La Smeralda Urbo de Oz - Donald Broadribb.md

% La Smeralda Urbo de Oz % Donald Broadribb

!(images/000105.jpg)

!(images/000058.jpg)

!(images/000073.jpg)

!(images/000029.png)

!(images/000020.png)

!(images/000042.png)

!(images/000007.jpg)

LI KONDUKIS ILIN EN SIAN KURIOZAN DOMEGON * *

(Vidu paĝon 259)

!(images/000014.png)

!(images/000011.png)

La Smeralda Urbo de Oz

De Baum, L. Frank (Lyman Frank), 1856–1919

Ilustrita de Neill, John R. (John Rea), 1877–1943

Tradukita el la Angla al Esperanto de Broadribb, Donald (Donald Richard), 1933–

Unue eldonita en la Angla kiel The Emerald City of Oz de Reilly & Britton, 1910.

Unue eldonita en Esperanto de Bookleaf Publishing, 1997. Vidu http://www.poboxes.com/bookleaf/

Ĉi tiu traduko kopirajta © 1997 Donald Broadribb. Ĉi tiu eldono estas korektita versio, junio 2000.

La ilustraĵoj kaj aranĝo de ĉi tiu eldono laŭeble plej konformas al tiuj de la originala Angla eldono de 1910. La litertipo estas 14 sur 18 pkt Elegant Garamond.

!(images/000032.png)

E BLE mi devus agnoski sur la titolpaĝo ke ĉi

tiu libro estas verkita “De L. Frank Baum kaj

liaj korespondantoj,” ĉar mi utiligis multajn

sugestojn esprimitajn al mi en leteroj de

infanoj. Foje mi vere imagis min “aŭtoro de

ferakontoj,” sed nun mi estas nur redaktoro aŭ

persona sekretario por aro da junuletoj kiuj

petas ke mi teksu iliajn ideojn en la fadenojn de miaj

rakontoj.

Tiuj ideoj ofte estas lertaj. Ili ankaŭ estas logikaj kaj

interesaj. Do mi utiligis ilin kiam ajn mi povis trovi

oportunon, kaj estas juste ke mi agnosku mian ŝuldon al

miaj amiketoj.

Nu, kian imagpovon havas tiuj infanoj! Kelkfoje min

vere mirigas iliaj aŭdaco kaj genieco. Nepre ne estos manko

de aŭtoroj de ferakontoj dum la estonteco. Miaj legantoj

ordonis al mi kion fari pri Doroteo, kaj Onklino Em kaj

Onklo Henriko, kaj mi obeis. Ili ankaŭ donis al mi multajn

temojn kiujn mi priskribu estonte: sufiĉe, efektive, por

okupi min dumlonge. Mi multe fieras pri tiu alianco. La

infanoj amas ĉi tiujn rakontojn ĉar la infanoj helpis ilin

krei. Miaj legantoj scias kion ili volas kaj komprenas ke mi

penas kontentigi ilin. La rezulto estas tre kontentiga al la

eldonistoj, al mi, kaj (mi estas tute certa) al la infanoj.

Mi esperas, karuloj, ke pasos longa tempo antaŭ

ol ni devos nuligi nian partnerecon.

L. FRANK BAUM.

Coronado, 1910

!(images/000056.png)

!(images/000019.png)

LISTO DE ĈAPITROJ

ĈAPITRO

PAĜO

1—Kiel la Reĝo de la Knomoj Koleriĝis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

2—Kiel Onklo Henriko Embarasiĝis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

3—Kiel Ozma Plenumis la Peton de Doroteo. . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

4—Kiel la Reĝo de la Knomoj Planis Venĝon. . . . . . . . . . . . . . . . . . 39

5—Kiel Doroteo Fariĝis Princino . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48

6—Kiel Guf Vizitis la Kapriclojn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59

7—Kiel Onklino Em Konkeris la Leonon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66

8—Kiel la Granda Galiputo Alianciĝis kun la Knomoj. . . . . . . . . . . . 78

9—Kiel la Ŝancelinsekto Instruis Atletikon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87

10—Kiel Vivis la Tranĉtondoj . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100

11—Kiel La Generalo Renkontis la Unuan kaj Plejantaŭan . . . . . . . . .114

12—Kiel Ili Kunmetis la Peclojn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .127

13—Kiel la Generalo Parolis al la Reĝo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .141

14—Kiel la Sorĉisto Sorĉis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .147

15—Kiel Doroteo Hazarde Perdiĝis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .158

16—Kiel Doroteo Vizitis Manĝilion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .169

17—Kiel Ili Venis al Bulkio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .180

18—Kiel Ozma Rigardis per Sia Magia Bildo . . . . . . . . . . . . . . . . . .192

19—Kiel Kuniklio Bonvenigis la Fremdulojn . . . . . . . . . . . . . . . . . . .196

20—Kiel Doroteo Lunĉis kun Reĝo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .205

21—Kiel la Reĝo Ŝanĝis Sian Decidon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .216

22—Kiel la Sorĉisto Trovis Doroteon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .226

23—Kiel Ili Renkontis la Antaŭtimulojn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .237

24—Kiel la Stana Lignohakisto Malĝoje Informis . . . . . . . . . . . . . . . .247

25—Kiel la Birdotimigilo Montris Sian Saĝecon . . . . . . . . . . . . . . . . .255

26—Kiel Ozma Rifuzis Batali por Sia Regno . . . . . . . . . . . . . . . . . . .263

27—Kiel la Ferocaj Batalistoj Invadis Ozon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .275

28—Kiel Ili Trinkis ĉe la Malpermesita Fonto . . . . . . . . . . . . . . . . . .280

29—Kiel Glinda Faris Magian Sorĉon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .289

30—Kiel la Kroniko de Oz Finiĝis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .295

!(images/000079.png)

!(images/000033.png)

LA Reĝo de la Knomoj estis kolerema, kaj tiuokaze li

estis tre malagrabla. Ĉiu fortenis sin de li, eĉ lia

Ĉefservisto Kaliko.

Tial la Reĝo freneze furiozadis tute sola, marŝante tien

kaj reen en sia juvelkovrita kaverno kaj fariĝante ĉiam pli

kolera. Subite li ekmemoris ke tute ne distras esti kolera

se oni ne havas timigaton mizerigeblan, do li kuris al sia

granda gongo kaj sonigis ĝin kiel eble plej laŭte.

Envenis la Ĉefintendanto, penante ne montri al la

Reĝo de la Knomoj kiom li timas.

“Sendu la Ĉefkonsiliston ĉi tien!” kriis la kolera monarko.

Kaliko elkuris tiel rapide kiel liaj maldikaj kruroj povis

p o r t i l i a n d i k a n r o n d a n k o r p o n , k a j b a l d a ŭ l a

Ĉefkonsilisto eniris la kavernon. La Reĝo sulkis sian

frunton kaj diris al li:

11

La Smeralda Urbo de Oz

“Min multe embarasas la perdiĝo de mia Magia Zono.

Preskaŭ konstante mi volas fari ion magian, kaj trovas ke

mi ne povas ĉar forestas la Zono. Tio kolerigas min, kaj

kiam mi estas kolera mi ne povas esti feliĉa. Nu, kion vi

konsilas?”

“Kelkaj personoj,” diris la Ĉefkonsilisto, “ĝuas esti

koleraj.”

“Sed ne senpaŭze,” deklaris la Reĝo. “Esti kolera de

tempo al tempo estas vere tre ĝuige, ĉar tio mizerigas

aliajn personojn. Sed esti kolera matene, tagmeze, kaj

nokte, kiel mi, fariĝas monotone kaj neebligas ke mi ian

alian plezuron havu en la vivo. Nu, kion vi konsilas?”

“Nu, se vi koleras ĉar vi volas fari magiaĵojn kaj ne

povas, kaj se vi volas tute ne fariĝi kolera, mi konsilas ke

vi ne volu fari magiaĵojn.”

Aŭdinte tion la Reĝo kun furioza mieno gapegis sian

Konsiliston kaj tiris sian propran longan blankan barbon

ĝis li tiel forte tiris ĝin ke li kriis pro doloro.

“Vi estas stultulo!” li kriis.

“Mi dividas tiun honoron kun via Moŝto,” diris la

Ĉefkonsilisto.

La Reĝo muĝis pro kolerego kaj stamfis per sia piedo.

“Ho, vi, miaj gardistoj!” li kriis. “Ho” en la reĝa

vortaro signifas “Venu.” Do, kiam la gardistoj hois, la

Reĝo diris al ili:

12

!(images/000103.png)

La Smeralda Urbo de Oz

“Prenu ĉi tiun Ĉefkonsiliston kaj forĵetu lin.”

Do la gardistoj prenis la Ĉefkonsiliston, kaj ligis lin

per ĉenoj por ke li ne baraktu, kaj forĵetis lin. Kaj la

Reĝo paŝadis tien kaj reen en sia kaverno, pli kolere ol

antaŭe.

Fine li kuris al sia granda gongo kaj sonegigis ĝin

kvazaŭ fajralarmilon. Kaliko reaperis, tremante kaj blanka

pro timo.

“Alportu mian pipon!” kriegis la Reĝo.

“Vi jam havas vian pipon, Moŝto,” respondis Kaliko.

“Do alportu mian tabakon!” muĝis la Reĝo.

“La tabako estas en via pipo, Moŝto,” respondis la

Intendanto.

“Do alportu ardantan karberon de la fornego!” ordonis

la Reĝo.

“La tabako jam ardas, kaj via Moŝto jam fumas vian

pipon,” respondis la Intendanto.

“Nu, efektive tiel!” diris la Reĝo, kiu jam estis

forgesinta tiun fakton; “sed estas tre malĝentile memorigi

min pri tio.”

“ M i e s t a s m a l n o b l a , m i z e r a fi u l o , ” d e k l a r i s l a Ĉefintendanto, humile.

La Reĝo de la Knomoj povis elpensi nenion plian

dirindan, do li fumadis sian pipon kaj marŝadis tien kaj

reen en la ĉambro. Fine li memoris kiom kolera li estas,

14

Ĉapitro Unu

kaj kriis:

“Kiel vi aŭdacas, Kaliko, esti tiel kontenta kiam via

monarko estas malfeliĉa?”

“Kio malfeliĉigas vin?” demandis la Intendanto.

“Mi perdis mian Magian Zonon. Knabineto nomata

Doroteo, kiu estis ĉi tie kun Ozma de Oz, ŝtelis mian

Zonon kaj forportis ĝin kun si,” diris la Reĝo, grincante

siajn dentojn pro furiozego.

“Ŝi kaptis ĝin dum laŭregula batalo,” Kaliko kuraĝis

diri.

“Sed mi volas ĝin! Mi devas havi ĝin! Duono de mia

potenco foriris kun tiu Zono!” muĝis la Reĝo.

“Vi devos iri al la Lando Oz por rehavi ĝin, kaj via

Moŝto neniel povos iri al la Lando Oz,” diris la

Intendanto, oscedante ĉar li jam deĵoris naŭdek-ses

horojn, kaj dormemis.

“Kial ne?” demandis la Reĝo.

“Ĉar estas mortiga dezerto tute ĉirkaŭ tiu felando, kiun

neniu povas transiri. Vi scias tiun fakton same bone kiel

mi, Moŝto. Forgesu la perditan Zonon. Vi ankoraŭ havas

multe da potenco, ĉar vi regas ĉi tiun subteran regnon

kiel tirano, kaj miloj da Knomoj obeas viajn ordonojn. Mi

konsilas ke vi trinku glason da fandita arĝento, por

trankviligi viajn nervojn, kaj enlitiĝu.”

La Reĝo ekprenis grandan rubion kaj ĵetis ĝin je la

15

La Smeralda Urbo de Oz

kapo de Kaliko. La Intendanto klinis sin por eviti la

pezan juvelon, kiu frapegis la pordon tuj super lia

maldekstra orelo.

“Ne plu vidiĝu! Malaper u! Forir u—kaj alsendu

Generalon Blug,” kriegis la Reĝo de la Knomoj.

K aliko haste foriris, kaj la Reĝo de la Knomoj

stamfadis tien kaj reen ĝis la Generalo de liaj armeoj

aperis.

Tiu Knomo estis ĉie konata kiel terura batalisto kaj

kruela, senkompata komandisto. Li havis kvindek mil

Knomajn soldatojn, ĉiuj bone trejnitaj, kiuj timis nenion

escepte de sia rigora mastro. Tamen Generalo Blug iomete

maltrankvilis kiam li alvenis kaj vidis kiom kolera estas la

Reĝo de la Knomoj.

“Ha! Do jen vi!” kriis la Reĝo.

“Tiel estas,” diris la Generalo.

“Marŝigu vian armeon tuj al la Lando Oz, kaptu kaj

detruu la Smeraldan Urbon, kaj reportu al mi mian

Magian Zonon!” muĝis la Reĝo.

“Vi frenezas,” trankvile respondis la Generalo.

“ K i o ? K i o ? K i o ? ” K a j l a R e ĝ o d e l a K n o m o j

ĉirkaŭdancis sur la pintoj de siaj piedfingroj, pro sia

kolerego.

“Vi ne komprenas kion vi diras,” daŭrigis la Generalo,

sidiĝante sur grandan ĉizitan diamanton. “Mi konsilas ke

16

Ĉapitro Unu

vi staru en angulo kaj kalkulu ĝis sesdek antaŭ ol denove

paroli. Eble ĝis tiam vi fariĝos pli malfreneza.”

La Reĝo ĉirkaŭrigardis por trovi ion ĵeteblan kontraŭ

Generalon Blug, sed ĉar nenio estis ĉemana li komencis

pensi ke eble la viro pravas kaj li mem parolis malsaĝe.

Do li nur ĵetis sin en sian scintilantan tronon kaj klinis

sian kronon sur sian orelon kaj bukligis siajn piedojn sub

sin kaj gapis malice al Blug.

“Unue,” diris la Generalo, “ni ne povas marŝi trans la

mortigan dezerton al la Lando Oz; kaj se ni ja povus, la

Reganto de tiu lando, Princino Ozma, havas certajn

fepovojn kiuj senhelpigus mian armeon. Se vi ne perdus

vian Magian Zonon ni eblete povus venki Ozman; sed la

Zono mankas.”

“Mi volas ĝin!” kriis la Reĝo. “Mi devas havi ĝin.”

“Nu, do, ni penu saĝe reakiri ĝin,” respondis la

Generalo. “La Zonon kaptis knabineto nomata Doroteo,

kiu loĝas en Kansas, en Usono.”

“Sed ŝi postlasis ĝin en la Smeralda Urbo, kun Ozma,”

deklaris la Reĝo.

“Kiel vi scias tion?” demandis la Generalo.

“Spiono mia, Merlo, superflugis la mortigan dezerton

al la Lando Oz, kaj vidis la Magian Zonon en la palaco

de Ozma,” respondis la Reĝo ĝeme.

“Nu, tio donas al mi ideon,” diris General Blug,

17

!(images/000096.png)

---

La Smeralda Urbo de Oz

penseme. “Ekzistas du metodoj iri al la Lando Oz sen

suriri la sablan dezerton.”

“Kiuj metodoj?” postulpetis la Reĝo, fervore.

“Unu metodo estas iri super la dezerto, tra la aero; kaj

la alia metodo estas iri sub la dezerto, tra la tero.”

Aŭdinte tion la Reĝo de la Knomoj ĝojkriis kaj saltis

de sia trono, por rekomenci marŝadi tien kaj reen en la

kaverno.

“Jen la solvo, Blug!” li kriis. “Jen la kielo, Generalo!

Mi estas Reĝo de la Subtera Mondo, kaj miaj regatoj ĉiuj

estas ministoj. Mi faros sekretan tunelon sub la dezerto al

la Lando Oz—jes! tute al la Smeralda Urbo—kaj vi

18

Ĉapitro Unu

marŝigos viajn armeojn tien kaj kaptos la tutan landon!”

“Milde, milde, Moŝto. Ne tro rapidu,” avertis la

Generalo. “Miaj Knomoj estas bonaj batalistoj, sed ili ne

estas sufiĉe fortaj por konkeri la Smeraldan Urbon.”

“Ĉu vi estas certa?” demandis la Reĝo.

“Plene certa, Moŝto.”

“Do kion mi faru?”

“Forgesu la ideon kaj atentu la proprajn aferojn,”

konsilis la Generalo. “Vi jam estas plene okupata per

regado de via subtera regno.”

“Sed mi volas tiun Magian Zonon—kaj mi nepre

akiros ĝin!” muĝis la Reĝo de la Knomoj.

“Sed neniel vi havos ĝin,” respondis la Generalo,

ridante malice.

La Reĝo jam estis tiom iritita ke li prenis sian

sceptron, kiu havis ĉe sia pinto pezan pilkon el safiro, kaj

ĵetis ĝin plenforte kontraŭ Generalon Blug. La safiro batis

la Generalon sur lia frunto kaj sternis lin sur la teron, kie

li kuŝis senmove. Post tio la Reĝo sonigis sian gongon kaj

ordonis al siaj gardistoj ke ili eltrenu la Generalon kaj

forĵetu lin; kaj tion ili faris.

Tiu Reĝo de la Knomoj nomiĝis Rokato la Ruĝa, kaj

neniu amis lin. Li estis malbonulo kaj potenca monarko,

kaj li decidis detrui la Landon Oz kaj ĝian grandiozan

S m e r a l d a n U r b o n , s k l a v i g i P r i n c i n o n O z m a k a j

19

!(images/000100.png)

La Smeralda Urbo de Oz

malgrandan Doroteon kaj la tutan popolon de Oz, kaj

reakiri sian Magian Zonon. Tiu sama Zono iam ebligis al

Rokato la Ruĝa plenumi multajn fiplanojn; sed tio okazis

antaŭ ol Ozma kaj ŝia popolo marŝis al la subtera

kaverno kaj kaptis ĝin. La Reĝo de la Knomoj rifuzis

pardoni Doroteon kaj Princinon Ozma, kaj li decidis

venĝi sin kontraŭ ili.

Sed ili, siaflanke, ne sciis ke ili havas tiom danĝeran

malamikon. Efektive, Ozma kaj Doroteo ambaŭ preskaŭ

forgesis ke ankoraŭ loĝas tia persono, la Reĝo de la

Knomoj, sub la montoj de la Lando Ev—kiu situis tuj

preter la mortiga dezerto sude de la Lando Oz.

Nesuspektata malamiko estas duoble danĝera.

!(images/000114.png)

DOROTEO GALE loĝis sur kultivata kamparo en

Kansas, kun siaj Onklino Em kaj sia Onklo Henriko.

Ĝi ne estis granda kamparo, nek bona, ĉar kelkfoje la

pluvo ne okazis kiam la kreskaĵoj bezonis ĝin, kaj

tiuokaze ĉio forvelkis sekiĝante. Foje ciklono forportis la

domon de Onklo Henriko, tiel ke li devis konstr ui

novan; kaj ĉar li estis malriĉulo li devis hipoteki siajn

kampojn por pagi la novan domon. Post tio lia farto

malboniĝis kaj li estis tro malforta por laboro. La

kuracisto ordonis ke li marvojaĝu kaj li iris al Aŭstralio

kaj kunprenis Doroteon. Ankaŭ tio kostis multan monon.

Onklo Henriko fariĝis pli malriĉa ĉiujare, kaj la

kreskaĵoj sur la kampoj nur enspezigis manĝaĵojn por la

familio. Tial la hipoteko ne estis pagebla. Fine la bankisto

kiu pruntis al li la monon diris ke se li ne pagos je certa

21

La Smeralda Urbo de Oz

tago, oni forprenos liajn kampojn.

Tio multe maltrankviligis Onklon Henrikon, ĉar sen la

kultivado li neniel povus vivteni sin. Li estis bona homo,

kaj laboris sur la kampoj laŭeble plej forte; kaj Onklino

Em prizorgis la domon, helpate de Doroteo. Tamen ŝajne

ili ne sukcesis.

Tiu knabineto, Doroteo, estis simila al dekoj da

knabinetoj kiujn vi konas. Ŝi estis amema kaj kutime

bonhumora, kaj havis rondan rozan vizaĝon kaj seriozajn

okulojn. La vivo estis seriozaĵo por Doroteo, kaj ankaŭ

mirindaĵo, ĉar ŝi jam spertis pli da strangaj aventuroj dum

sia mallonga vivo ol multaj aliaj knabinoj ŝiaaĝaj.

Onklino Em iam diris ke laŭ ŝia opinio sendube la

feoj signis Doroteon kiam ŝi naskiĝis, ĉar ŝi vagis en

strangajn lokojn kaj ŝin ĉiam protektis iu nevidata povo.

Rilate al Onklo Henriko, li opiniis sian nevineton nur

revemulo, same kiel ŝian mortintan patrinon, ĉar li ne

povis vere kredi la multajn kuriozajn historiojn kiujn

rakontis Doroteo al ili pri la Lando Oz, kiun ŝi jam

plurfoje vizitis. Li ne kredis ke ŝi volas trompi siajn

onklon kaj onklinon, sed li imagis ke ŝi sonĝis ĉiujn tiujn

mirigajn aventurojn, kaj ke la sonĝoj ŝajnis al ŝi tiel realaj

ke ŝi ekkredis ilin veraj.

Negrave kia estis la klarigo, estis certe ke Doroteo ja

estis for de sia hejmo en K ansas dum pluraj longaj

22

Ĉapitro Du

periodoj, ĉiam malaperante neatendite, sed ĉiam revenante

tute sekura kaj nedamaĝita, kun mirigaj rakontoj pri kie

ŝi estis kaj la nekutimaj personoj kiujn ŝi renkontis. Ŝiaj

onklo kaj onklino aŭskultis ŝiajn rakontojn volonte, kaj

malgraŭ siaj duboj komencis opinii ke la knabineto ja

gajnis multajn spertojn kaj saĝecon neklarigeblajn en ĉi

tiu epoko, kiam laŭsupoze feoj ne plu ekzistas.

La plejparto de la rakontoj de Doroteo temis pri la

Lando Oz, kaj ĝia bela Smeralda Urbo kaj bela knabina

Reganto nomata Ozma, kiu estas la plej fidela amikino de

la malgranda knabino el Kansas. Kiam Doroteo parolis

pri la riĉoj de tiu felando Onklo Henriko ĉiam ĝemis, ĉar

li sciis ke eĉ nur unu el la grandaj smeraldoj tiel kutimaj

tie pagus ĉiujn liajn ŝuldojn kaj liberigus lian kamparon.

Sed Doroteo neniam portis juvelojn hejmen kun si, tiel ke

ilia malriĉeco fariĝis pli granda ĉiun jaron.

Kiam la bankisto diris al Onklo Henriko ke li devos

pagi la monon dum la sekvantaj tridek tagoj aŭ foriri de

la kampoj, la povrulo multe malesperis, ĉar li sciis ke li

tute ne povos akiri la monon. Do li parolis al sia edzino,

Onklino Em, pri sia embarasiĝo, kaj unue ŝi iom ploris

kaj poste ŝi diris ke ili devos esti bravaj kaj agi laŭeble

plej bone, kaj foriri ien kaj peni honeste perlabori sian

vivon. Sed ili fariĝas maljunaj kaj malfortaj kaj ŝi timas

ke ili ne povos prizorgi Doroteon tiel bone kiel ĝis nun.

23

La Smeralda Urbo de Oz

Verŝajne la knabineto ankaŭ devos labori.

Ili ne menciis la malĝojigan informon al sia nevino

dum pluraj tagoj, ĉar ili ne volis malfeliĉigi ŝin, sed unu

matenon la knabino trovis Onklinon Em ploranta nelaŭte

dum Onklo Henriko penis konsoli ŝin. Tiam Doroteo

petis ilin diri al ŝi kio ĝenas.

“Ni devas fordoni la kampojn, kara,” respondis ŝia

onklo, malfeliĉe, “kaj forvagi en la mondon por perlabori

la vivon.”

La knabino aŭskultis tute serioze, ĉar ĝis tiam ŝi ne

sciis kiom senespere malriĉaj ili estas.

“Ni ne maltrankvilas pri ni mem,” diris ŝia onklino,

karesante la kapon de la knabineto tenere; “sed ni amas

vin kvazaŭ vi estus nia propra infano, kaj niajn korojn

rompas la penso ke ankaŭ vi devos suferi malriĉecon, kaj

perlabori vian vivon antaŭ ol plenkreski kaj fortiĝi.”

“Kion mi povus fari por enspezi monon?” demandis

Doroteo.

“Vi povus prizorgi ies domon, kara, ĉar vi estas tre

lerta; aŭ eble vi povus esti vartistino por malgrandaj

infanoj. Mi estas certa ke mi ne scias precize kion vi ja

povas fari por perlabori monon, sed se via onklo kaj mi

povos vivteni vin ni volonte faros tion, kaj sendos vin

lernejen. Tamen ni timas ke estos tre malfacile perlabori

nian propran vivon. Neniu volas dungi maljunulojn al

24

!(images/000076.png)

“ĈU NE ESTUS RIDIGE KE MI PRIZORGUS DOMON EN KANSAS,

KIAM MI ESTAS PRINCINO EN LA LANDO OZ?”

Ĉapitro Du

kiuj mankas sano, kiaj ni.”

Doroteo ridetis.

“Ĉu ne estus ridige,” ŝi diris, “ke mi prizorgus domon

en Kansas, kiam mi estas Princino en la Lando Oz?”

“Princino!” ili ambaŭ krietis, mirante.

“Jes; Ozma princinigis min antaŭ longe, kaj ofte ŝi

petas min veni loĝi por ĉiam en la Smeralda Urbo,” diris

la infano.

Ŝiaj onklo kaj onklino rigardis unu la alian mire. Post

tio la viro diris:

“Ĉu vi kredas ke vi povus sukcese reiri al via felando,

kara?”

“Ho, jes,” respondis Doroteo; “mi povus fari tion

facile.”

“Kiel?” demandis Onklino Em.

“Ozma vidas min ĉiutage je la kvara horo, en sia

Magia Bildo. Ŝi povas vidi min negrave kie mi estas, ne

grave kion mi faras. Kaj je tiu tempo, se mi faros certan

sekretan signon, ŝi venigos min per la Magia Zono, kiun

iam mi kaptis de la Reĝo de la Knomoj. Tiam, post

palpebrumeto, mi estos kun Ozma en ŝia palaco.”

La maljunuloj silentis dum kelka tempo post tiu parolo

de Doroteo. Fine Onklino Em diris, denove ĝemante pro

bedaŭro:

“Se estas tiel, Doroteo, eble plej bone estos ke vi iru

25

La Smeralda Urbo de Oz

loĝi en la Smeralda Urbo. Niajn korojn rompos perdi vin

el niaj vivoj, sed vi estos tiom multe pli bonstata kun viaj

feamikoj ke ŝajnas plej saĝe kaj plej bone ke vi iru.”

“Mi ne certas pri tio,” komentis Onklo Henriko,

skuante sian grizan kapon dubeme. “Ĉio tia ŝajnas reala

al Doroteo, mi scias; sed mi timas ke nia knabineto ne

trovos sian felandon ĝuste tia kia ŝi prirevis ĝin.

Malfeliĉigus min pensi ke ŝi vagas inter fremduloj kiuj

eble malafable traktos ŝin.”

Doroteo ridis gaje pro tiu parolo, kaj post tio ŝi

refariĝis tre serioza, ĉar ŝi povis kompreni ke tiu embaraso

multe ĝenas ŝiajn onklon kaj onklinon, kaj sciis ke krom

se ŝi trovos metodon helpi ilin iliaj estontaj vivoj estos

tute mizeraj kaj malfeliĉaj. Ŝi sciis ke ŝi ja povas helpi

ilin. Ŝi jam elpensis metodon. Tamen ŝi ne tuj diris al ili

kio ĝi estas, ĉar ŝi devos peti konsenton de Ozma antaŭ

ol povi plenumi siajn planojn.

Do ŝi diris nur:

“Se vi promesos tute ne maltrankvili pri mi, mi iros al

la Lando Oz jam ĉiposttagmeze. Kaj mi faros ankaŭ

promeson; ke vi ambaŭ revidos min antaŭ ol venos la

tago kiam vi devos forlasi la kampojn.”

“Tiu tago jam ne estas tre for,” ŝia onklo malfeliĉe

respondis. “Mi ne parolis al vi ĝis lastamomente, kara

Doroteo, do la eventaĉo estas proksima. Sed se vi estas

26

Ĉapitro Du

tute certa ke viaj feamikoj donos al vi loĝon, estos plej

bone ke vi iru al ili, kiel diras vian onklino.”

Jen kial Doroteo iris al sia ĉambreto en la mansardo

tiun posttagmezon, prenante kun si hundeton nomatan

Toto. La hundo havis buklan nigran hararon kaj grandajn

brunajn okulojn kaj amis Doroteon elkore.

La infano kisis siajn onklon kaj onklinon tenere antaŭ

ol supreniri, kaj nun ŝi ĉirkaŭrigardis sian ĉambreton iom

sopire, rigardante la simplajn ornamaĵojn kaj la trivitajn

kalikotajn kaj plejdkatunajn robojn, kvazaŭ ili estus

malnovaj amikoj. Unue tentis ŝin fari pakaĵon da ili, sed

ŝi tute bone sciis ke ili ne utilos al ŝi dum ŝia estonta

vivo.

Ŝi sidiĝis sur seĝon kun rompita dorso—la sola seĝo

en la ĉambro—kaj tenante Toton en siaj brakoj ŝi atendis

pacience ĝis la horloĝo sonigis la kvaran horon.

Tiam ŝi faris la sekretan signalon pri kiu ŝi kaj Ozma

interkonsentis.

Onklo Henriko kaj Onklino Em atendis malsupre. Ili

estis maltrankvilaj kaj tre ekscititaj, ĉar ĉi tiu estas tre

enuiga mondo, kaj ŝajnis al ili ke estas tute maleble ke

ilia nevino povos malaperi el sia hejmo kaj tuj veturi al

felando.

Do ili atentis la ŝtuparon, kiu ŝajnis esti la sola vojo

per kiu Doroteo povus eliri la domon, kaj ili atente

27

!(images/000041.png)

La Smeralda Urbo de Oz

rigardadis dumlonge. Ili aŭdis la horloĝon sonigi la

kvaran sed ne estis sono el supre.

Duono post la kvara venis, kaj nun ili estis tro

senpaciencaj por pli atendi. Nelaŭte ili rampis supren laŭ

la ŝtupoj al la pordo de la ĉambro de la knabineto.

“Doroteo! Doroteo!” ili vokis.

Ne estis respondo.

Ili malfermis la pordon kaj enrigardis.

La ĉambro estis malplena.

28

!(images/000005.png)

MI SUPOZAS ke vi jam legis tiom pri la grandioza

Smeralda Urbo ke mi malmulte bezonas priskribi ĝin ĉi

tie. Ĝi estas la Ĉefurbo de la Lando Oz, kiu estas prave

opiniata la plej alloga kaj ĝuiga felando en la tuta

mondo.

La Smeralda Urbo konsistas tute el belaj marmoroj en

kiuj estas inkrustita arego da smeraldoj, el kiuj ĉiu estas

belege ĉizita kaj granddimensia. Aliaj juveloj estas uzataj

por ornami la internon de la domoj kaj palacoj, ekzemple

rubioj, diamantoj, safiroj, ametistoj kaj turkizoj. Sed en la

stratoj kaj sur la eksteroj de la konstruaĵoj aperas nur

smeraldoj, pro kio la loko nomiĝas la Smeralda Urbo de

Oz. Ĝi havis naŭmil sescent kvindek kvar konstruaĵojn,

en kiuj loĝis kvindek sepmil tricent dek ok personoj, ĝis

kiam mia rakonto komenciĝas.

29

La Smeralda Urbo de Oz

La tuta ĉirkaŭa lando, kiu etendiĝis ĝis la randoj de la

dezerto kiu ĉirkaŭis ĝin ĉiuflanke, estis plena de belaj kaj

komfortaj domoj de kultivistoj, en kiuj loĝis la Ozanoj

kiuj preferis kamparan vivon al urba vivo.

Ensume pli ol duona miliono da homoj loĝis en la

Lando Oz—kvankam kelkaj el ili, kiel vi baldaŭ trovos,

ne konsistis kiel ni el karno kaj sango—kaj ĉiu loĝanto

de tiu favorata lando estis feliĉa kaj prospera.

Nenia malsano iam koniĝis inter la Ozanoj, kaj tiel

neniu iam mortis, krom se li renkontis akcidenton kiu

malebligis ke li vivu. Tio vere tre malofte okazis. Ne

ekzistis malriĉuloj en la Lando Oz, ĉar tute ne ekzistis

mono, kaj ĉia proprietaĵo apartenis al la Reganto. La

popolo estis ŝia infanaro, kaj ŝi vartis ilin. Al ĉiu

persono la najbaroj donis kion ajn li bezonis por sia

uzado, kio estas kiom oni racie rajtas deziri. Kelkaj

kultivis la teron kaj kreskigis grandajn kvantojn da

grenoj, kiujn oni egale dividis inter la tuta loĝantaro, tiel

ke ĉiu havis sufiĉe. Estis multaj tajloroj kaj vestfaristoj

kaj ŝufaristoj kaj similaj, kiuj faris aĵojn kiujn povis

surporti ĉiu deziranto. Simile, estis juvelistoj kiuj faris

personajn ornamaĵojn, kiuj plaĉis kaj beligis la popolon,

kaj ankaŭ tiuj ornamaĵoj estis senpagaj por tiuj kiuj

petis ilin. Al ĉiu viro kaj virino, ne grave kion li aŭ ŝi

produktis por la bono de la komunumo, provizis la

30

Ĉapitro Tri

najbaroj manĝaĵojn kaj vestojn kaj domon kaj meblojn

kaj ornamaĵojn kaj ludilojn. Se hazarde la provizo iam

ne sufiĉis, oni prenis pli el la grandaj magazenoj de la

Reganto, kiuj poste repleniĝis kiam estis pli da io ol la

popolo bezonis.

Ĉiu laboris duontempe kaj ludis duontempe, kaj la

homoj ĝuis la laboron tiom kiom la ludadon, ĉar estas

bone esti okupata kaj havi farendajn taskojn. Ne ekzistis

kruelaj estroj obser vantaj ilin, kaj neniu ekzistis por

riproĉi ilin aŭ kulpigi ilin. Tial ĉiu fieris fari ĉion eblan

por siaj amikoj kaj najbaroj, kaj ĝojis kiam ili akceptis

liajn produktaĵojn.

Vi scios, per tio kion mi diris al vi, ke la Lando Oz

estis rimarkinda lando. Mi ne supozas ke tia aranĝo estus

praktika por ni, sed Doroteo certigas al mi ke ĝi bonege

funkcias por la popolo de Oz.

Ĉar Oz estis felando, la popolo estis, kompreneble,

fepopolo; sed tio ne signifas ke ili ĉiuj estis tre malsimilaj

al la homoj de nia propra mondo. Estis ĉiaj kuriozuloj

inter ili, sed tute neniu malbonulo kaj neniu kiu posedis

egoisman aŭ perforteman naturon. Ili estis pacamaj,

bonkoraj, amemaj, kaj gajaj, kaj ĉiu loĝanto adoris la

belan knabinon kiu regas ilin, kaj ĝoje obeis ĉiun ŝian

ordonon.

Malgraŭ ĉio ĝenerala kiun mi diris, ja ekzistis kelkaj

31

La Smeralda Urbo de Oz

partoj de la Lando Oz ne tiom agrablaj kiel la kultivista

lando kaj la Smeralda Urbo kiu estis ĝia centro. Tre for

en la Suda Lando loĝis en la montaro aro da kuriozuloj

nomataj Martel-Kapuloj, ĉar ili ne havis brakojn kaj uzis

siajn platajn kapojn por bati ĉiun kiu proksimiĝis al ili.

Iliaj koloj estis kvazaŭ el kaŭĉuko, tiel ke ili povis

eletendi siajn kapojn granddistance, kaj poste retiri ilin al

siaj ŝultroj. La Martel-Kapulojn oni nomis la “Sovaĝa

Popolo,” sed ili neniam damaĝis homojn escepte de

personoj kiuj ĝenis ilin en la montoj kie ili loĝis.

En kelkaj el la densaj arbaroj loĝis ĉiaj grandaj

bestoj; tamen ili estis plejparte sendamaĝaj kaj eĉ

a m i k e m a j , k a j k o n v e r s a c i i s a g r a b l e k u n p e r s o n o j vizitantaj iliajn loĝlokojn. La Kolizuloj—bestoj kun

ursecaj korpoj kaj tigrecaj kapoj—iam estis ferocaj kaj

sangavidaj, sed eĉ ili estis nun preskaŭ senescepte

malsovaĝaj, kvankam kelkfoje unu aŭ alia el ili koleriĝis

kaj malagrabliĝis.

Ne tiom malsovaĝaj estis la Batalantaj Arboj, kiuj havis

propran arbaron. Se iu proksimiĝis al ili tiuj kuriozaj

a r b o j k l i n i s s i a j n b r a n ĉ o j n , ĉ i r k a ŭ i s p e r i l i l a entrudiĝintojn, kaj forĵetis ilin.

Sed tiuj malgrablaĵoj ekzistis nur en kelkaj tre foraj

partoj de la Lando Oz. Mi supozas ke ĉiu lando havas

kelkajn malfeliĉaĵojn, tiel ke eĉ ĉi tiu preskaŭ perfekta

32

Ĉapitro Tri

felando ne povis esti plene perfekta. Iam ankaŭ ekzistis

fisorĉistinoj en la lando; sed nun tiuj estis ĉiuj jam

detruitaj; do, kiel mi diris, nur paco kaj feliĉeco regis en

Oz.

Jam delonge Ozma regas ĉi tiun belan landon, kaj

neniam estis Reganto pli populara aŭ amata. Laŭdire ŝi

estas la plej bela knabino iam konata en la mondo, kaj

ŝiaj koro kaj menso estas tiel belaj kiel ŝia korpo.

Doroteo Gale jam plurfoje vizitis la Smeraldan Urbon

kaj spertis aventurojn en la Lando Oz, tiel ke ŝi kaj

Ozma jam fariĝis firmaj amikoj. La knabina Reganto eĉ

faris Doroteon Princino de Oz, kaj ofte petegis ŝin veni al

la impona palaco de Ozma kaj por ĉiam loĝi tie; sed

Doroteo estis ĉiam lojala al siaj Onklino Em kaj Onklo

Henriko, kiuj vartis ŝin ekde kiam ŝi estis bebo, kaj ŝi

rifuzis forlasi ilin ĉar ŝi sciis ke ili estus solsentaj sen ŝi.

Tamen, Doroteo nun komprenis ke ĉio estos diferenca

por ŝiaj onklo kaj onklino ekde nun, do profunde

pripensinte la aferon ŝi decidis peti al Ozma ke ŝi faru

por ŝi tre grandan komplezon.

Kelkajn sekundojn post kiam ŝi faris la sekretan

signalon en sia malgranda litoĉambro, la knabino el

Kansas sidis en bela ĉambro en la palaco de Ozma en la

Smeralda Urbo de Oz. Post interŝanĝo de la unuaj amaj

kisoj kaj ĉirkaŭbrakumoj, la bela Reganto demandis:

33

La Smeralda Urbo de Oz

“Kio estas, kara? Mi scias ke io malagrabla okazis al

vi, ĉar via vizaĝo estis tre malĝoja kiam mi vidis ĝin en

mia Magia Bildo. Kaj kiam ajn vi signalas al mi ke mi

transportu vin al ĉi tiu sekura loko, kie vi estas ĉiam

b o n v e n a , m i s c i a s k e m i n a c a s v i n d a n ĝ e r o j a ŭ

problemoj.”

Doroteo ĝemis.

“Ĉifoje, Ozma, ne temas pri mi,” ŝi respondis. “Sed

estas malpli bone, mi kredas, ĉar Onklo Henriko kaj

Onklino Em frontas multajn problemegojn, kaj ŝajne ne

ekzistas rimedo per kiu ili povos eskapi—nu, certe ne

dum ili loĝos en Kansas.”

“Diru al mi la detalojn, Doroteo,” diris Ozma, tuj

simpatiante.

“Nu, komprenu ke Onklo Henriko estas malriĉa; ĉar la

kultivejo en K ansas ne estas vere tre granda, kiel

kultivejo. Do unu tagon Onklo Henriko prunteprenis

monon, kaj skribis leteron kiu diris ke se li ne repagos la

monon oni rajtos preni lian kultivejon kiel pagon.

Kompreneble li ’ticipis pagi per mono gajnita per la

kultivado; sed li tute ne povis. Do oni forprenos la

kultivejon, kaj Onklo Henriko kaj Onklino Em ne havos

loĝlokon. Ili estas tre maljunaj kaj ne povas forte labori,

Ozma; do mi devos labori por ili, krom se—”

34

Ĉapitro Tri

Ozma estis pensema dum la rakonto, sed nun ŝi ridetis

kaj premis manon de sia malgranda amikino.

“Krom se kio, kara?” ŝi demandis.

Doroteo hezitis, ĉar ŝia peto estis tiom signifoplena por

ili ĉiuj.

“Nu,” diris ŝi, “mi volonte loĝus ĉi tie en la Lando

Oz, kiel vi ofte invitis min. Sed mi ne povus, sciu, krom

se Onklo Henriko kaj Onklino Em povus ankaŭ loĝi ĉi

tie.”

“Kompreneble ne,” kriis la Reganto de Oz, ridante

gaje. “Do, por havi vin, amikineto, ni devas inviti viajn

Onklon kaj Onklinon ke ankaŭ ili loĝu en Oz.”

“ H o , ĉ u v i i n v i t o s , O z m a ? ” k r i i s D o r o t e o ,

kunpremante siajn dikajn manetojn fer vore. “Ĉu vi

alportos ilin ĉi tien per la Magia Zono, kaj donos al ili

b e l a n k u l t i v e j e t o n e n l a M a n ĝ t u l a L a n d o , a ŭ l a Palpbruma Lando—aŭ iu alia loko?”

“Certe,” respondis Ozma, ĝojplena pro la oportuno

bonfari al sia amikineto. “Mi delonge pripensas precize

tion, Doroteo kara, kaj ofte mi enmensis proponi ĝin al

vi. Mi estas certa ke viaj onklo kaj onklino nepre estas

bonaj kaj indaj personoj, ĉar alie vi ne tiom amus ilin;

kaj por viaj amikoj, Princino, ĉiam estas loko en la Lando

Oz.”

Doroteo ĝojegis, tamen ne estis multe surprizita, ĉar ŝi

35

La Smeralda Urbo de Oz

forte tenegis la esperon ke Ozma kompleze plenumos ŝian

peton. Kiam, vere, ŝia potenca kaj fidela amikino rifuzis

al ŝi ion ajn?

“Sed vi devos ne nomi min ‘Princino,’ ” ŝi diris; “ĉar

post nun mi loĝos sur la kultivejeto kun Onklo Henriko

kaj Onklino Em, kaj princinoj ne loĝu sur kultivejoj.”

“Ne Princino Doroteo,” respondis Ozma, kun sia dolĉa

rideto. “Vi loĝos en viaj propraj ĉambroj en ĉi tiu palaco,

kaj estos mia konstanta kunulino.”

“Sed Onklo Henriko—” komencis Doroteo.

“Nu, li estas maljuna, kaj sufiĉe laboris dum sia vivo,”

interrompis la knabina Reganto; “do ni devos trovi lokon

por viaj onklo kaj onklino kie ili estos komfortaj kaj

feliĉaj kaj ne necesos ke ili laboru pli ol ili volas. Kiam

ni transportu ilin ĉi tien, Doroteo?”

“Mi promesis revidi ilin antaŭ ol ili devos forlasi sian

dometon,” respondis Doroteo; “do—eble la venontan

sabaton—”

“Sed kial tiom atendi?” demandis Ozma. “Kaj kial

reveturi al Kansas? Ni surprizu ilin, kaj alportu ilin

senaverte ĉi tien.”

“Mi ne certas ke ili kredas pri la Lando Oz,” diris

Doroteo, “kvankam mi rakontis al ili pri ĝi multafoje.”

“Ili kredos kiam ili vidos ĝin,” deklaris Ozma; “kaj se

ili informiĝus ke ili magie veturos al nia felando, eble ili

36

!(images/000069.png)

Ĉapitro Tri

nervoziĝus. Mi opinias ke plej bone estos uzi la Magian

Zonon sen averti ilin, kaj post ilia alveno vi povos klarigi

al ili kion ajn ili ne komprenas.”

“Eble tiel estos plej bone,” decidis Doroteo. “Ne multe

utilus ilia restado ĉe la kultivejo ĝis ili estos forpelitaj, ĉar

estas multe pli agrable ĉi tie.”

“Do morgaŭ matene ili venos ĉi tien,” diris Princino

Ozma. “Mi ordonos al Ĵelea Konfitaĵ, kiu estas la

mastrumistino de la palaco, preparigi ĉambrojn por ili, kaj

post la matenmanĝo ni prenos la Magian Zonon kaj per

ĝi transportos viajn onklon kaj onklinon al la Smeralda

Urbo.”

37

!(images/000101.png)

La Smeralda Urbo de Oz

“Dankon, Ozma!” kriis Doroteo, kisante sian amikinon

danke.

“K aj nun,” proponis Ozma, “ni promenu en la

ĝardenoj antaŭ ol vesti nin por la manĝo. Venu, Doroteo

kara!”

38

!(images/000016.png)

LA plej multaj personoj estas malbonaj ĉar ili ne penas

esti bonaj. Nu, la Reĝo de la Knomoj neniam penis esti

bona, do li estis vere tre malbona. Decidinte konkeri la

Landon Oz kaj detrui la Smeraldan Urbon kaj sklavigi

ĝian tutan popolon, Reĝo Rokato la Ruĝa planadis

metodojn fari tiun fiagon, kaj ju pli li planis des pli li

kredis ke li povos plenumi ĝin.

Ĉirkaŭ la tempo kiam Doroteo iris al Ozma, la Reĝo

de la Knomoj vokis sian Ĉefintendanton al si kaj diris:

“Kaliko, mi kredas ke mi faros vin Generalo de miaj

armeoj.”

“Mi kredas ke vi ne faros tion,” respondis Kaliko,

emfaze.

“Kial ne?” demandis la Reĝo, etendante sian manon

por preni sian sceptron kun la granda safiro.

39

La Smeralda Urbo de Oz

“Ĉar mi estas via Ĉefintendanto, kaj scias nenion pri

militado,” diris Kaliko, preta sin ekklini se io estos ĵetita

kontraŭ lin. “Mi mastrumas vian regnon pli bone ol vi

m e m p o v u s , k a j n e n i a m v i t r o v o s e g a l e b o n a n

Intendanton. Sed cent Knomoj pli taŭgas por komandi

vian armeon, kaj viaj Generaloj estas tiel ofte forĵetataj ke

mi ne deziras esti inter ili.”

“Ha, estas iom da vero en viaj komentoj, Kaliko,”

komentis la Reĝo, decidante ne ĵeti la sceptron. “Alvoku

mian armeon kuniĝi en la Granda Kaverno.”

Kaliko riverencis kaj foriris, kaj post kelkaj minutoj li

revenis por diri ke la armeo estas kuniĝinta. Do la Reĝo

eliris sur balkonon de kiu estis videbla la Granda

Kaverno, kie kvindek mil Knomoj, ĉiuj armitaj per glavoj

kaj pikstangoj, laŭvice staris pretaj por militi.

Kiam ne bezonataj kiel soldatoj ĉiuj tiuj Knomoj estis

metalistoj kaj ministoj, kaj ili tiom marteladis per la

forĝiloj kaj tiom forte fosis per pioĉoj kaj ŝoveliloj ke ili

akiris grandegan muskolan forton. Ili estis kurioze

f o r m i t a j u l o j , i o m r o n d a j k a j n e t r e a l t a j . I l i a j piedfingroj estis buklemaj kaj iliaj oreloj estis larĝaj kaj

plataj.

Dum milito ĉiu Knomo forlasis sian forĝilon aŭ

minon kaj fariĝis parto de la granda armeo de Reĝo

Rokato. La soldatoj surhavis rokkolorajn uniformojn kaj

40

Ĉapitro Kvar

estis tre bone trejnitaj.

La Reĝo rigardis tiun gigantan armeon, kiu staris

silente envice antaŭ li, kaj kr uela rideto kurbigis la

angulojn de lia buŝo, ĉar li vidis ke liaj legionoj estas tre

potencaj. Li parolis al ili de la balkono, dirante:

“Mi forĵetis Generalon Blug, ĉar li ne plaĉis al mi. Do

mi volas alian Generalon por komandi ĉi tiun armeon.

Kiu estas laŭvica komdandisto?”

“Mi,” respondis Kolonelo Ĉif, elegantaspekta Knomo,

dum li antaŭenpaŝis por saluti sian monarkon.

La Reĝo rigardis lin zorge kaj diris:

“Mi volas ke vi marŝigu ĉi tiun armeon tra subteran

tunelon, kiu mi boros, al la Smeralda Urbo de Oz. Mi

volas ke, veninte tien, vi konkeru la popolon de Oz,

detruu ilin kaj ilian urbon, kaj alportu iliajn tutajn oron

kaj arĝenton kaj valorajn ŝtonojn al mia kaverno. Ankaŭ

vi devos rekapti mian Magian Zonon kaj redoni ĝin al

mi. Ĉu vi faros tion, Generalo Ĉif?”

“Ne, via Moŝto,” respondis la Knomo; “ĉar tio ne estas

farebla.”

“Ho, ĉu!” kriis la Reĝo. Post tio li turnis sin al siaj

servistoj kaj diris: “Bonvolu konduki Generalon Ĉif al la

torturoĉambro. Tie bonvolu tre maldike distranĉi lin.

Post tio vi povos ĵeti lin kiel manĝaĵon al la sepkapaj

hundoj.”

41

La Smeralda Urbo de Oz

“Kion ajn via Majesto deziras,” respondis la servistoj,

ĝentile, kaj ili forkondukis la kondamniton.

Post ilia foriro la Reĝo denove parolis al la armeo.

“Aŭskultu!” diris li. “La Generalo kiu komandos miajn

armeojn devos promesi plenumi miajn ordonojn. Se li ne

faros tion li havos saman faton kiel povra Ĉif. Nu, do,

kiu proponos sin por gvidi miajn armeojn al la Smeralda

Urbo?”

Dum kelka tempo neniu moviĝis kaj ĉiuj silentis. Post

tio maljuna Knomo kun blanka barbo tiel longa ke ĝi

estis ligita ĉirkaŭ lia talio por neebligi ke ĝi stumbligu lin,

paŝis el la vico kaj salutis la Reĝon.

“Mi deziras fari kelkajn demandojn, Moŝto,” li diris.

“Demandu,” respondis la Reĝo.

“Tiuj Ozanoj estas tre bonaj, ĉu ne?”

“Bonaj kiel pomtorto,” diris la Reĝo.

“K aj mi supozas ke ili estas feliĉaj?” pludiris la

maljuna Knomo.

“Feliĉaj kiel longas la tago,” diris la Reĝo.

“Kaj kontentaj kaj prosperaj?” demandis la Knomo.

“Tre multe,” diris la Reĝo.

“Nu, Moŝto,” komentis la blankbarbulo, “mi opinias ke

mi volas entrepreni la taskon, do mi estos via Generalo.

Mi malamas bonulojn; mi malamegas feliĉulojn; mi

kontraŭas ĉiun kontentan kaj prosperan personon. Tial mi

42

!(images/000027.png)

Ĉapitro Kvar

tiom amas vian Moŝton. Faru min via Generalo kaj mi

promesos konkeri kaj detrui la Ozan popolon. Se mi

malsukcesos, mi akceptos esti maldike distranĉita kaj ĵetita

kiel manĝaĵo al la sepkapaj hundoj.”

“Tre bone! Vere tre bone! Tiel parolu!” kriis Rokato la

Ruĝa, al kiu multe plaĉis la respondo. “Kiel vi nomiĝas,

Generalo?”

“Oni nomas min Guf, Moŝto.”

“Nu, Guf, venu kun mi al mia privata kavo kaj ni

diskutos la detalojn.” Poste li turnis sin al la soldatoj.

“Knomoj kaj soldatoj,” diris li, “vi obeu la komandojn de

43

La Smeralda Urbo de Oz

Generalo Guf ĝis li fariĝos hundomanĝaĵo. Kiu ajn

malobeos sian novan Generalon estos tuj forĵetita. Nun

foriru.”

Guf iris al la privata kavo de la Reĝo kaj sidiĝis sur

ametistan seĝon kaj metis siajn piedojn sur la brakon de

la rubia trono de la Reĝo. Post tio li ardigis sian pipon

kaj ĵetis la ardantan karbon kiun li prenis el sia poŝo

sur la maldekstran piedon de la Reĝo kaj blovis la

fumon en la okulojn de la Reĝo kaj komfortigis sin. Ĉar

li estis saĝa maljuna Knomo, kaj li sciis ke la plej bona

metodo amikigi Rokaton la Ruĝan estis montri ke li ne

timas lin.

“Mi pretas por la diskuto, Moŝto,” li diris.

La Reĝo tusis kaj feroce rigardis sian novan Generalon.

“Ĉu ne tremigas vin tiel senrespekte trakti vian

monarkon?” li demandis.

“Ho, ne,” diris Guf trankvile, kaj li blovis ringon de

fumo kiu ĉirkaŭis la nazon de la Reĝo kaj ternigis lin.

“Vi volas konkeri la Smeraldan Urbon, kaj mi estas la

sola Knomo en via regno kiu kapablas konkeri ĝin. Do vi

devos tre atenti ne damaĝi min ĝis mi plenumos viajn

dezirojn. Post tio—”

“Nu, kio post tio?” demandis la Reĝo.

“Post tio vi estos tiom dankema al mi ke vi ne volos

damaĝi min,” respondis la Generalo.

44

!(images/000026.png)

Ĉapitro Kvar

“Jen tre bona argumento,” diris Rokato. “Sed se vi

malsukcesos?”

“Do ekfunkcios la distranĉilo. Mi akceptas tion,”

anoncis Guf. “Sed se vi obeos miajn ordonojn ne estos

malsukceso. Via problemo, Rokato, estas ke vi ne zorge

pripensas. Mi jes. Vi ekmarŝus tra via tunelo en Ozon kaj

estus venkita kaj repuŝita. Mi ne. Kaj la kaŭzo estas ke

kiam mi marŝos mi estos farinta ĉiujn miajn planojn, kaj

mi havos aron da alianculoj por helpi miajn Knomojn.”

“Kion vi celas diri?” demandis la Reĝo.

“Mi klarigos, Reĝo Rokato. Vi intencas ataki felandon,

potencan felandon. Nenia forta armeo ekzistas en Oz, sed

45

La Smeralda Urbo de Oz

la Princino reganta ilin havas fesceptron; kaj la knabineto

Doroteo havas vian Magian Zonon; kaj Sude de la

Smeralda Urbo loĝas lerta sorĉistino nomata Glinda la

Bona, kiu komandas la aerspiritojn. Ankaŭ mi aŭdis ke

estas mirinda Sorĉisto en la palaco de Ozma, kiu estas

tiel lerta ke oni pagadis monon al li en Usono por rigardi

lin agi. Do komprenu ke ne estos facile superi tiom da

magio.”

“Ni havas kvindek mil soldatojn!” kriis la Reĝo fiere.

“Jes; sed ili estas Knomoj,” komentis Guf, prenante

silkan tukon el la poŝo de la Reĝo kaj viŝante siajn

proprajn pintigitajn ŝuojn per ĝi. “Knomoj ne povas

morti, sed ili ne estas magie fortaj. Kiam vi perdis vian

faman Zonon la plejparto de via propra forto forlasis vin.

Kontraŭ Ozma vi kaj viaj Knomoj tute ne povus sukcesi.”

La okuloj de Rokato ardis kolere.

“Do for al la distranĉilo!” li kriis.

“Ankoraŭ ne,” diris la Generalo, plenigante siajn pipon

per tabako el la privata ujo de la Reĝo.

“Kion vi proponas fari?” demandis la monarko.

“Mi proponas akiri la povon kiun ni bezonas,”

respondis Guf. “Ekzistas tre multaj mavuloj kiuj havas

magian potencon sufiĉan por detr ui kaj konkeri la

Landon Oz. Ni amikigos ilin, kungrupigos ilin ĉiujn, kaj

surprizatakos Ozman kaj ŝian popolon. Estas tre simple

46

!(images/000070.png)

Ĉapitro Kvar

kaj facile kiam oni scias la kielon. Solaj ni tute ne povus

damaĝi la Reganton de Oz, sed helpe de la mavaj

potenculoj alvokeblaj ni facile sukcesos.”

Reĝo Rokato ĝojegis pro tiu ideo, ĉar li komprenis

kiom lerta ĝi estas.

“Certe, Guf, vi estas la plej granda Generalo kiun iam

mi havis!” li kriis, kaj liaj okuloj scintilis pro ĝojo. “Iru

tuj aranĝi ke la mavaj potencoj helpu nin, kaj intertempe

mi komencos fosi la tunelon.”

“Mi kredis ke vi konsentos kun mi, Rokato,” respondis

la nova Generalo. “Mi komencos jam ĉiposttagmeze,

vizitante la Ĉefon de la Kapricloj.”

47

!(images/000002.png)

KIAM la popolo de la Smeralda Urbo informiĝis ke

Doroteo revenis al ili ĉiu fer voris vidi ŝin, ĉar la

knabineto estis ĉies favorato en la Lando Oz. De tempo

al tempo kelkaj el la homoj el la granda ekstera mondo

trovis eblon eniri tiun felandon, sed kun unu escepto

ĉiuj estis akompanantoj de Doroteo kaj montriĝis tre

agrablaj personoj. La escepto kiun mi menciis estis la

mirinda Sorĉisto de Oz, prestidigitisto el Omaha kiu

supreniris en balono kaj estis portita de aerfluo al la

Smeralda Urbo. Liaj kuriozaj kaj enigmaj lertaĵoj

dumtempe kredigis la popolon de Oz ke li estas granda

sorĉisto, kaj li regis ilin ĝis Doroteo alvenis dum sia

unua vizito kaj pruvis ke la Sorĉisto estas nur ĉarlatano.

Li estis milda, bonkora vireto, kaj Doroteo poste

amikiĝis kun li. Kiam, post foresto, la Sorĉisto revenis al

48

Ĉapitro Kvin

la Lando Oz, Ozma akceptis lin gracie kaj hejmigis lin

en parto de la palaco.

Aldone al la Sorĉisto du aliaj el la ekstera mondo

ricevis permeson hejmi en la Smeralda Urbo. La unua

estis agrable kurioza Vilulo, kiun Ozma nomumis

Registo de la Reĝaj Magazenoj, kaj la dua estis Flava

Kokino nomata Vilĉinjo, kiu havis belan domon en la

ĝardenoj malantaŭ la palaco, kie ŝi vartis grandan

familion. Ili ambaŭ estis malnovaj kamaradoj de

Doroteo, do vi komprenas ke la knabineto estis tre grava

persono en Oz, kaj la popolo opiniis ke ŝi bonfortunigis

ĝin, kaj amis ŝin preskaŭ tiom kiom Ozman. Dum siaj

pluraj vizitoj tiu knabineto estis la detruinto de du

fisorĉistinoj kiuj perfortis la popolon, kaj ŝi trovis

vivantan birdotimigilon kiu estis nun unu el la plej

popularaj personoj en la tuta felando. Helpate de la

B i r d o t i m i g i l o ŝ i s a v i s N o ĉ j o n H a k i s t o n , S t a n a n Lignohakiston kiu ests rustiĝinta en soleca arbaro, kaj la

stanulo nun estis la Imperiestro de la Lando de la

Palpbrumoj kaj multe amata pro sia afabla koro. Ne

mirigas ke la popolo opiniis ke Doroteo bonfortunigis

ĝin! Tamen, kvankam ŝajnas strange, ŝi faris ĉiujn tiujn

mirindaĵojn ne ĉar ŝi estis feino aŭ havis iajn ajn

magiajn povojn, sed ĉar ŝi estis simpla, dolĉa kaj fidela

knabineto kiu estis honesta kaj al si mem kaj al ĉiuj

49

La Smeralda Urbo de Oz

renkontatoj. En ĉi tiu lando en kiu ni loĝas simpleco

kaj afableco estas la solaj magiaj sceptroj kiuj faras

mirindajojn, kaj en la Lando Oz Doroteo trovis ke tiuj

samaj kvalitoj akiris por ŝi la amon kaj admiron de la

popolo. Efektive, la knabineto akiris multajn varmajn

amikojn en la felando, kaj la sola vera malĝojo iam

spertita de la Ozanoj estis la foriro de Doroteo kiam ŝi

reiris al sia hejmo en Kansas.

Nun oni ĝoje bonvenigis ŝin, kvankam neniu, escepte

de Ozma, unue sciis ke fine ŝi venis por resti por ĉiam.

Tiun vesperon Doroteo akceptis multajn vizitantojn, kaj

inter ili estis granduloj kiaj Tiktoko, maŝinulo kiu pensis

kaj parolis kaj moviĝis per horloĝmekanismo; ŝia malnova

akompananto la afabla Vilulo; Joĉjo Kukurbokapo, kies

korpo estis el branĉoj kaj kies kapo estis matura kukurbo

sur kiun vizaĝo estis ĉizita; la Malkuraĝa Leono kaj la

Malsata Tigro, du grandaj bestoj el la arbaro, kiuj servis

Princinon Ozman; kaj Profesoro M. P. Ŝancelinsekto, P. E.

La ŝancelinsekto estis rimarkinda ulo. Iam li estis eta

insekteto, rampanta en lernejĉambro, sed oni ekvidis lin

kaj li estis multe pligrandigita por ke oni povu pli klare

vidi lin, kaj estante pligrandigita li eskapis. Li ĉiam restis

granda, kaj li vestis sin kiel dando kaj estis tiom plena de

scio kaj informo (kiuj estas tute apartaj aferoj), ke li

nomumiĝis Profesoro kaj la ĉefo de la Reĝa Kolegio.

50

Ĉapitro Kvin

Doroteo ricevis belan viziton de tiuj malnovaj amikoj,

kaj ankaŭ longe konversaciis kun la Sorĉisto, kiu estis

malgranda kaj maljuna kaj velkinta kaj sekiĝinta, sed gaja

kaj aktiva kiel infano. Post tio ŝi iris vidi la rapide

kreskantan kokidan familion de Vilĉinjo.

Toto, la nigra hundeto de Doroteo, ankaŭ estis elkore

akceptata. Toto estis speciala amiko de la Vilulo, kaj li

konis ĉiun alian. Ĉar li estis la sola hundo en la Lando

Oz, lin multe respektis la popolo, kiuj kredis ke bestoj

meritas ĉian respekton se ili dece kondutas.

Doroteo havis kvar belajn ĉambrojn en la palaco, kiuj

estis ĉiam rezer vitaj por ŝia utiligo kaj nomiĝis “la

ĉambroj de Doroteo.” Ili konsistis el bela salono,

sinvestoĉambro, delikata litoĉambro kaj granda marmora

banĉambro. Kaj en tiuj ĉambroj estis ĉio kion koro

povus deziri, metita tien pro ama konsidero fare de

Ozma por ke ŝia amikineto povu uzi ĝin. La reĝaj

vestofaristoj konis la dimensiojn de la knabineto, do ili

ĉiam certigis ke la ŝrankoj en ŝia sinvestoĉambro estas

ĉiam plenaj de belaj roboj ĉiaspecaj kaj taŭgaj por ĉia

bezono. Ne mirigas ke Doroteo rifuzis kunporti siajn

malnovajn kalikotajn kaj plejdkatunajn robojn! Ĉi tie ĉio

kara al la koro de knabineto estis provizita abunde, kaj

nenio egale riĉa kaj bela estus trovebla en la plej

grandaj magazenoj en Usono. Kompreneble Doroteo ĝuis

51

La Smeralda Urbo de Oz

ĉiujn tiujn luksaĵojn, kaj ŝi preferis ĝis tiam loĝi en

Kansas nur ĉar ŝiaj onklo kaj onklino amis ŝin kaj

bezonis ke ŝi estu kun ili.

Nun, tamen, ĉio estos ŝanĝita, kaj Doroteo vere pli

ĝojis sciante ke ŝiaj karaj parencoj partoprenos en ŝia

bona fortuno kaj ĝuos la ĝojojn de la Lando Oz ol ke ŝi

mem posedos tian lukson.

La sekvan matenon, pro peto de Ozma, Doroteo vestis

sin per bela ĉielblua robo el riĉa silko, ornamita per veraj

perloj. La bukoj de ŝiaj ŝuoj ankaŭ estis inkrustitaj per

perloj, kaj pli da tiuj senprezaj gemoj estis sur bela

koroneto kiun ŝi portis sur sia frunto.

“Ĉar,” diris ŝia amikino Ozma, “ekde nun, kara, vi

devos alpreni vian justan rangon kiel Princino de Oz, kaj

estante mia elektita kunulino vi devos vesti vin konvene

laŭ la digno de via rango.”

Doroteo konsentis al tio, kvankam ŝi sciis ke nek roboj

nek juveloj povus fari el ŝi ion alian ol simplan,

senafektan knabineton, kia ĉiam ŝi estis.

Tuj kiam ili finis la matenmanĝon—la knabinoj

kunmanĝis en la bela buduaro de Ozma—la Reganto de

Oz diris:

“Nun, kara amikino, ni uzos la Magian Zonon por

transporti viajn onklon kaj onklinon el Kansas al la

Smeralda Urbo. Sed mi opinias ke estus dece, akceptante

52

Ĉapitro Kvin

tiel distingitajn gastojn, ke ni sidu en mia Trono-

Ĉambro.”

“Ho, ili ne estas tre ’stingitaj, Ozma,” diris Doroteo.

“Ili estas nur ordinaraj homoj, kia mi.”

“Ili estas viaj amikoj kaj parencoj, Princino Doroteo,

do ili certe estas distingitaj,” respondis la Reganto

ridetante.

“Ili—ili apenaŭ ne scios kompreni viajn belajn meblojn

kaj aliaĵojn,” protestis Doroteo, serioze. “Eble timigos ilin

vidi vian grandan Trono-Ĉambron, kaj eble ni prefere iru

en la malantaŭan ĝardenon, Ozma, kie la brasikoj kreskas

kaj la kokidoj ludas. Tiel ŝajnos pli nature al Onklo

Henriko kaj Onklino Em.”

“Ne; ili unue vidos min en mia Trono-Ĉambro,”

respondis Ozma, decideme; kaj kiam ŝi parolis per tiu

tono Doroteo sciis ke estus malsaĝe oponi ŝin, ĉar Ozma

kutimis esti obeata.

Do kune ili iris al la Trono-Ĉambro, grandega

kupolhava ĉambro en la centro de la palaco. Tie staris la

reĝa trono, konstruita el solida oro kaj inkrustita per

valoraj ŝtonoj sufiĉaj por provizi la stokon de deko da

juvelbutikoj en nia lando.

Ozma, kiu surhavis la Magian Zonon, sidigis sin en la

tronon, kaj Doroteo sidis ĉe ŝiaj piedoj. En la ĉambro

kuniĝis multaj gesinjoroj de la kortego, vestite per riĉaj

53

La Smeralda Urbo de Oz

vestaĵoj kaj surhavante valorajn juvelojn. Du grandegaj

b e s t o j k a ŭ r i s , u n u ĉ e ĉ i u fl a n k o d e l a t r o n o — l a Malkuraĝa Leono kaj la Malsata Tigro. En balkono alte

en la kupolo orkestro ludis dolĉan muzikon, kaj sub la

kupolo du elektraj fontanoj sendis ŝprucojn de kolorita

parfumita akvo alten preskaŭ trafante la arkan plafonon.

“Ĉu vi pretas, Doroteo?” demandis la Reganto.

“Mi pretas,” respondis Doroteo; “sed mi ne scias ĉu

Onklino Em kaj Onklo Henriko pretas.”

“Ne gravos,” deklaris Ozma. “La malnova vivo certe

malmulte interesas ilin, kaj ju pli frue ili komencos la

novan vivon ĉi tie des pli feliĉaj ili estos. Ili venas nun,

kara!”

Dum ŝi parolis, tie antaŭ la trono ekaperis Onklo

Henriko kaj Onklino Em, kiuj kelkmomente staris

senmove, gapante per blankaj kaj surprizegitaj vizaĝoj la

scenon kiu frontas ilin. Se la gesinjoroj ĉeestantaj ne estus

tiom ĝentilaj, mi certas ke ili mokus la du fremdulojn.

La jupo de la kalikota robo de Onklino Em estis iom

levita, kaj ŝi surhavis fadintan bluan antaŭŝirmtukon

ornamitan per kvadratetoj. Ŝia hararo estis iom senorda

kaj ŝi surhavis paron da malnovaj pantofloj de Onklo

Henriko. Per unu mano ŝi tenis sekigotukon kaj per la

alia parte fenditan porcelanan teleron, kiun ŝi viŝadis kiam

subite ŝi estis transportita al la Lando Oz.

54

!(images/000078.jpg)

Ĉapitro Kvin

Onklo Henriko, kiam atingis lin la alportigo, estis en

la br utejo “taskante.” Li surhavis ĉifonan kaj multe

malpuran pajlan ĉapelon, kvadratetornamitan ĉemizon sen

kolumo kaj bluan kovroveston kies maleolumoj estis en

liaj malnovaj bovinhaŭtaj botoj.

“Jadi!” anhelegis Onklo Henriko, ĉirkaŭrigardante

kvazaŭ tute senkomprene.

“Nu, jadjadi!” guglis Onklino Em, per raŭka timoplena

voĉo. Ŝiaj okuloj ekvidis Doroteon, kaj ŝi diris: “Ĉu-ĉ-ĉ-ĉu

ne aspektas kiel nia knabineto—nia Doroteo, Henriko?”

“Ho, atentu, Em!” kriis la maljuna viro, dum Onklino

Em antaŭenpaŝetis; “atentu la sovaĝajn bestaĉojn aŭ vi

p’reos!”

Sed jam Doroteo antaŭensaltis kaj ĉirkaŭbrakumis siajn

onklinon kaj onklon ame, kaj poste prenis iliajn manojn

per la propraj.

“Ne timu,” ŝi diris al ili. “Vi nun estas en la Lando

Oz, kie vi loĝos por ĉiam kaj estos komfortaj kaj feliĉaj.

Vi neniam denove bezonos ĝeni vin pri io ajn, ĉar estos

tute nenia ebla ĝeno. Kaj vi ŝuldas tion tutan al la

komplezemo de mia amikino Princino Ozma.”

Nun ŝi gvidis ilin antaŭ la tronon kaj pludiris:

“Via Moŝto, jen Onklo Henriko. Kaj jen Onklino

Em. Ili volas danki vin pro sia alportiĝo ĉi tien el

Kansas.”

55

La Smeralda Urbo de Oz

Onklino Em penis “platigi” sian hararon, kaj ŝi kaŝis

la sekigotukon kaj la teleron sub sian antaŭtukon dum ŝi

riverencis al la bela Ozma. Onklo Henriko deprenis sian

pajlan ĉapelon kaj tenis ĝin mallerte per siaj manoj.

Sed la Reganto de Oz stariĝis kaj venis de sia trono

por saluti siajn novevenintajn gastojn, kaj ŝi ridetis tiel

dolĉe al ili kiel se ili estus reĝo kaj reĝino.

“Vi estas tre bonvenaj ĉi tie, kien mi alportis vin pro

Doroteo,” ŝi diris gracie, “kaj mi esperas ke vi estos plene

feliĉaj en via nova hejmo.” Post tio ŝi turnis sin al siaj

korteganoj, kiuj staradis silente kaj serioze rigardante la

scenon, kaj pludiris: “Mi prezentas al mia popolo la

amatajn Onklon Henrikon kaj Onklinon Emon de nia

Princino Doroteo, kiuj de nun estos niaj kunregnanoj.

Multe plaĉos al mi ke vi ĉiel afablu al ili kaj honoru ilin

kiel eble plej, kaj helpu min feliĉigi kaj kontentigi ilin.”

Aŭdinte tion, ĉiuj kunvenintoj profunde riverencis al la

maljuna kultivisto kaj lia edzino, kiuj balancetis siajn

kapojn responde.

“Kaj nun,” diris Ozma al ili, “Doroteo gvidos vin al la

ĉambroj preparitaj por vi. Mi esperas ke ili plaĉos al vi,

kaj mi anticipos ke vi partoprenos en la lunĉo kun mi.”

Do Doroteo forkondukis siajn parencojn, kaj tuj kiam

ili estis ekster la Trono-Ĉambro kaj solaj en la koridoro

Onklino Em forte premis manon de Doroteo kaj diris:

56

!(images/000037.png)

Ĉapitro Kvin

“Infano, infano! Kiel ni povis veni ĉi tien tiel rapide?

Kaj ĉu ĉio estas reala? Kaj ĉu ni restos ĉi tiel, kiel ŝi

diras? Kaj verdire kio okazas?”

Doroteo ridis.

“Kial vi ne informis nin pri kion vi faros?” demandis

Onklo Henriko, riproĉe. “Se mi scius, mi surmetus miajn

pordimanĉajn vestojn.”

“Mi klarigos ĉion tuj kiam ni atingos viajn ĉambrojn,”

promesis Doroteo. “Vi estas ege bonfortunaj, Onklo

Henriko kaj Onklino Em; kaj ankaŭ mi! Kaj ho! mi tiom

ĝojas ke vi finfine estas ĉi tie!”

57

!(images/000045.png)

La Smeralda Urbo de Oz

Dum li paŝis apud la knabineto Onklo Henriko palpis

sian barbon penseme.

“Ŝajnas al mi, Doroteo, ke ni ne ’stos belegaj feoj,” li

komentis.

“Kaj de malantaŭe mia hararo aspektas aĉe!” plorkriis

Onklino Em.

“Ne gravas,” respondis la knabineto, kuraĝige. “Vi

havos nenian taskon ekde nun ol aspekti bela, Onklino

Em; kaj Onklo Henriko ne bezonos labori ĝis doloras lia

dorso, estas tute certe.”

“Ĉu tutcerte?” ili demandis, mirege, kaj samspire.

“Mi certas ke certe,” diris Doroteo. “Vi estas en la

Felando Oz, nun; kaj, eĉ pli grave, vi apartenas al ĝi!”

58

!(images/000054.png)

LA nova Generalo de la armeo de la Reĝo de la

Knomoj tute bone sciis ke se liaj planoj fiaskos, li

mortos. Tamen tio tute ne ĝenis aŭ maltrankviligis lin.

Li malamis ĉiun bonulon kaj sopiris malfeliĉigi ĉiujn

feliĉulojn. Tial li akceptis tiun danĝeran postenon de

Generalo tute volonte, ĉar li estis certa en sia mava

menso ke li sukcesos fari multajn fiaĵojn kaj fine

konkeri la Landon Oz.

Tamen Guf firme planis zorgi, kaj tre bone planis, por

ne malsukcesi. Li argumentis ke nur senzorguloj

malsukcesas pri kion ajn ili penas fari.

La montoj sub kiuj situis la vastaj kavernoj de la

Reĝo de la Knomoj kuŝis grupigite tuj norde de la

Lando Ev, kiu kuŝis rekte trans la mortiga dezerto

oriente de la Lando Oz. Ĉar ankaŭ la montoj estis ĉe la

59

La Smeralda Urbo de Oz

bordo de la dezerto la Reĝo de la Knomoj trovis ke li

bezonas nur tuneli sub la dezerto por atingi la regnon

de Ozma. Li ne volis ke liaj armeoj aperu supertere en

la Lando de la Palpbrumoj, kiu estis la parto de la

Lando Oz plej proksima al la propra lando de Reĝo

Rokato, ĉar tiukaze la popolo alarmus Ozman kaj

ebligus ke ŝi fortikigu la Smeraldan Urbon kaj kunvoku

armeon. Li volis surprizfronti la tutan popolon de Oz;

do li decidis daŭrigi la tunelon rekte al la Smeralda

Urbo, kie li kaj liaj armeoj povos trarompi la teron

senaverte kaj konkeri la popolon antaŭ ol ĝi havos

tempon por defendi sin.

Rokato la Ruĝa tuj ekkomencis labori por konstrui sian

tunelon, li laborigis mil ministojn kaj konstruis ĝin sufiĉe

alta kaj larĝa por ke liaj armeoj tramarŝu ĝin facile. La

Knomoj kutimis fari tunelojn, ĉar la tuta regno en kiu ili

loĝis estis subtera; do ili rapide progresis.

Dum tiu laboro daŭris Generalo Guf eliris viziti la

Ĉefon de la Kapricloj sola.

Tiuj Kapricloj estis kurioza popolo loĝanta en iom

forigita lando propra. Ili havis grandajn fortajn korpojn,

sed kapojn tiel malgrandajn ke ili aspektis ne pli grandaj

ol pordansoj. Kompreneble, tiel malgrandaj kapoj ne

povus enhavi grandan cerbokvanton, kaj la Kapricloj tiom

hontis pri sia persona aspekto kaj manko de ordinara

60

Ĉapitro Ses

saĝeco ke ili surportis grandajn kapojn el kartono, kiujn

ili alligis por kovri siajn proprajn kapetojn. Sur tiujn

kartonajn kapojn ili kudris ŝaflanon kiel hararon, kaj la

lano estis multkolora—palruĝo, verdo kaj lavendokoloro

estis la favorataj koloroj.

L a v i z a ĝ o j d e t i u j f a l s a j k a p o j e s t i s p e n t r i t a j multabsurde, laŭ la kapricoj de la posedantoj, kaj tiuj

grandaj solidaj uloj aspektis tiom ridigaj kaj absurdaj pro

siaj kuriozaj maskoj ke oni nomis ilin “Kapricloj.” Ili

malsaĝe imagis ke neniu suspektus pri la malgrandaj

kapoj interne de la falsaj kapoj, ĉar ili ne sciis ke estas

senutile provi aspekti aliaj ol ni estas laŭ la naturo.

La Ĉefo de la Kapricloj havis egale malmultan saĝon

kiel la aliaj, kaj estis nomumita ĉefo nur ĉar neniu inter

ili estis pli saĝa aŭ pliregkapabla. La Kapricloj estis

spiritaĉoj kaj ne estis mortigeblaj. Ĉiu malamis kaj timis

ilin kaj oni konis ilin kiel terurajn batalantojn ĉar ili estas

tiom fortaj kaj muskoloplenaj kaj ĉar ili estas tiom

malsaĝaj ke ili ne povas kompreni ke ili estas venkitaj.

Generalo Guf opiniis ke la Kapricloj estos granda

helpo por ke la Knomoj konkeru Ozon, ĉar kiam li estros

ilin estos facile instigi ilin bataladi senĉese dum ili plu

povas stari. Do li veturis al ilia lando kaj petis intervjui

la Ĉefon, kiu loĝis en domo super kies pordejo estis bildo

pri lia groteska falsa kapo.

61

La Smeralda Urbo de Oz

La falsa kapo de la Ĉefo havis bluan hararon, supren-

kurbigitan nazon, kaj buŝon kiu etendiĝis trans duonon

de la vizaĝo. Grandaj verdaj okuloj estis surpentritaj, sed

en la centro de la mentono estis du truetoj en la kartono,

por ke la Ĉefo povu travidi per siaj propraj okuletoj; ĉar

kiam la granda kapo estis ligita al liaj ŝultroj la okuloj en

lia propra natura kapo estis samnivelaj kiel la falsa

mentono.

Diris Generalo Guf al la Ĉefo de la Kapricloj:

“Ni, la Knomoj, konkeros la Landon Oz kaj kaptos la

Magian Zonon de nia Reĝo, kiun la popolo de Oz ŝtelis

de li. Post tio ni trarabos kaj detruos la tutan landon. Kaj

ni volas ke la Kapricloj helpu nin.”

“Ĉu estos batalado?” demandis la Ĉefo.

“Multa,” respondis Guf.

Sendube tiu respondo plaĉis al la Ĉefo, ĉar li stariĝis

kaj ĉirkaŭdancis trifoje en la ĉambro. Post tio li residigis

sin, ĝustigis sian falsan kapon, kaj diris:

“Ni ne kverelas kun Ozma de Oz.”

“Sed vi, la Kapricloj, amas batali, kaj jen bonega

oportuno fari tion,” urĝis Guf.

“Atendu ĝis mi estos kantinta,” diris la Ĉefo. Li klinis

sin malantaŭen en sia seĝo kaj kantis malsaĝan kanton

kiu al la Generalo ŝajnis signifi nenion, kvankam li

aŭskultis tre atente. Fininte, la Kapricla Ĉefo rigardis lin

62

!(images/000083.png)

Ĉapitro Ses

tra la truoj en sia mentono kaj demandis:

“Kian rekompencon vi donos al ni se ni helpos vin?”

La Generalo jam anticipis tiun demandon, ĉar li

pripensadis la aferon dum sia veturo. Oni ofte bonfaras

sen espero pri premio, sed por fiago oni ĉiam postulas

pagon.

“Akirinte nian Magian Zonon,” li respondis, “nia Reĝo,

Rokato la Ruĝa, uzos ĝian potencon por doni al ĉiu

Kapriclo naturan kapon egale grandan kaj belan kiel la

falsa kapo kiun li nun havas. Tiam vi ne plu devos honti

ĉar viaj grandaj fortaj korpoj havas tiel malgrandegajn

kapetojn.”

63

!(images/000040.png)

La Smeralda Urbo de Oz

“Ho, ĉu vi faros tion?” demandis la Ĉefo, fervore.

“Nepre,” promesis la Generalo.

“Mi parolos kun mia popolo,” diris la Ĉefo.

Do li kunvokis ĉiujn Kapriclojn kaj informis ilin pri la

propono farita de la Knomoj. La ulojn ĝojigis la promeso

kaj ili tuj akceptis batali estrate de la Reĝo de la Knomoj

kaj helpi lin konkeri Ozon.

Nur unusola Kapriclo ŝajne havis ereton da saĝo, ĉar li

demandis:

“Supozu ke ni malsukcesos kapti la Magian Zonon?

Kio okazos tiam, kaj kiel utilos nia multa batalado?”

64

!(images/000018.png)

Ĉapitro Ses

Sed ili ĵetis lin en la riveron pro lia stulta demando,

kaj ridis kiam la akvo ruinigis lian kartonan kapon antaŭ

ol li povis elnaĝi.

Tiel la interkonsento fariĝis kaj Generalo Guf ĝojis pro

sia sukceso gajni tiel potencajn alianculojn.

Sed ankaŭ aliajn popolojn, same gravajn kiel la

Kapricloj, firme planis la lerta maljuna Knomo gajni kiel

alianculojn.

65

!(images/000006.png)

“JEN viaj ĉambroj,” diris Doroteo, malfermante pordon.

Onklino Em retiretis sin vidante la grandiozajn

meblojn kaj drapiraĵojn.

“Ĉu ne ’stas loko por viŝi miajn piedojn?” ŝi demandis.

“Vi baldaŭ interŝanĝos viajn pantoflojn por novaj ŝuoj,”

respondis Doroteo. “Ne timu, Onklino Em. Ĉi tie vi

loĝos, do ne timu enmarŝi kaj senti vin ĉehejme.”

Onklino Em antaŭeniris hezite.

“Eĉ pli bela ol la Hotelo Topeka!” ŝi kriis, admire.

“Sed ĉi tiu loko estas tro eleganta por ni, infano. Ĉu ni

ne povus havi ian neuzatan ĉambron en la mansardo, pli

taŭgan por ni?”

“Ne,” diris Doroteo. “Vi devos loĝi ĉi tie, ĉar Ozma

ordonis. Kaj ĉiuj ĉambroj en ĉi tiu palaco estas same

elegantaj kiel ĉi tiuj, kaj kelkaj eĉ pli. Ne utilos plendi,

66

Ĉapitro Sep

Onklino Em. Vi devos esti elegantaj kaj altklasaj en la

Lando Oz, negrave ĉu aŭ ne vi volas tion; do vi simple

devos akcepti ĝin.”

“ K i a m i s f o r t u n o , ” r e s p o n d i s ŝ i a o n k l i n o ,

ĉirkaŭrigardante imponate; “sed oni povas kutimiĝi al ĉio

ajn se oni provas, ĉu ne, Henriko?”

“Nu, rilate al tio,” diris Onklo Henriko, nerapide, “mi

preferas preni kion oni proponas al ni kaj ne fari

demandojn. Mi ja veturis iom, Em, dum mia vivo, sed ne

vi; kaj tio faras diferencon inter vi kaj mi.”

Post tio Doroteo gvidis ilin tra la ĉambroj. La unua estis

bela salono, kies fenestroj vidigis la rozĝardenojn. Sekvis

apartaj litoĉambroj por Onklino Em kaj Onklo Henriko,

kun bela banĉambro inter ili. Onklino Em ankaŭ havis

belan sinvestoĉambron, kaj Doroteo malfermis la ŝrankojn

kaj montris plurajn belegajn kostumojn provizitajn de la

reĝaj robfaristoj al ŝia onklino, kiuj laboris dum la tuta

nokto por pretigi ilin. Ĉio kion Onklino Em povus bezoni

estis en la tirkestoj kaj ŝrankoj, kaj ŝia tualetotablo estis

okupata de surgravuritaj oraj tualetaĵoj.

Onklo Henriko havis naŭ vestokompletojn, tajlitajn laŭ

la populara Manĝtula fasono, kun ĝisgenuaj pantalonoj,

silkaj ŝtrumpoj kaj nealtaj ŝuoj kun juvelitaj bukoj. La

ĉapeloj kongruaj kun tiuj kostumoj havis kolorajn suprojn

kaj larĝajn randojn kun malgrandaj oraj sonoriloj ĉirkaŭ la

67

La Smeralda Urbo de Oz

randoj. Liaj ĉemizoj estis el delikata linaĵo kun krispaj

brustoj, kaj liaj veŝtoj estis riĉe broditaj per koloraj silkaĵoj.

Onklo Henriko decidis unue bani sin kaj poste vesti

sin per blua satena kompleto kiu allogis lin. Li akceptis

sian bonfortunon trankvile kaj rifuzis permesi ke servisto

helpu lin. Sed Onklino Em estis “tuttrema,” laŭ sia

deklaro, kaj Doroteo kaj Ĵelea Konfitaĵ, la dommastrino,

kaj du servistinoj bezonis multan tempon por vesti ŝin kaj

aranĝi ŝian hararon kaj “beligi ŝin kvazaŭ pupon,” laŭ ŝia

agrable kurioza esprimo. Ŝi volis halti kaj admiri ĉion

kion ŝi ekvidis, kaj ŝi ĝemis konstante kaj deklaris ke tiaj

belaĵoj estas tro bonaj por maljuna kamparanino, kaj ke ŝi

neniam supozis ke ŝi devos “eleganti” je sia aĝo.

Fine ŝi estis finvestita, kaj kiam ili eniris la salonon

jen Onklo Henriko en sia blua satena kompleto, marŝante

solene tien kaj tien en la ĉambro. Li jam tondis siajn

b a r b o n k a j l i p h a r o j n k a j a s p e k t i s t r e d i g n a k a j respektinda.

“Diru al mi, Doroteo,” li diris; “ĉu ĉiuj viroj ĉi tie

uzas vestojn ĉitiajn?”

“Jes,” ŝi respondis; “ĉiuj escepte de l’ Birdotimigilo kaj

la Vilulo—kaj kompreneble la Stana Lignohakisto kaj

Tiktoko, kiuj estas el metalo. Vi trovos ĉiujn virojn en la

kortego de Ozma vestitaj same kiel vi—kvankam eble

iomete pli elegante.”

68

!(images/000004.png)

Ĉapitro Sep

“Henriko, vi aspektas kiel aktoro,” anoncis Onklino

Em, rigardante sian edzon kritike.

“Kaj vi, Em, aspektas pl’ eleganta ol pavo,” li respondis.

“Mi supozas ke vi pravas,” ŝi diris, bedaŭre; “sed ni

estas senhelpaj viktimoj de altsocia nobelaro.”

Tio multe amuzis Doroteon.

“Venu kun mi,” ŝi diris, “kaj mi gvidos vin tra la

palaco.”

Ŝi gvidis ilin tra la belaj ĉambroj kaj konigis ilin al

ĉiu renkontato. Ankaŭ ŝi montris al ili siajn proprajn

belajn ĉambrojn, kiuj ne estis malproksimaj de iliaj.

“Do ĉio estas vera,” diris Onklino Em, larĝokula pro

69

La Smeralda Urbo de Oz

surprizego, “kaj la rakontoj de Doroteo pri ĉi tiu felando

estis simplaj faktoj kaj ne revoj! Sed kie estas tiuj strangaj

uloj kiujn vi konis ĉi tie?”

“Jes; kie estas la Birdotimigilo?” demandis Onklo

Henriko.

“Nu, li estas for, ĝuste nun, vizitante la Stanan

Lignohakiston, kiu ’stas Imperiestro de la Palpbruma

Lando,” respondis la knabineto. “Vi vidos lin kiam li

revenos, kaj nepre li plaĉos al vi.”

“Kaj kie estas la Mirinda Sorĉisto?” demandis Onklino

Em.

“Vi vidos lin dum la lunĉo de Ozma, ĉar li loĝas en

ĉi tiu palaco,” estis la respondo.

“Kaj Joĉjo Kukurbokapo?”

“Ho, li loĝas iom ekster la urbo, en sia propra

kukurbokampo. Ni iros tien iam kaj vidos lin, kaj ni

vizitos ankaŭ Profesoron Ŝancelinsekton. La Vilulo estos

ĉe la lunĉo, verŝajne, kaj Tiktoko. Kaj nun mi kondukos

vin vidi Vilĉinjon, kiu havas propran domon.”

Do ili iris en la malantaŭan korton, kaj marŝinte laŭ

kelkaj kurbiĝantaj vojetoj ioman distancon tra la belaj

ĝardenoj ili atingis belan dometon kie la Flava Kokino

sidis sur la antaŭa verando sunumante sin.

“Bonan matenon, kara Mastrino,” vokis Vilĉinjo,

flugetante renkonti ilin. “Mi ekspektis vian viziton, ĉar mi

70

Ĉapitro Sep

aŭdis ke vi revenis kaj kunvenigis viajn onklon kaj

onklinon.”

“Ni estas ĉi tie por ĉiam, ĉifoje, Vilĉinjo,” kriis

Doroteo, ĝoje. “Onklo Henriko kaj Onklino Em apartenas

al Oz nun same kiel mi!”

“Do ili estas vere bonfortunaj,” deklaris Vilĉinjo; “ĉar

ne povus esti pli bona loĝloko. Sed venu, kara; mi volas

montri al vi ĉiujn miajn Doroteojn. Vivas naŭ, kaj ili

fariĝis tre respektindaj kokinoj; sed unu ekmalvarmumis

dum naskiĝtaga festo de Ozma kaj mortis pro pipso, kaj

la aliaj du montriĝis esti virkokaĉoj, do mi devis ŝanĝi

iliajn nomojn de Doroteo al Danielo. Ili ĉiuj havas orajn

medalionojn sur kiuj estas gravurita la litero ‘D,’ memoru,

kaj interne estas via bildo. Kaj ‘D’ signifas Danielon, ne

nur Doroteon.”

“Ĉu vi nomis ambaŭ kokojn Danielo?” demandis

Onklo Henriko.

“Jes, certe. Mi havas naŭ Doroteojn kaj du Danielojn;

kaj la naŭ Doroteoj havas okdek ses gefilojn kaj pli ol

tricent genepojn,” diris Vilĉinjo, fiere.

“Kiel vi nomas ilin ĉiujn, kara?” demandis la knabineto.

“Ho, ili ĉiuj estas Doroteoj kaj Danieloj, kelkaj estas

-et-oj kaj kelkaj estas -et-et-oj. Doroteo kaj Danielo estas

du bonaj nomoj, kaj mi ne opinias ke valoras serĉi aliajn,”

deklaris la Flava Kokino. “Sed pensu, Doroteo, kiom

71

La Smeralda Urbo de Oz

granda kokfamilio ni fariĝis, kaj nia nombro kreskas

preskaŭ ĉiutage! Ozma ne scias kion fari pri la multaj ovoj

kiujn ni demetas, kaj ni neniam estas iel ajn manĝataj aŭ

damaĝataj, malsimile al kokoj en via lando. Oni donas al

ni ĉion por kontentigi kaj feliĉigi nin, kaj mi, kara, estas

agnoskata Reĝino kaj Estro de ĉiu koko en Oz, ĉar mi

estas la plej aĝa kaj komencis la tutan grupon.”

“Nepre vi devus fieri, sinjorino,” diris Onklo Henriko,

kiu miris aŭdante kokinon paroli tiel sencoplene.

“Ho, mi fieras,” ŝi respondis. “Mi havas la plej belan

perlan kolĉenon kiun iam vi vidis. Venu en la domon kaj

mi montros ĝin al vi. Kaj mi havas naŭ krurĉenojn kaj

diamantan broĉon por ĉiu flugilo. Sed mi portas ilin nur

por ŝtatfestoj.”

Ili sekvis la Flavan Kokinon en la domon, kiun onklino

Em deklaris tre bele zorgata. Ili ne povis sidiĝi, ĉar ĉiuj

seĝoj de Vilĉinjo estis starstangoj el arĝento, do ili devis

stari dum la kokino detale montris al ili siajn trezorojn.

Post tio ili devis eniri la malantaŭajn ĉambrojn kiujn

okupis la naŭ Doroteoj kaj du Danieloj de Vilĉinjo, kiuj

estas ĉiuj dikaj flavaj gekokoj kaj ĝentile salutis la

vizitantojn. Estis facile vidi ke ili estas bonkondutaj kaj ke

Vilĉinjo bone atentis ilian edukiĝon.

En la kortoj estis ĉiuj infanoj kaj genepoj de tiuj dek

unu pliaĝaj kaj ili estis ĉiadimensiaj, de plene kreskintaj

72

Ĉapitro Sep

kokinoj ĝis etaj kokidoj ĵus elŝeliĝintaj. Ĉirkaŭ kvindek

lanugaj flavaj junuloj estis en lernejo, instruate pri bona

konduto kaj bona gramatiko de juna kokino kiu surhavis

okulvitrojn. Ili kantis ĥore patriotan kanton pri la Lando

Oz, honore al siaj vizitantoj, kaj Onklinon Em multe

imponis tiuj parolantaj kokoj.

Doroteo volis resti kaj ludi kun la junaj kokidoj dum

kelka tempo, sed Onklo Henriko kaj Onklino Em

ankoraŭ ne vidis la palacajn kortojn kaj ĝardenojn kaj

fervoris pli bone konatiĝi kun la mirinda kaj plezuriga

lando en kiu ili loĝos.

“Mi restos ĉi tie kaj vi promenadu,” diris Doroteo. “Vi

estos tute sekuraj ĉie ajn, kaj povos fari kion vi volas. Kiam

vi laciĝos, reiru al la palaco kaj trovu viajn ĉambrojn, kaj

mi venos al vi antaŭ ol la lunĉo estos preta.”

Do Onklo Henriko kaj Onklino Em komencis esplori

la terenon solaj, kaj Doroteo sciis ke ili ne povos perdiĝi,

ĉar la tuta palaca tereno estis ĉirkaŭata de alta muro el

verda marmoro inkrustita per smeraldoj.

Estis malofta plezuro por tiuj simplaj homoj, kiuj loĝis

dum sia tuta vivo en la kamparo kaj konis preskaŭ

nenian ĝuon, surhavi belajn vestojn kaj loĝi en palaco kaj

esti traktataj respektoplene de ĉiu ĉeestanto. Ili estis vere

feliĉaj dum ili promenis laŭ la ombrumataj vojetoj kaj

rigardis la belegajn florojn kaj arbustojn, sentante ke ilia

73

La Smeralda Urbo de Oz

nova hejmo estas pli bela ol povus priparoli iu ajn lango.

Subite, kiam ili ĉirkaŭiris angulon kaj marŝis tra

breĉon en alta heĝo, ili renkontis vizaĝ-al-vizaĝe enorman

Leonon, kiu kaŭris sur la verda herbo kaj ŝajnis surprizita

pro ilia ekapero.

Ili haltis. Onklo Henriko tremis pro hororo kaj

Onklino Em tro timegis por krii. La sekvan momenton la

povrulino ĉirkaŭbrakumis la kolon de sia edzo kaj kriis:

“Savu min, Henriko, savu min!”

“Eĉ ne povas savi min mem, Em,” li respondis, per

raŭka voĉo, “ĉar la bestjo aspektas kvazaŭ ĝi povus manĝi

nin ambaŭ, kaj poste langumi siajn lipojn volante pli! Se

nur mi havus pafilon—”

“Ĉu vi ne havas, Henriko? Ĉu vi ne havas?” ŝi

demandis maltrankvile.

“Nenjan pafilon, Em. Do ni mortu laŭeble brave kaj

danke. Mi sciis ke nia bonsorto ne daŭros!”

“Mi ne mortos. Min ne manĝos leono!” plorkriis

Onklino Em, firme gapante la bestegon. Ŝin ekfrapis

penso, kaj ŝi flustris: “Henriko, mi aŭdis ke sovaĝaj

bestjoj estas konkereblaj per homa okulo. Mi timige

okulumos tiun leonon kaj savos niajn vivojn.”

“Provu, Em,” li respondis, ankaŭ perflustre. “Rigardu lin

same kiel vi rigardas min kiam mi malfruas por la manĝo.”

Onklino Em turnis al la Leono firman mienon kaj

74

!(images/000057.jpg)

Ĉapitro Sep

larĝe dilatiĝintan okulon. Ŝi forte rigardis la bestegon

senŝanĉeliĝe, kaj la Leono, kiu trankvile palpebrumadis al

ili, komencis aspekti malkvieta kaj maltrankvila.

“Ĉu mi iel ĝenas vin, sinjorino?” li demandis, per

milda voĉo.

Pro tiu parolo de la terura besto Onklino Em kaj

Onklo Henriko ambaŭ surpriziĝis, kaj poste Onklo

Henriko ekmemoris ke sendube ĉi tiu estas la Leono kiun

ili vidis en la Trono-Ĉambro de Ozma.

“Atendu, Em!” li kriis. “Ĉesu aglokule konkeri kaj

kuraĝu. Mi supozas ke ĉi tiu estas la sama Malkuraĝa

Leono pri kiu parolis al ni Doroteo.”

“Ho, ĉu vere?” ŝi demandis, multe pli trankvile.

“Kiam li parolis, mi ekpensis; kaj kiam li aspektis tiel

honteca, mi certis,” Onklo Henriko pludiris.

Onklino Em rigardis la beston nove interesiĝante.

“Ĉu vi estas la Malkuraĝa Leono?” ŝi demandis. “Kaj

ĉu vi estas la amiko de Doroteo?”

“Jes, sinjorino,” respondis la Leono, humile. “Doroteo

kaj mi estas malnovaj kamaradoj kaj multe amas unu la

alian. Mi estas la Reĝo de la Bestoj, sciu, kaj la Malsata

Ti g r o k a j m i s e r v a s P r i n c i n o n O z m a n k i e l ŝ i a j

korpogardistoj.”

“Kompreneble,” diris Onklino Em, kapjesante. “Sed la

Reĝo de la Bestoj devus ne esti malkuraĝema.”

75

La Smeralda Urbo de Oz

“Mi jam antaŭe aŭdis tion,” komentis la Leono,

oscedante ĝis vidiĝis liaj du grandaj vicoj de akraj blankaj

dentoj; “sed tio ne malinstigas min timi kiam ajn mi

entreprenas batalon.”

“Kion do vi faras, ĉu forkuras?” demandis Onklo

Henriko.

“Ne; estus malsaĝe fari tion, ĉar la malamiko postkurus

min,” deklaris la Leono. “Do mi tremas pro timego kaj

ekbatalas kiel eble plej forte; kaj ĝis nun mi ĉiam venkis.”

“Ha, mi komencas kompreni,” diris Onklo Henriko.

“Ĉu vi timis kiam mi ĵus rigardis vin?” demandis

Onklino Em.

“Multege, sinjorino,” respondis la Leono, “ĉar unue mi

kredis ke vi iktos. Sed tuj mi rimarkis ke vi penas

superforti min per via okulo, kaj via rigardo estis tiom

feroca kaj penetra ke mi tremis pro timego.”

Tio multe plaĉis al la virino, do ŝi diris tre gaje:

“Nu, mi ne damaĝos vin, do ne plu timu. Mi nur

volis trovi kiel utilas homokulo.”

“La homokulo estas timiga batalilo,” komentis la

Leono, gratante sian nazon milde per sia piedo por kaŝi

rideton. “Se mi ne scius ke vi estas amikoj de Doroteo mi

eble disŝirus vin ambaŭ por eskapi de via terura rigardo.”

Onklino Em ektremis aŭdinte tion, kaj Onklo Henriko

diris haste:

76

!(images/000088.png)

Ĉapitro Sep

“Mi ĝojas ke vi rekonis nin. Bonan matenon, S-ro

Leono; ni esperos revidi vin—iam—iam estontece.”

“Bonan mateno,” respondis la Leono, rekaŭrante sur la

herbo. “Verŝajne vi multe vidos min, se vi loĝos en la

Lando Oz.”

77

!(images/000085.png)

FORIRINTE de la Kapricloj, Guf daŭrigis sian veturon

kaj penetris profunde en la Nordokcidenton. Li volis

atingi la Landon de la Grumblemloj, kaj por fari tion li

devis transiri la Krispetan Landon, kio estis malfacila

ago. Ĉar la Krispeta Lando estis sinsekva aro da

montetoj kaj valoj, ĉiuj estis tre krutaj kaj rokoplenaj,

kaj ili interŝanĝis lokojn konstante per ondado. Dum

Guf grimpis monteton ĝi subiĝis sub li kaj iĝis valo, kaj

dum li malsupreniris en valon ĝi altiĝis kaj portis lin al

l a s u p r o d e m o n t e t o . Ti o m u l t e p e r p l e k s i g i s l a veturanton, kaj fremdulo eble supozus ke neniam li

sukcesos transiri la Krispetan Landon. Sed Guf sciis ke

se li senhalte daŭrigos li atingos fine la finon; do li ne

a t e n t i s l a ŝ a n ĝ i ĝ a n t a j n m o n t e t o j n k a j v a l o j n k a j plupromenadis trankvile kvazaŭ marŝante sur ebena tero.

78

Ĉapitro Ok

La rezulto de tiu saĝa persisto estis ke la Generalo

fine atingis pli firman teron kaj, penetrinte en densan

arbaron, atingis la Regnon de la Grumblemloj.

Tuj kiam li transiris la limon de tiu regno du

gardistoj kaptis lin kaj portis lin antaŭ la Grandan

Galiputon de la Grumblemloj, kiu sulkis la frunton

feroce je li kaj demandis al li kial li aŭdacis trudi sin

sur lian terenon.

“Mi estas la Moŝto Alta Generalo de la Nevenkebla

Armeo de la Knomoj, kaj mi nomiĝas Guf,” estis la

respondo. “La tuta mondo tremas kiam menciiĝas tiu

nomo.”

La Grumblemloj laŭte mokkriis pro tio, kaj unu el ili

kaptis la Knomon per siaj fortaj brakoj kaj ĵetis lin alten

en la aeron. Gufo multe skuiĝis per sia falo sur la

malmolan teron, sed laŭaspekte li tute ne rimarkis la

impertinentecon kaj trankviligis sin por denove paroli al la

Granda Galiputo.

“Mia mastro, Reĝo Rokato la Ruĝa, sendis min ĉi tien

por konsiliĝi kun vi. Li volas vian helpon por konkeri la

Landon Oz.”

Tiam la Generalo paŭzis, kaj la Granda Galiputo

sulkis la frunton je li eĉ pli terure ol antaŭe kaj diris:

“Daŭrigu!”

La voĉo de la Granda Galiputo estis parte muĝo kaj

79

La Smeralda Urbo de Oz

parte grumblo. Li murmuris siajn vortojn forte kaj Guf

devis zorge aŭskulti por kompreni lin.

Tiuj Grumblemloj certe estis rimarkindaj uloj. Ili estis

gigantaj, tamen estis nur ostoj kaj haŭto kaj muskoloj,

estis tute nenia viando aŭ graso sur iliaj korpoj. Iliaj

fortaj muskoloj kuŝis tuj sub iliaj haŭtoj, kiel aroj da

fortikaj ŝnuregoj, kaj la plej malforta Grumblemlo estis

tiom forta ke li povis preni elefanton kaj ĵeti ĝin dek

kilometrojn foren.

Ŝajnas misfortune ke fortuloj kutime estas tiel

malagrablaj kaj arogantaj ke neniu amas ilin. Efektive,

ĉiam estas misfortune esti malsimila al la kunuloj. La

Grumblemloj sciis ke ĉiu malamas kaj evitas ilin, tiel ke

ili fariĝis malafablaj kaj malamikemaj eĉ inter si. Guf

sciis ke ili malamas ĉiun ulon, inkluzive de la Knomoj;

sed li tamen esperis amikigi ilin, kaj li sciis ke se li

sukcesos ili estos tre granda helpo al li.

“La Landon Oz regas afektaĉa knabino kiu estas fie

afabla kaj komplezema,” li pludiris. “Ŝia tuta popolo

estas feliĉa kaj kontenta kaj tute ne sentas ĝenojn aŭ

zorgojn.”

“Daŭrigu!” muĝgrumblis la Granda Galiputo.

“Foje la Reĝo de la Knomoj sklavigis la Reĝan

Fa m i l i o n d e E v — a l i a n a f e k t a ĉ a n g r u p o n k i u n n i

malamegas,” diris la Generalo. “Sed Ozma enmiksis sin,

80

!(images/000030.png)

La Smeralda Urbo de Oz

kvankam tute ne estis ŝia afero, kaj marŝigis sian armeon

kontraŭ nin. Kun ŝi estis knabino el Kansas nomita

Doroteo, kaj Flava Kokino, kaj ili marŝis rekte en la

kavernon de la Reĝo de la Knomoj. Tie ili liberigis niajn

sklavojn el Ev kaj ŝtelis la Magian Zonon de Reĝo

Rokato, kaj forportis ĝin kun si. Do nun nia Reĝo

konstruas tunelon sub la mortiga dezerto, por ke ni povu

marŝi tra ĝi al la Smeralda Urbo. Kiam ni atingos tien ni

intencas konkeri kaj detrui la tutan landon kaj rekapti la

Magian Zonon.”

Denove li paŭzis, kaj denove la Granda Galiputo

muĝgrumblis:

“Daŭrigu!”

Guf penis pensi kion diri sekve, kaj feliĉa ideo baldaŭ

trafis lin.

“Ni volas ke vi helpu nin fari tiun konkeron,” li

anoncis, “ĉar ni bezonas la potencan helpon de la

Grumblemloj por certigi ke ni ne venkiĝos. Vi estas la

plej forta popolo en la tuta mondo, kaj vi malamas

bonajn feliĉajn ulojn tiom kiom ni la Knomoj mem. Mi

estas certa ke vere plezurigos vin malkonstrui la belan

Smeraldan Urbon, kaj kompense pro via valorega helpo ni

permesos ke vi reportu al via lando dek mil Ozanojn kiel

sklavojn viajn.”

“Dudek mil!” muĝgrumblis la Granda Galiputo.

82

Ĉapitro Ok

“Bone, ni promesas al vi dudek mil,” konsentis la

Generalo.

La Galiputo signalis kaj tuj liaj helpistoj prenis

Generalon Guf kaj forportis lin al karcero, kie la

karceristo amuzis sin puŝante pinglojn en la rondan dikan

korpon de la maljuna Knomo, por vidi lin salti kaj aŭdi

lin krii.

Sed dum ĉio tio daŭris la Granda Galiputo paroladis

kun siaj konsilistoj, kiuj estis la plej gravaj oficialuloj de

la Grumblemloj. Kiam li finis deklari al ili la proponon

de la Reĝo de la Knomoj li diris:

“Mi konsilas proponi helpi ilin. Poste, konkerinte la

Landon Oz, ni prenos ne nur niajn dudek mil kaptitojn

sed tiom da oro kaj juveloj kiom ni volos.”

“Ni ankaŭ prenu la Magian Zonon,” sugestis unu

konsilisto.

“Kaj rabu la Reĝon de la Knomo kaj sklavigu lin,”

diris alia.

“Bona ideo,” deklaris la Granda Galiputo. “Mi volas

Reĝon Rokaton kiel mian propran sklavon. Li povos

n i g r i g i m i a j n b o t o j n k a j p o r t i a l m i m i a n k a ĉ o n ĉiumatene dum mi estos en la lito.”

“Ekzistas fama Birdotimigilo en Oz. Mi prenos lin kiel

mian sklavon,” diris konsilisto.

“Mi prenos Tiktokon, la maŝinulon,” diris alia.

83

La Smeralda Urbo de Oz

“Donu al mi la Stanan Lignohakiston,” diris tria.

Ili daŭrigis tiel dum longa tempo, interdividante la

ulojn kaj la trezoron de Oz antaŭ la konkero. Ĉar ili tute

ne dubis ke ili povos detrui la regnon de Ozma. Ĉu ili

ne estis la plej forta popolo en la tuta mondo?

“La mortiga dezerto fortenis nin de Oz ĝis nun,”

komentis la Granda Galiputo, “sed nun la Reĝo de la

Knomoj konstruas tunelon tiel ke ni eniros la Smeraldan

Urbon tre facile. Do ni resendu la malgrandan dikan

Generalon al lia Reĝo kun nia promeso helpi lin. Ni ne

diros ke ni intencas konkeri la Knomojn konkerinte

Ozon, tamen ni faros tion malgraŭe.”

Ili interkonsentis pri tiu plano, kaj ĉiuj foriris manĝi,

lasante Generalon Guf ankoraŭ en la karcero. La Knomo

ankoraŭ ne sciis ke li sukcesis pri sia tasko, ĉar trovante

sin en karcero li timis ke la Gr umblemloj intencas

mortigi lin.

Jam la Karceristo enuis pro puŝado de pingloj en la

Generalon, kaj distris sin zorge eltirante de la radikoj la

b a r b h a r o j n d e l a K n o m o , u n u o p e . Ti u n a m u z o n

interrompis la Granda Galiputo alvokante la kaptiton.

“Atendu kelkajn horojn,” petis la karceristo. “Ankoraŭ

mi ne eltiris eĉ kvaronon de lia barbo.”

“Se vi atendigos la Grandan Galiputon li rompos vian

dorson,” deklaris la mesaĝisto.

84

!(images/000048.png)

Ĉapitro Ok

“Eble vi pravas,” ĝemis la karceristo. “Forprenu la

kaptiton se vi volas, sed mi konsilas ke vi piedbatu lin je

ĉiu paŝo. Estos tre amuze, ĉar li estas mola kiel matura

persiko.”

Do Guf forkondukiĝis al la reĝa kastelo, kie la Granda

Galiputo informis lin ke la Grumblemloj decidis helpi la

Knomojn konkeri la Landon Oz.

“Kiam vi estos preta,” li pludiris, “sendu al mi

mesaĝon kaj mi marŝos kun dek ok mil el miaj plej

potencaj batalistoj por helpi vin.”

Guf tiom ĝojis ke li tute forgesis la doloron kaŭzitan

de la pingloj kaj la tirado de liaj barbharoj. Li eĉ ne

85

La Smeralda Urbo de Oz

plendis pro kiel oni traktis lin, sed dankis la Grandan

Galiputon kaj forrapidis por daŭrigi sian veturon.

Li nun jam akiris la helpon de la Kapricloj kaj de la

Grumblemloj; sed lia sukceso sopirigis lin akiri eĉ pli da

alianculoj. Lia propra vivo dependas de la konkeriĝo de

Oz, kaj li diris al si:

“Mi ne permesos riskojn. Mi certiĝos pri sukceso.

Poste, kiam Oz estos detruita, eble mi estos pli granda ol

maljuna Rokato, kaj mi povos forĵeti lin kaj mem esti

Reĝo de la Knomoj. Kial ne? La Kapricloj estas pli fortaj

ol la Knomoj, kaj ili estas miaj amikoj. La Grumblemloj

estas pli fortaj ol la Kapricloj, kaj ankaŭ ili estas miaj

amikoj. Ekzistas popolo eĉ pli forta ol la Grumblemloj,

kaj se mi povos instigi ilin helpi min mi neniom pli

devos timi.”

86

!(images/000031.png)

DOROTEO ne bezonis multan tempon por establi sin

en sia nova hejmo, ĉar ŝi konis la popolon kaj la

morojn kaj kutimojn de la Smeralda Urbo same bone

kiel la malnovan kultivejon de Kansas.

Sed Onklo Henriko kaj Onklino Em iom malfacile

kutimiĝis al la beleco kaj pompo kaj protokoloj de la

palaco de Ozma, kaj sentis sin maltrankvilaj ĉar ili devis

“luksigi sin” konstante. Tamen ĉiu estis tre ĝentila kaj

afabla al ili kaj penis feliĉigi ilin. Precipe Ozma multe

zorgis pri la parencoj de Doroteo, por favori sian

amikineton, kaj ŝi bone sciis ke la mallerteco kaj

strangeco de ilia nova vivmaniero fados dum la paso de

tempo.

La maljunulojn ĉefe ĝenis ke ne estas laboro kiun ili

faru.

87

La Smeralda Urbo de Oz

“Nun ĉiu tago estas kvazaŭ dimanĉo,” deklaris

Onklino Em, solene, “kaj mi devas diri ke tio malplaĉas

al mi. Se oni nur permesus ke mi lavu la telerojn post la

manĝoj, aŭ eĉ ke mi balau kaj senpolvigu miajn proprajn

ĉambrojn, mi estus multe pli feliĉa. Ankaŭ Henriko ne

scias kiel okupi sin, kaj foje kiam li kaŝe eliris kaj

manĝigis la kokidojn Vilĉinjo riproĉis lin ĉar li permesis

ke ili manĝu malĝustatempe. Mi ĝis nun neniam sciis kiel

malfacile estas esti riĉa kaj havi ĉion deziratan.”

Tiuj plendoj komencis maltrankviligi Doroteon; do ŝi

longe konversaciis kun Ozma pri tiu temo.

“Mi komprenas ke mi devos trovi ian laboron por ili,”

diris la knabina Reganto de Oz serioze. “Mi observadis

viajn onklon kaj onklinon, kaj mi kredas ke ili estos pli

kontentaj se ili okupos sin per kelkaj leĝeraj taskoj. Dum

mi konsideros la aferon, Doroteo, eble vi deziros veturi

kun ili tra la Lando Oz, vizitante kelkajn el la nekutimaj

lokoj kaj konigante viajn parencojn al kelkaj el niaj

kuriozaj popoloj.”

“Ho, estus bonege!” kriis Doroteo, fervore.

“Mi donos al vi eskorton taŭgan por via rango kiel

Princino,” pludiris Ozma; “kaj vi povos iri al kelkaj lokoj

kiujn vi mem ankoraŭ ne vizitis, kiel ankaŭ aliajn kiujn

vi ja konas. Mi faros planon de la veturo por vi kaj

pretigos ĉion por vi tiel ke vi povos ekveturi morgaŭ

88

Ĉapitro Naŭ

matene. Ne rapidu, kara, forestu laŭvole longatempe.

Kiam vi revenos mi estos trovinta por Onklo Henriko kaj

Onklino Em ian okupon kiu savos ilin el malkvieto kaj

malkontento.”

Doroteo dankis sian bonan amikinon kaj kisis la belan

Reganton dankeme. Post tio ŝi kuris informi ĝoje siajn

onklon kaj onklinon.

La sekvan matenon, post la matenmanĝo, ili trovis

ĉion preta por la forveturo.

La eskorto inkluzivis Ombin Ambin, la K apitana

Generalo de la armeo de Oz, kiu konsistis nur el dudek

sep oficiroj krom la Kapitana Generalo. Iam Ombi Ambi

estis ordinara soldato—la sola en la armeo—sed ĉar

neniam okazis batalo Ozma opiniis ke ordinara soldato ne

estas bezonata, do ŝi promociis Ombin Ambin al la plej

alta oficirrango. Li estis tre alta kaj svelta kaj surhavis

gajan uniformon kaj ferocajn lipharojn. Sed la lipharoj

estis la sola ferocaĵo de Ombi Ambi, kies naturo estis

milda kiel de infano.

La mirinda Sorĉisto petiĝis partopreni en la grupo, kaj

kun li venis lia amiko la Vilulo, kiu estis vila sed ne

ĉifona, ĉar li estis vestita per fajnaj silkaĵoj kun satenaj

vilaĵoj kaj pritondita ĵako. La Vilulo havis vilajn barbon

kaj hararon, sed dolĉan temperamenton kaj molan, plaĉan

voĉon.

89

La Smeralda Urbo de Oz

Estis malferma ĉarego, kun tri sidlokoj por la

pasaĝeroj, kaj la ĉaregon tiris la fama ligna Segĉevalo

kiun foje vivigis Ozma per magia pulvoro. La Segĉevalo

havis orajn ŝuojn por protekti siajn lignajn kr urojn

kontraŭ triviĝo, kaj li estis forta kaj rapida. Ĉar tiu

kurioza besto estis la plej amata rajdbesto de Ozma, kaj

tre populara inter la tuta popolo de la Smeralda Urbo,

Doroteo sciis ke al ŝi fariĝis granda favoro per la permeso

uzi la Segĉevalon por sia veturo.

En la antaŭa sidejo de la ĉarego sidis Doroteo kaj la

Sorĉisto. Onklo Henriko kaj Onklino Em sidis en la dua

s i d e j o k a j l a V i l u l o k a j O m b i A m b i e n l a t r i a .

Kompreneble Toto estis kun la grupo, volvinta sin ĉe la

piedoj de Doroteo, kaj ĝuste kiam ili estis ekveturontaj

Vilĉinjo venis flugetante laŭ la vojo kaj ŝi petegis kuniri.

D o r o t e o v o l o n t e k o n s e n t i s , d o l a F l a v a K o k i n o

suprenflugis kaj stariĝis sur la panelo. Ŝi surportis sian

perlan kolĉenon kaj tri braceletojn sur ĉiu kruro, honore

al la evento.

D o r o t e o a d i a ŭ k i s i s O z m a n , k a j l a t u t a p o p o l o

ĉirkaŭstaris gestante per siaj poŝtukoj kaj la bando en alta

balkono ekludis militistan marŝmuzikon. La Sorĉisto

langosonigis al la Segĉevalo kaj diris “Ek!” kaj la ligna

besto fortrotis tirante la grandan ruĝan ĉaregon kaj ĉiujn

pasaĝerojn tute senstrebe. Servisto malfermis pordegon de

90

Ĉapitro Naŭ

la barilo ĉirkaŭ la palaca tereno, por ke ili eliru; kaj tiel,

kun muziko kaj krioj sekvantaj, la veturo komenciĝis.

“Estas preskaŭ kiel cirko,” diris Onklino Em fiere. “Mi

ne povas ne senti min pompa kaj aroganta en ĉi tia

situacio.”

Efektive, dum ili trapasis la straton, la tuta popolo

hurais ilin fervorege, kaj la Vilulo kaj la Sorĉisto kaj la

K apitana Generalo ĉiuj deprenis siajn ĉapelojn kaj

riverencis ĝentile por respondi.

Kiam ili atingis la grandan muron de la Smeralda

Urbo la pordegojn malfermis la Gardisto kiu ĉiam tie

deĵoris. Super la pordejo pendis nebrila magneto metala

kun la formo de ĉevalŝuo, fiksita al plako el polurita oro.

“Tio,” diris la Vilulo, impone, “estas la miriga Amo-

Magneto. Mi mem portis ĝin al la Smeralda Urbo, kaj ĉiu

iranto sub ĉi tiu pordejo estas kaj amanta kaj amata.”

“Estas bonege,” deklaris Onklino Em, admire. “Se ni

havus ĝin en Kansas mi supozas ke la viro kiu posedis la

hipotekon je la kultivejo ne forpelus nin.”

“Do min ĝojigas ke ni ne havis ĝin,” respondis Onklo

Henriko. “Al mi pli plaĉas Oz ol eĉ K ansas; kaj ĉi

malgranda ligna Segĉevalo estas la plej miriga besto kiun

iam mi vidis. Li ne estas brosenda, nek manĝigenda nek

trinkigenda, kaj li estas forta kiel bovo. Ĉi li scias paroli,

Doroteo?”

91

La Smeralda Urbo de Oz

“Jes, Onklo,” respondis la infano. “Sed la Segĉevalo

neniam multe parolas. Li diris al mi foje ke li ne povas

samtempe paroli kaj pensi, do li preferas pensi.”

“Tre saĝe,” deklaris la Sorĉisto, kapjesante aprobe.

“Kiudirekten ni iru, Doroteo?”

“Rekte antaŭen en la Kvelulan Landon,” ŝi respondis.

“ M i h a v a s k o n i g a n l e t e r o n a d r e s i t a n a l Fr a ŭ l i n o Tranĉtond.”

“Ho!” krietis la Sorĉisto, multe interesite. “Ĉu ni iros

tien? Min do plezurigas ke mi kuniras, ĉar de ĉiam mi

volas viziti la Tranĉtondojn.”

“Kiuj estas?” demandis Onklino Em.

“Atendu nian alvenon,” respondis Doroteo, ridante;

“tiam vi mem povos vidi. Mi neniam vidis la Tranĉtondojn,

sciu, do mi ne povas ’cize klarigi ilin al vi.”

Liberaj de la Smeralda Urbo, la Segĉevalo kuradis

rapidege. Efektive, li tiom rapidis ke Onklino Em tre

malfacile spiris, kaj Onklo Henriko firme tenis la randon

de la seĝo de la ruĝa ĉarego.

“Milde—milde, karulo!” vokis la Sorĉisto, kaj je tio la

Segĉevalo malgrandigis sian rapidon.

“Kio malĝustas?” demandis la besto, iomete turnante

sian lignan kapon por rigardi la grupon per unu okulo,

kiu konsistis el ligna tubero.

“Nu, ni nur volas admiri la pejzaĝon, jen ĉio,”

92

!(images/000001.png)

La Smeralda Urbo de Oz

respondis la Sorĉisto.

“Kelkaj el viaj pasaĝeroj,” pludiris la Vilulo, “neniam

antaŭe estis ekster la Smeralda Urbo, kaj la lando estas

tute nova por ili.”

“Se vi tro rapidos nia plezuro nuliĝos,” diris Doroteo.

“Ne necesas hasti.”

“Konsentite; malhasto ne ĝenas min,” komentis la

Segĉevalo; kaj post tio li pli modere kuris.

Onklo Henriko miregis.

“Kiel lignaĵo povas esti tiel inteligenta?” li demandis.

“Ho, mi donis al li lignerajn cerbaĵojn kiam lastafoje

mi fiksis novajn orelojn al lia kapo,” klarigis la Sorĉisto.

“La ligneroj estis el tubera nodligno, kaj nun la Segĉevalo

povas trapensi ĉian enigmon kiun li renkontas.”

“Mi komprenas,” diris Onklo Henriko.

“Mi ne,” komentis Onklino Em, sed neniu atentis ŝian

deklaron.

Post nelonge ili atingis imponan konstruaĵon starantan

sur verda ebenaĵo kun belaj ombrumantaj arboj en grupoj

tie kaj tie.

“Kio estas?” demandis Onklo Henriko.

“Tio,” respondis la Sorĉisto, “estas la Reĝa Atlektika

Kolegio de Oz, kiun estras Profesoro M. P. Ŝancelinsekto,

P. E.”

“Ni haltu kaj vizitu,” proponis Doroteo.

94

Ĉapitro Naŭ

Do la Segĉevalo haltis antaŭ la granda konstruaĵo kaj

ilin renkontis ĉe la pordo la klera Ŝancelinsekto mem. Li

aspektis plene samalta kiel la Sorĉisto, kaj estis vestita per

ruĝa-kaj-blanka kvadratetkovrita veŝto kaj blua formala

ĵako, kaj flava ĝisgenua pantalono kaj purpuraj silkaj

ŝtrumpoj sur liaj maldikaj kruroj. Alta ĉapelo gaje sidis

sur lia kapo kaj liajn grandajn brilantajn okulojn kovris

okulvitroj.

“Bonvenon, Doroteo,” diris la Ŝancelinsekto; “kaj

bonvenon al ĉiuj viaj amikoj. Ni vere multe ĝojas povi

akcepti vin ĉe ĉi tiu granda Templo de Lernado.”

“Mi kredis ĝin Atlektika Kolegio,” diris la Vilulo.

“Tiel estas, kara sinjoro,” respondis la Ŝancelinsekto,

fiere. “Ĉi tie ni instruas al la junularo de nia grava lando

sciencan Kolegian Atletikon—plene puran.”

“Ĉu nenion alian vi instr uas al ili?” demandis

Doroteo. “Ĉu ili ne lernas legi, skribi, kaj kalkuli?”

“Ho, tute certe ili lernas ĉion tian kaj multon pli,”

respondis la Profesoro. “Sed tiaj temoj okupas nur

malgrandan parton de ilia tempo. Bonvolu sekvi min kaj

mi montros al vi kiel kutime okupas sin miaj studentoj.

Nun estas klashoro kaj ili ĉiuj estas tre okupataj.”

Ili sekvis lin al granda kampo malantaŭ la kolegia

konstruaĵo, kie plurcent junaj Ozanoj estis en siaj klasoj.

En unu loko ili ludis futbalon, en alia basbalon. Kelkaj

95

La Smeralda Urbo de Oz

ludis tenison, kelkaj golfon; kelkaj naĝis en granda lageto.

S u r r i v e r o k i u s e r p e n t u m i s t r a l a t e r e n o p l u r a j konkurboataj teamoj remadis tre entuziasme. Aliaj grupoj

da studentoj ludis korbopilkon kaj kriketon, kaj unuloke

ŝnuroj difinis lokon por boksado kaj luktado de la

energiplenaj junuloj. Ĉiuj kolegianoj aspektis okupataj kaj

estis multaj ridado kaj kriado.

“ Ĉ i t i u k o l e g i o , ” d i r i s Pr o f e s o r o Ŝ a n c e l i n s e k t o memkontente, “estas granda sukceso. Ĝia eduka valoro

estas nedisputebla, kaj ni pretigas ĉiujare multajn grandajn

kaj valorajn civitanojn.”

“Sed kiam ili studas?” demandis Doroteo.

“Studas?” demandis la Ŝancelinstekto, aspektante

perpleksa pro la demando.

“Jes; kiam ili havas siajn ’ritmetikon kaj g’ografion kaj

tiaĵojn?”

“Ho, ili prenas dozojn da tiuj ĉiunokte kaj ĉiumatene,”

estis la respondo.

“Kio estas, ‘dozoj’?” Doroteo demandis, perplekse.

“Nu, ni uzas la nove inventitajn Lernejajn Pilolojn,

kiujn fabrikas via amiko la Sorĉisto. Ni trovas tiujn

pilolojn tre efikaj, kaj ili ŝparas multan tempon. Bonvolu

paŝi ĉidirekten kaj mi montros al vi nian Laboratorion de

Lernado.”

Li gvidis ilin al ĉambro en la konstruaĵo kie multaj

96

!(images/000003.png)

Ĉapitro Naŭ

grandaj boteloj staris en vicoj sur bretoj.

“Jen la Algebro-Piloloj,” diris la Profesoro, prenante

unu el la boteloj. “Unu nokte, kiam oni enlitiĝas, egalas

al kvar horoj da studado. Jen la Geografiaj Piloloj—unu

nokte kaj unu matene. En ĉi sekva botelo estas la Latinaj

Piloloj—unu trifoje dum la tago. Sekvas la Gramatikaj

Piloloj—unu antaŭ ĉiu manĝo—kaj la Literumaj Piloloj,

kiujn oni prenas laŭbezone.”

“Viaj studentoj evidente devas gluti multe da piloloj,”

komentis Doroteo penseme. “Kiel oni glutas ilin, en

pomsaŭco?”

97

La Smeralda Urbo de Oz

“Ne, kara. Ili estas kovritaj per sukero kaj estas rapide

kaj facile englutataj. Mi kredas ke la studentoj preferus la

pilolojn al studado, kaj certe la piloloj estas multe pli

efika metodo. Komprenu, antaŭ ol inventiĝis ĉi Lernejaj

Piloloj ni malŝparis multan tempon per studado, tiun

tempon ni povas pli bone uzi per atletikado.”

“Ŝajnas al mi ke la piloloj estas bonaĵo,” diris Ombi

Ambi, kiu memoris kiel dolorigis lian kapon kiam li estis

knabo studado de aritmetiko.

“Tiel estas, sinjoro,” deklaris la Ŝancelinsekto fervore.

“Ili donas al ni avantaĝon kompare kun ĉiuj aliaj

kolegioj, ĉar tute sen tempoperdo niaj knaboj plene

familiariĝas kun la Greka kaj Latina, Matematiko kaj

Geografio, Gramatiko kaj Literaturo. Komprenu, ili

neniam bezonas interrompi siajn ludojn por enmensigi la

malpli altajn fakojn de lernado.”

“Tre valora invento, laŭ mi,” diris Doroteo, rigardante

admire la Sorĉiston, kiu modeste ruĝiĝis pro la laŭdo.

“Ni vivas dum epoko de progreso,” anoncis Profesoro

Ŝancelinsekto, pompe. “Estas pli facile gluti scion ol akiri

ĝin perlabore el libroj. Ĉu ne, amikoj?”

“Kelkaj uloj glutas kian ajn koncepton,” diris Onklino

Em, “sed laŭ mi ĉi tio tro similas al engluto de

medikamentoj.”

“Junuloj en kolegio ĉiam devas gluti malagrablaĵojn

98

Ĉapitro Naŭ

iel,” komentis la Sorĉisto, ridetante; “kaj, kiel diras nia

Profesoro, tiuj Lernejaj Piloloj montriĝis granda sukceso.

Unu tagon dum mi faris ilin mi senintence faligis pilolon,

kaj unu el la idoj de Vilĉinjo glutis ĝin. Kelkajn minutojn

poste tiu ido ekstaris sur stango kaj deklamis ‘Sur Ferdeko

Brula Staris Knab’ ’ tute sen eĉ unu eraro. Post tio ĝi

deklamis ‘Antaŭiro de l’ Brigado,’ kaj post tio ‘Ekscelsior.’

Sciu, la kokido manĝis Elokvento-Pilolon.”

Ili nun adiaŭis la Profesoron, kaj dankinte lin pro lia

afabla gastigo ili reeniris la ruĝan ĉaregon kaj daŭrigis

sian veturon.

99

!(images/000009.png)

!(images/000012.png)

LA veturantoj ne kunprenis manĝaĵojn ĉar ili sciis ke ili

estos bonvenaj kien ajn ili iros en la Lando Oz, kaj ke

la popolo manĝigos kaj loĝigos ilin tute vere gastame.

Do ĉirkaŭ la tagmezo ili haltis ĉe domo de kultivisto kaj

al ili estis donita bonega lunĉo el pano kaj lakto, fruktoj

kaj patkukoj kun acera siropo. Post iom da ripozo kaj

promenado tra la fruktoĝardenoj kun sia gastiganto—

ronda, gaja kultivisto—ili eniris la ĉaregon kaj repaŝigis

la Segĉevalon laŭlonge de la bela, serpentuma vojo.

Estis vojdirektiloj ĉe ĉiuj anguloj, kaj fine ili atingis

indikilon sur kiu legeblis:

UZU ĈI TIUN VOJON AL LA TRANĈTONDOJ

Mano ankaŭ indikis la ĝustan direkton, do ili turnis la

100

Ĉapitro Dek

Segĉevalon laŭ tiu direkto kaj trovis ĝin vere bona vojo

sed ŝajne nemulte uzata.

“Mi neniam ĝis nun vizitis la Tranĉtondojn,” komentis

Doroteo.

“Nek mi,” diris la Kapitana Generalo.

“Nek mi,” diris la Sorĉisto.

“Nek mi,” diris Vilĉinjo.

“Mi apenaŭ estis ekster la Smeralda Urbo post mia

alveno en ĉi tiun landon,” aldonis la Vilulo.

“Nu, do neniu el ni estis ĉi tie antaŭ nun,” krietis la

knabineto. “Kiaj povas esti la Tranĉtondoj?”

“Tion ni baldaŭ trovos,” diris la Sorĉisto, ruze ridante.

“Mi aŭdis ke ili estas iom malfortikaj uloj.”

La domoj de la kultivistoj fariĝis malpli multaj dum ili

pluiris, kaj la vojo estis kelkfoje tiel malfacile videbla ke

la Segĉevalo malfacile sekvis ĝin. La ĉarego ankaŭ

komencis balanciĝi; tiel ke ili devis malrapidi.

Post iom laciga veturo ili ekvidis altan muron,

blukolorigitan kaj kun palruĝaj ornamaĵoj. Tiu muro

estis cirkla, kaj laŭaspekte ĉirkaŭis grandan spacon. Ĝi

estis tiel alta ke nur la suproj de la arboj estis videblaj

super ĝi.

La vojo kondukis al pordeto en la muro, kiu estis

fermita kaj riglita. Sur la pordo estis afiŝo kun oraj literoj

kiuj legeblis tiel:

101

La Smeralda Urbo de Oz

N i p e t a s *V I Z I TA N T O J N * s i n M O V I

*M A L R A P I D E * k a j *Z O R G E , * k a j e v i t i

TUSADON aŭ fari ian ajn BLOVON aŭ

AERMOVIĜON

“Strange,” diris la Vilulo, laŭtleginte la afiŝon. “Kiuj

estas la Tranĉtondoj, do?”

“Nu, ili estas paperaj pupoj,” respondis Doroteo. “Ĉu

vi ne sciis tion?”

“Paperaj pupoj! Do ni ir u aliloken,” diris Onklo

Henriko. “Ni ĉiuj estas tro aĝaj por ludado per pupoj,

Doroteo.”

“Sed ĉi tiuj estas diferencaj,” deklaris la knabineto. “Ili

vivas.”

“Vivas!” elspiris Onklino Em, miroplene.

“Jes. Ni eniru,” diris Doroteo.

Do ili ĉiuj eliris el la ĉarego, ĉar la pordo en la muro

ne estis sufiĉe larĝa por ke ili trairigu la Segĉevalon kaj la

ĉaregon.

“Restu ĉi tie, Toto!” ordonis Doroteo, skuante sian

fingron je la hundeto. “Vi estas tiel senzorga ke vi eble

farus aermoviĝon se mi lasus vin eniri.”

Toto svingis sian voston kvazaŭ malfeliĉa pro sia

postresto; sed li tute ne penis sekvi ilin. La Sorĉisto

malriglis la pordon, kiu malfermiĝis eksteren, kaj ili ĉiuj

fervore rigardis internen.

102

Ĉapitro Dek

Tuj interne de la enirejo estis vico de etaj soldatoj, kun

uniformoj brilkoloraj kaj paperaj pafiloj sur siaj ŝultroj. Ili

estis precize identaj, de unu ekstremo de la vico ĝis la

alia, kaj ĉiuj estis tonditaj el papero kaj kunligitaj ĉe la

mezoj de siaj korpoj.

Kiam la vizitantoj eniris la lokon la Sorĉisto lasis la

pordon svingiĝi en sian pozicion, kaj tuj la vico de

soldatoj ekfalis, sterniĝante sur siajn dorsojn, kaj kuŝis

penante movi sin sur la tero.

“Ho, vi!” kriis unu el ili; “pro kio vi batfermis la

pordon kaj perblove renversis nin?”

“ M i p a r d o n p e t a s p r o f u n d e , ” d i r i s l a S o r ĉ i s t o ,

bedaŭroplene. “Mi ne sciis ke vi estas tiel delikataj.”

“Ni ne estas delikataj!” koleris alia soldato, levante sian

kapon de la tero. “Ni estas fortaj kaj sanaj; sed ni ne

povas elteni aerblovon.”

“Ĉu mi helpu vin stariĝi?” demandis Doroteo.

“Bonvolu,” respondis soldato ĉe unu vicfino. “Sed ege

zorge, knabineto.”

Doroteo zorge starigis la vicon de soldatoj, kiuj unue

senpolvigis siajn pentritajn vestojn kaj poste salutis la

vizitantojn per siaj paperaj pafiloj. De la flanko estis

facile vidi ke la tuta linio estas tondita el papero,

kvankam de antaŭe la soldatoj aspektis iom solidaj kaj

imponaj.

103

La Smeralda Urbo de Oz

“Mi havas konigan leteron de Princino Ozma al F-ino

Tranĉtond,” anoncis Doroteo.

“Tute bone,” diris la finsoldato, kaj li blovis per

papera fajfilo kiu pendis ĉirkaŭ lia kolo. Tuj papera

soldato en kapitanuniformo venis el papera domo

proksima kaj proksimiĝis al la grupo ĉe la enirejo. Li ne

estis tre granda, kaj li marŝis iom rigide kaj necerte per

siaj paperaj kruroj; sed li havis afablan vizaĝon, kun tre

ruĝaj vangoj kaj tre bluaj okuloj, kaj li tiom profunde

klinis sin al la fremduloj ke Doroteo ekridis, kaj la

venteto el ŝia buŝo preskaŭ renversis la Kapitanon. Li

ŝanceliĝis kaj baraktis kaj fine sukcesis resti sur siaj

piedoj.

“Atentu, Fraŭlino!” li diris, averte. “Vi malobeas la

regulojn, sciu, per ridado.”

“Ho, mi ne sciis tion,” ŝi respondis.

“Ridi en ĉi tiu loko estas preskaŭ egale danĝere kiel

tusi,” diris la Kapitano. “Vi devos tre kviete spiri, mi

certigas al vi.”

“Ni penos,” promesis la knabino. “Bonvolu, ĉu ni

povos renkonti Fraŭlinon Tranĉtondon?”

“Vi povos,” tuj respondis la Kapitano. “Hodiaŭ estas

unu el ŝiaj vizitat-tagoj. Bonvolu sekvi min.”

Li turnis sin kaj gvidis ilin laŭ pado, kaj dum ili

sekvis malrapide, ĉar la papera Kapitano ne moviĝis tre

104

Ĉapitro Dek

rapide, ili uzis la oportunon ĉirkaŭrigardi ĉi tiun strangan

paperan landon.

Apud la pado estis paperaj arboj, tuttonditaj tre nete

kaj pentritaj brilverde. Kaj malantaŭ la arboj estis vicoj de

kartonaj domoj, diverskolore pentritaj kaj plejparte

havantaj verdajn fenestrokurtenojn. Kelkaj estis grandaj kaj

kelkaj malgrandaj, kaj en la antaŭaj ĝardenoj estis bedoj

da paperaj floroj tre naturaspektaj. Super kelkaj el la

portikoj paperaj vitoj interplektiĝis, donante komfortan kaj

ombran aspekton.

Dum la vizitantoj laŭiris la straton multaj paperaj

pupoj venis al la pordoj kaj fenestroj de siaj domoj por

rigardi ilin scivoleme. Tiuj pupoj estis preskaŭ ĉiuj

samaltaj, sed estis diversfasone tonditaj, kelkaj estis dikaj

kaj kelkaj maldikaj. La knabinaj pupoj surportis tre

multajn belajn kostumojn el silkopapero, tiel ke ili estis

tre lanugaj; sed iliaj kapoj kaj manoj ne estis pli dikaj ol

la papero el kiu ili konsistis.

Kelkaj el la paperaj homoj estis sur la strato,

kunmarŝante aŭ grupiĝinte kaj komversaciante; sed tuj

kiam ili vidis la fremdulojn ili ŝancelkuris en la domojn

laŭeble plej rapide, por eviti danĝeron.

“ Pa r d o n u k e m i m a r ŝ o s fl a n k e n , ” k o m e n t i s l a

Kapitano, kiam ili proksimiĝis al nekruta monteto. “Mi

povos multe pli rapide marŝi tiel kaj ne ŝanceliĝi tiom.”

105

La Smeralda Urbo de Oz

“Tute bone,” diris Doroteo. “Certe al ni ne gravos kiel

vi marŝos.”

Unuflanke de la strato estis papera pumpilo, kaj papera

knabo pumpadis paperan akvon en paperan sitelon. La

Flava Kokino hazarde frapetis la knabon per sia flugilo,

kaj li ekflugis en la aeron kaj falis en paperan arbon, kie

li restis fiksita ĝis la Sorĉisto tre zorge eltiris lin.

Samtempe la sitelo ekflugis tra la aero, elverŝante la

paperan akvon, dum la papera pumpilo preskaŭ plene

fleksiĝis.

“Jadi!” diris la Kokino. “Se mi batus per miaj flugiloj

mi kredas ke mi renversus la tutan vilaĝon!”

“Do ne batu per ili—mi petegas!” diris la Kapitano.

“Fraŭlino Tranĉtond multe malgajus se ŝia vilaĝo estus

ruinigita.”

“Ho, mi estos zorgema,” promesis Vilĉinjo.

“Ĉu ne ĉiuj ĉi paperaj knabinoj kaj virinoj nomiĝas

Fraŭlinoj Tranĉtondoj?” demandis Ombi Ambi.

“Neniel,” respondis la Kapitano, kiu nun pli bone

marŝadis pro sia flankirado. “Ekzistas nur unu Fraŭlino

Tranĉtond, kiu estas nia Reĝino, ĉar ŝi faris nin ĉiujn. Ĉi

tiuj knabinoj estis Tranĉtondoj, certe, sed ili nomiĝas

Emilio kaj Poli kaj Su kaj Lizbeto k.s. Nur la Reĝino

nomiĝas Fraŭlino Tranĉtond.”

“Mi devas diri ke ĉi tiu loko estas pli miriga ol ĉio

106

Ĉapitro Dek

kion mi antaŭe priaŭdis,” komentis Onklino Em. “Mi

mem iam ludadis per paperaj pupoj, kaj eltondis ilin; sed

mi neniam supozis vidi tiaĵojn vivantaj.”

“Ne ŝajnas al mi pli kurioze ol aŭdi kokinojn paroli,”

respondis Onklo Henriko.

“Verŝajne vi vidos multaj kuriozaĵojn en la Lando Oz,

sinjoro,” diris la Sorĉisto. “Sed felando estas ege interesa

kiam oni kutimiĝas al surpriziĝo.”

“Ni alvenis!” vokis la K apitano, haltante antaŭ

dometo.

La domo estis el ligno, kaj estis rimarkinde bele

planita. En la Smeralda Urbo oni opinius ĝin tre eta

loĝejo; sed en ĉi tiu papera vilaĝo ĝi aspektis grandega.

Veraj floroj estis en la ĝardeno kaj veraj arboj kreskis

apud ĝi. Sur la antaŭa pordo afiŝo diris:

F-INO TRANĈTOND.

Ĝuste kiam ili atingis la verandon la antaŭa pordo

malfermiĝis kaj knabineto staris antaŭ ili. Ŝi aspektis

proksimume samaĝa kiel Doroteo, kaj ridetante al siaj

vizitantoj ŝi diris, dolĉe:

“Bonvenon.”

Ŝajnas ke la tuta grupo pli facile spiris vidante ke jen

vera knabino el karno kaj sango. Ŝi estis tre delikata kaj

bela dum ŝi staris tie bonvenigante ilin. Ŝia hararo estis

107

La Smeralda Urbo de Oz

delikate blonda kaj ŝiaj okuloj turkize bluaj. Ŝi havis

rozajn vangojn kaj belajn blankajn dentojn. Super sia

simpla blanka ĝardenrobo ŝi portis ŝirmveston ornamitan

per palruĝaj kaj blankaj kvadratetoj, kaj per unu mano ŝi

tenis tondilon.

“Ni deziras paroli kun F-ino Tranĉtond, mi petas,”

diris Doroteo.

“Mi estas F-ino Tranĉtond,” estis la respondo.

“Bonvolu eniri.”

Ŝi tenis la pordon malferma dum ili ĉiuj eniris belan

salonon en kiu estis disĵetitaj ĉiaj papereroj—kelkaj

rigidaj, kelkaj maldikaj, kaj kelkaj silkecaj. La folioj kaj

pecoj estis ĉiakoloraj. Sur tablo estis farboj kaj brosoj, kaj

pluraj tondiloj, diversdimensiaj, diskuŝadis.

“Bonvolu sidi,” diris F-ino Tranĉtond, for viŝante la

papererojn de sur kelkaj el la seĝoj. “Jam de tiom longe

neniu vizitas min ke mi ne estas dece preparinta min ilin

bonvenigi. Sed certe vi pardonos mian malnetan ĉambron,

ĉar ĝi estas mia laborejo.”

“Ĉu vi faras la multajn paperpupojn?” demandis

Doroteo.

“Jes; mi eltondas ilin per miaj tondiloj, kaj pentras la

vizaĝojn kaj kelkajn el la kostumoj. La laboro estas plaĉa,

kaj min feliĉigas kreskigi mian paperan vilaĝon.”

“Sed kiel estas ke la paperaj pupoj vivas?” demandis

108

!(images/000017.jpg)

F-INO TRANĈTOND

Ĉapitro Dek

Onklino Em.

“Miaj unuaj paperaj pupoj ne vivis,” diris F-ino

Tranĉtond. “Iam mi loĝis proksime al la kastelo de granda

Sorĉistino nomata Glinda la Bona, kaj ŝi vidis miajn

pupojn kaj diris ke ili estas tre belaj. Mi diris al ŝi ke mi

opinias ke mi pli amus ilin se ili vivus, kaj la sekvan

tagon la Sorĉistino portis al mi multan magian paperon.

‘Ĉi tiu estas viva papero,’ ŝi diris, ‘kaj ĉiuj pupoj kiujn vi

tondos el ĝi estos vivaj, kaj povos pensi kaj paroli. Uzinte

la tuton, venu al mi kaj mi donos pli al vi.’

“Kompreneble min ĝojigis tiu donaco,” pludiris F-ino

Tranĉtond, “kaj tuj mi eklaboris kaj faris plurajn paperajn

pupojn, kiuj, tuj kiam ili estis eltonditaj, komencis

ĉirkaŭmarŝadi kaj paroli al mi. Sed ili estis tiom maldikaj

ke mi trovis ke ĉia venteto blovrenversas ilin kaj aĉe

disflugigas ilin; do Glinda trovis por mi ĉi tiun solecan

lokon, kien oni tre malofte venas. Ŝi konstruis la muron

por evitigi forbloviĝon de mia popolo per vento, kaj diris

al mi ke mi rajtas konstrui paperan vilaĝon ĉi tie kaj esti

ĝia Reĝino. Tial mi venis ĉi tien kaj eklaboris kaj

komencis la vilaĝon kiun vi nun vidas. Antaŭ multaj jaroj

mi konstruis la unuajn domojn, kaj mi multe okupas min

kaj bele kreskigas mian vilaĝon; kaj ne necesas diri al vi

ke min multe feliĉigas mia laboro.”

“Antaŭ multaj jaroj!” kriis Onklino Em. “Nu, kiomaĝa

109

La Smeralda Urbo de Oz

vi estas, infano?”

“Mi neniam kalkulas la jarojn,” diris F-ino Tranĉtond,

ridante. “Komprenu, mi tute ne plenkreskas, mi restas

tute sama kiel kiam unue mi venis ĉi tien. Eble mi nun

estas eĉ pli aĝa ol vi, sinjorino; sed mi ne certas pri

tio.”

Ili rigardis la belan knabineton mirante, kaj la

Sorĉisto demandis:

“Kio okazas al via papera vilaĝo kiam pluvas?”

“Ne pluvas ĉi tie,” respondis F-ino Tranĉtond.

“Glinda fortenas ĉiujn pluvojn; do mi neniam bezonas

prizorgi malsekajn pupojn. Sed nun, se vi akompanos

min, min multe plezurigos montri al vi mian paperan

regnon. Kompreneble vi devos malrapide kaj zorge marŝi,

kaj tute ne fari venteton.”

Ili eliris la dometon kaj sekvis sian gvidanton tra la

diversaj stratoj de la vilaĝo. Vere ĝi estis miriga loko, se

oni pripensas ke ĝi estis tute farita per tondiloj, kaj la

vizitantojn ne nur multe interesis sed multe admirigis la

lerteco de malgranda F-ino Tranĉtond.

En unu loko granda grupo de nekutime belaj paperaj

pupoj gr upiĝis por saluti sian Reĝinon; estis klare

videble ke ili elkore amas sian Reĝinon. Tiuj pupoj

marŝadis kaj dancadis antaŭ la vizitantoj, kaj post tio ili

ĉiuj gestis per siaj paperaj poŝtukoj kaj kantis laŭ bela

110

!(images/000021.png)

Ĉapitro Dek

ĥoro kanton nomitan “La Flago de Nia Indiĝena

Lando.”

Fine de la kanto ili suprentiris belan paperan flagon

sur alta stango, kaj ĉiuj vilaĝanoj ĉirkaŭgrupiĝis por hurai

kiel eble plej laŭte—kvankam kompreneble iliaj voĉoj ne

estis tre fortaj.

F-ino Tranĉtond estis tuj paroladonta al siaj regatoj

responde al tiu patriota kanto, kiam la Vilulo ekternis.

Li ĉiam estis tre laŭta kaj forta ternanto, kaj li tiom

penis reteni ĉi tiun ternon ke kiam ĝi ekeksplodis la

rezulto estis terura.

La paperpupoj estis pogrande renversitaj, kaj disflugis

111

La Smeralda Urbo de Oz

kaj disflirtis ĉiudirekten, falante tiel kaj iel kaj pli-malpli

ĉifiĝante kaj faldiĝante.

Krio pro lamento kaj teruriĝo aŭdiĝis de la disĵetita

puparo, kaj F-ino Tranĉtond kriis:

“Ho ve! ho ve!” kaj ŝi hastis tuj savi sian renversitan

popolon.

“Ho, Vilulo! Kial vi faris?” demandis Doroteo riproĉe.

“Mi ne povis reteni ĝin—vere ne povis,” protestis la

Vilulo, aspektante tre hontoplena. “Kaj mi tute ne supozis

ke tia malmulto sufiĉus por renversi tiujn paperajn

pupojn.”

“Malmulto!” diris Doroteo. “Ja estis preskaŭ simile al

ciklono en K ansas.” K aj post tio ŝi helpis F-inon

Tranĉtondon savi la paperulojn kaj restarigi ilin. Ankaŭ

du el la kartonaj domoj estis renversitaj, kaj la Reĝineto

diris ke ŝi devos ripari ilin kaj reglui ilin antaŭ ol oni

denove povos loĝi en ili.

K aj nun, timante ke ili pli difektos la fragilajn

paperulojn, ili decidis foriri. Sed unue ili dankis F-inon

Tranĉtondon pro ŝiaj afableco kaj ĝentileco.

“Ĉiu amiko de Princino Ozma estas ĉiam bonvena ĉi

tie—se li ne ternas,” diris la Reĝino, severe rigardante la

Vilulon, kiu honte klinis sian kapon. “Al mi plaĉas ke

vizitantoj admiras mian mirindan vilaĝon, kaj mi esperas

ke vi revenos.”

112

!(images/000024.png)

Ĉapitro Dek

F-ino Tranĉtond mem kondukis ilin al la pordo en la

muro, kaj dum ili trairis la straton la paperaj pupoj

elrigardetis duontime tra la pordoj kaj fenestroj. Eble ili

neniam forgesos la teruran ternon de la Vilulo, kaj mi

certas ke ili ĝojis vidi la viandulojn foriri.

113

!(images/000022.png)

FORIRANTE de la Grumblemloj Generalo Guf devis

retransiri la Krispetan Landon, kaj li ne trovis tion plaĉa

ago. Eble ke li spertis eltiron de sia barbo, haron post

haro, kaj uziĝon kiel pinglokuseneto por naive amuzi

bonhumoran karceriston ne plibonigis la kvaliton de la

temperamento de Guf, ĉar la maljuna Knomo furiozis

furioze memorante siajn fispertojn, kaj li ĵuris venĝi sin

pro la Grumblemloj uzinte ilin siacele kaj konkerinte

Ozon. Li pluiris tiel furioze ĝis li atingis la mezon de

la Krispeta Lando. Tie li marmalsaniĝis, kaj dum la tuta

cetero de la marŝado tiu Knomaĉo estis preskaŭ tiom

mizera kiom li meritis.

Sed kiam li reatingis la ebenaĵon kaj la tero estis firma

sub liaj piedoj li komencis denove senti bonfarton, kaj

anstataŭ reiri hejmen li turnis sin rekte okcidenten. Sciuro,

114

Ĉapitro Dek Unu

staranta sur arbo, vidis lin sekvi tiun vojon kaj vokis al li

averte: “Atentu!” Sed li tute ne atentis. Aglo paŭzis dum sia

flugo tra la aero por rigardi lin mirante kaj diri: “Atentu!”

Sed pluen li iras.

Neniu rajtas diri ke Guf ne estis kuraĝa, ĉar li firme

decidis viziti tiujn danĝerulojn la Fanfasmoj, kiuj loĝis sur

la plejsupro de la timegata Monto de Fanfasmio. La

Fa n f a s m o j e s t i s E r b o j , k a j i l i n t i o m t i m e g i s k a j mortipovuloj kaj nemortipovuloj ke jam de plurmil jaroj

neniu proksimiĝas al ilia monta hejmo. Tamen Generalo

Guf esperis instigi ilin alianciĝi al lia proponata milito

kontraŭ la bona kaj feliĉa popolo de Oz.

Guf tute bone sciis ke la Fanfasmoj estos preskaŭ tiel

danĝeraj por la Knomoj kiel por la Ozuloj, sed li opiniis

sin tiom lerta ke li kredis povi manipuli tiujn strangulojn

kaj obeigi ilin. Kaj tute ne estis dubeble ke se li povos

akiri la servojn de la Fanfasmoj ilia grandega potenco,

kombinita kun la forto de la Grumblemloj kaj la ruzeco

de la Kapricloj nepre okazigos la pereon de la Lando Oz.

Do la maljuna Knomo grimpis la antaŭmontetojn kaj

tretis laŭlonge de la sovaĝaj montaj padoj ĝis atingi la

grandan abismon kiu ĉirkaŭis la Monton de Fanfasmio kaj

indikis la limon de la regno de la Fanfasmoj. Tiu abismo

estis ĉirkaŭ trionvoje sur la montoflanko, kaj ĝi estis

plenplena per r uĝardanta fandita lafo, en kiu naĝis

115

La Smeralda Urbo de Oz

fajroserpentoj kaj venenaj salamandroj. La varmego de tiu

maso kaj ĝia venena odoro estis ambaŭ tiel netolereblaj ke

eĉ birdoj hezitemis transflugi la abismon, kaj preferis

ĉirkaŭiri. Ĉiuj vivaĵoj tenis sin for de la monto.

Nu, Guf aŭdis, dum sia longa vivo, multajn rakontojn

pri tiuj timegataj Fanfasmoj; do li aŭdis pri tiu bariero el

fandita lafo, kaj ankaŭ li informiĝis ke estas mallarĝa

ponto trans ĝin ĉe unu loko. Do li marŝis laŭlonge de la

rando ĝis li trovis la ponton. Ĝi konsistis el unusola

arkaĵo el griza ŝtono, kaj kuŝanta sternite sur tiu ponto

estis skarlata aligatoro, laŭŝajne profunde dormanta.

Kiam Guf stumblis sur la rokoj proksimiĝante al la

ponto la besto malfermis siajn okulojn, kaj el ili flametoj

disiris ĉiudirekten, kaj rigardinte la entrudiĝanton tre fie

la skarlata aligatoro refermis siajn okulojn kaj kuŝis

senmove.

Guf vidis ke ne estas spaco por ke li pasu la

aligatoron sur la mallarĝa ponto, do li vokis al ĝi:

“Bonan matenon, amiko. Mi ne volas rapidigi vin, sed

bonvolu diri al mi ĉu vi malsupreniras aŭ supreniras.”

“Nek, nek,” diretis la aligatoro, kunklakante siajn

makzelojn.

La Generalo hezitis.

“Ĉu verŝajne vi restos tie dumlonge?” li demandis.

“Kelkcent jarojn, eble pli,” diris la aligatoro.

116

!(images/000025.jpg)

Ĉapitro Dek Unu

Guf milde frotis la ekstremon de sia nazo kaj penis

pensi kion fari.

“Ĉu vi scias ĉu aŭ ne la Unua Plejantaŭa Fanfasmo de

Fanfasmio estas hejme?” li post nelonge demandis.

“Verŝajne, ĉar li ĉiam estas hejme,” respondis la

aligatoro.

“Ha; kiu alvenas laŭlonge de la monto?” demandis la

Knomo, supren rigardante.

La aligatoro turnis sin por transrigardi sian ŝultron, kaj

tuj Guf kuris al la ponto kaj saltis trans la dorson de la

sentinelo antaŭ ol ĝi povis returni sin. La skarlata

monstro penis ekkapti la maldekstran piedojn de la

Knomo, sed maltrafis je ĝuste du centimetroj.

“ H a ! ” r i d i s l a G e n e r a l o , k i u j a m e s t i s s u r l a

montopado. “Mi trompis vin tiufoje.”

“Tiel estas; kaj eble vi trompis vin mem,” respondis la

aligatoro. “Supreniru la monton, se vi aŭdacas, kaj trovu

kion faros al vi la Unua kaj Plejantaŭa!”

“Jes ja,” deklaris Guf, kuraĝe; kaj li eklaŭiris la padon.

Unue la sceno estis sufiĉe sovaĝa, sed iom post iom ĝi

fariĝis daŭre pli teruraspekta. Ĉiuj rokoj havis formon de

teroruloj kaj eĉ la trunkoj de la arboj estis torditaj kaj

volvitaj kvazaŭ serpentoj.

Subite aperis antaŭ la Knomo viro kun striga kapo.

Lia korpo estis harkovrita, kiel de simiego, kaj lia sola

117

La Smeralda Urbo de Oz

vesto estis skarlata skarpo tordita ĉirkaŭ lia talio. Li portis

grandegan klabon kaj liaj rondaj strigokuloj palpebrumis

feroce je la entrudiĝanto.

“Kion vi faras ĉi tie?” li ferocdemandis, minacante

Gufon per sia klabo.

“ M i v e n i s r e n k o n t i l a U n u a n k a j P l e j a n t a ŭ a n

Fanfasmon de Fanfasmio,” respondis la Genralo, al kiu ne

plaĉis la rigardmaniero de la ulo tamen malgraŭe li ne

timis.

“Ha; vi renkontos lin!” la viro diris, malestime ridante.

“La Unua kaj Plejantaŭa decidos kiel plej bone puni vin.”

“Min li ne punos,” respondis Guf, trankvile, “ĉar mi

venis nekutime favore komplezi lin kaj lian popolon.

Gvidu, knabo, konduku min rekte al via mastro.”

La strigviro levis sian klabon laŭ minaca gesto.

“Se vi provos eskapi,” li diris, “evitu—”

Sed nun la Generalo interrompis lin.

“Ĉesigu la minacojn,” diris li, “kaj ne impertinentu,

alie mi severe punigos vin. Gvidu kaj silentu!”

Tiu Guf vere estis lerta fripono, kaj estas domaĝe ke li

tiom fiis, ĉar boncele li povus multon efektivigi. Li

komprenis ke li ja metis sin en danĝeran pozicion per sia

veno al tiu terura monto, sed li ankaŭ sciis ke se li

montros timon li perdiĝos. Do li adoptis aŭdacan sintenon

kiel plej bonan defendilon. La saĝeco de tiu plano baldaŭ

118

Ĉapitro Dek Unu

evidentiĝis, ĉar la Fanfasmo kun la strigokapo turnis sin

kaj kondukis lin supren laŭ la monto.

Ĉe la plejsupro estis ebenaĵo, sur kiu estis amasoj da

rokoj kiuj unuarigarde aspektis solidaj. Sed pli atente

rigardante Guf rimarkis ke tiuj rokamasoj estas loĝejoj,

ĉar ĉiu havas aperturon.

Tute neniu persono videblis ekster la rokaj kabanoj.

Ĉie estis nur silento.

La strigulo gvidis lin inter la loĝejaroj al unu staranta

en la centro. Ĝi aspektis nek pli bona nek pli malbona ol

iu el la aliaj. Ekster la enirejo de tiu rokamaso la

gvidanto akre muĝis sonon similan al “Li-aŭ-a!”

Subite saltis el la enirejo alia harkovrito. Tiu surhavis

ursokapon. En sia mano li portis grandan latunan ringon.

Li gapis la fremdulon klare surprizite.

“Kial vi kaptis tiun stultan vagiston kaj kondukis lin ĉi

tien?” li demandis, parolante al la strigulo.

“Mi ne kaptis lin,” estis la respondo. “Li pasis la

skarlatan aligatoron kaj venis ĉi tien liber vole kaj

volonte.”

La Unua kaj Plejantaŭa rigardis la Generalon.

“Ĉu do vin enuigas la vivo?” li demandis.

“Tute ne,” respondis Guf. “Mi estas Knomo, kaj

Ĉefgeneralo de la granda Knomarmeo de Reĝo Rokato la

Ruĝa. Mi devenas de longviva gento, kaj mi diru ke mi

119

La Smeralda Urbo de Oz

anticipas ankoraŭ tre longe vivi. Sidiĝu, Fanfasmoj—se vi

sukcesos trovi sidlokon en ĉi tiu sovaĝejo—kaj aŭskultu

kion mi diros.”

Malgraŭ siaj scio kaj kuraĝo Generalo Guf ne sciis ke

la rigida gapo de la ursokuloj legas liajn plej internajn

pensojn tiel klare kiel se ili estus vortigitaj. Li ne sciis ke

tiuj malestimataj rokamasoj de la Fanfasmoj estas nur

okultrompaĵoj, nek li povis diveni ke li staras en la mezo

de unu el la plej grandiozaj kaj luksaj urboj kiujn iam

ajn konstruis magio. Li vidis nur dezertan amason da

rokoj, harkovritan viron kun strigokapo kaj alian kun

ursokapo. La sorĉado uzata de la Fanfasmoj ne permesis

ke li vidu pli.

Subite la Unua kaj Plejantaŭa svingis sian latunan

ringon kaj kaptis Gufon per la kolo uzante ĝin. Tujtuje,

antaŭ ol la Generalo povis koncepti kio okazas al li, li

tiriĝis en la rokan kabanon. Tie, liaj okuloj ankoraŭ

blindis pri la realo kaj li perceptis nur malfortan lumon,

per kiu la kabano aspektis same kruda kaj pruda kiel

ekstere. Tamen li ricevis kuriozan impreson ke multaj

brilantaj okuloj gapas lin kaj ke li staras en vasta kaj

larĝega halo.

La Unua kaj Plejantaŭa nun ridis malamuze kaj

liberigis sian kaptiton.

“Se vi havas ion interesan direblan,” li komentis,

120

!(images/000028.png)

La Smeralda Urbo de Oz

“parolu, antaŭ ol mi strangolos vin.”

Do Guf parolis. Li penis ne atenti la strangan susuran

sonon kiun li aŭdas, kvazaŭ nevidebla homamaso

proksimiĝas por aŭskulti liajn vortojn. Sed liaj okuloj

povis vidi nur la ferocan ursoviron, kaj al li li direktis

sian parolon. Unue li rakontis planon konkeri la Landon

Oz kaj rabi de la lando ĝiajn riĉojn kaj sklavigi ĝian

popolon, kiu, ĉar ĝi konsistas el feoj, ne estas mortigebla.

Rakontinte ĉion ĉi, kaj pri la tunelo kiun konstruas la

Reĝo de la Knomoj, li diris ke li venis peti la Unuan kaj

Plejantaŭan alianciĝi kun la Knomoj, kun lia bando da

teruraj militistoj, kaj helpi ilin venki la Ozpopolon.

La Generalo parolis tre fervore kaj impone, sed kiam li

finis la ursoviro komencis ridi kvazaŭ multe amuzite, kaj

lian ridon kvazaŭ eĥis ĥoro da amuziĝo de nevidata aro.

Tiam, unuafoje, Guf komencis senti iom da maltrankvilo.

“Kiuj aliaj promesis helpi vin?” fine demandis la Unua

kaj Plejantaŭa.

“La Kapricloj,” respondis la Generalo.

Denove la ursokapa Fanfasmo ridis.

“Ĉu aliaj?” li demandis.

“Nur la Grumblemloj,” diris Guf.

Ti u r e s p o n d o d e n o v e r i d e g i g i s l a U n u a n k a j

Plejantaŭan.

“Kiun parton de la rabaĵoj mi ricevos?” estis la sekva

122

Ĉapitro Dek Unu

demando.

“Kion ajn vi deziras, escepte de la Magia Zono de

Reĝo Rokato.”

Aŭdinte tion la Fanfasmo ekridegis laŭte, kaj eĥis la

nevidata ĥoro, kaj la ursoviro ŝajnis tiom amuzita ke li eĉ

ruliĝis sur la tero kaj kriis gaje.

“Ho, tiuj blindaj stultaj Knomoj!” li diris. “Kiom

grandaj ili vidas sin, kaj kiom malgrandaj efektive ili

estas!”

Subite li stariĝis kaj kaptis la kolon de Guf per unu

harkovrita mano, trenante lin el la kabano eksteren.

Tie li faris kuriozan lamentan krion kaj, kvazaŭ

responde, el ĉiuj rokaj kabanoj sur la montosupro venis

arego da Fanfasmoj, ĉiuj kun harkovritaj korpoj, sed kun

kapoj de diversaj bestoj, birdoj kaj reptilioj. Ĉiuj estis

ferocaj kaj fiaspektaj laŭ la trompitaj okuloj de la Knomo,

kaj Guf ne povis reteni tremon pro naŭzo dum li rigardis

ilin.

La Unua kaj Plejantaŭa malrapide levis siajn brakojn,

kaj tujtuje lia harkovrita haŭto falis de li kaj li ekaperis

antaŭ la miranta Knomo aspektante bela virino, vestita

per trenata robo el palruĝa gazo. En ŝia malhela hararo

estis interplektitaj floroj, kaj ŝia vizaĝo estis nobla kaj

trankvila.

Sammomente la tuta bando da Fanfasmoj transformiĝis

123

La Smeralda Urbo de Oz

en aron da hurlantaj lupoj, kurante tien kaj reen dum ili

minacis montrante siajn hidajn flavajn pikodentojn.

La virino nun levis siajn brakojn, same kiel agis la

viro-urso, kaj tujtuje la lupoj fariĝis rampantaj lacertoj,

dum ŝi mem ŝanĝis sin en gigantan papilion.

Guf havis nur sufiĉan tempon por krii timoplene kaj

retropaŝi por eviti la lacertojn kiam nova transformiĝo

okazis, kaj ĉiuj tuj reakiris la formojn kiujn ili unue

havis.

Post tio, la Unua kaj Plejantaŭa, kiu rehavis sian

harkovritan korpon kaj ursan kapon, turnis sin al la

Knomo kaj demandis:

“Ĉu ankoraŭ vi postulas nian helpon?”

“Eĉ pli ol antaŭe,” respondis la Generalo firme.

“Do diru al mi: kion vi povas proponi al la Fanfasmoj

kiun ili ne jam havas?” demandis la Unua kaj Plejantaŭa.

Guf hezitis. Li vere ne sciis kion diri. La multe

prifierata Magia Zono de la Reĝo de la Knomoj ŝajnis

mizera kompare kun la mirigaj magiaj povoj de tiu

popolo. Oron, juvelojn kaj slavojn ili povus akiri por si

laŭ kia ajn dezirata kvanto sen speciala peno. Li sentis ke

li traktas kun potencoj multe superaj al li. Nur unu

argumento eble influus la Fanfasmojn, kiuj estis fioplenaj

uloj.

“Permesu ke mi atentigu vin pri la superba ĝojo

124

!(images/000034.png)

Ĉapitro Dek Unu

okazanta kiam oni malfeliĉigas feliĉulojn,” diris li fine.

“Pripensu la plezuron kiu rezultas kiam oni detruas

senkulpajn kaj sennocajn homojn.”

“Ha! vi respondis,” kriis la Unua kaj Plejantaŭa. “Nur

pro tio ni helpos vin. Hejmeniru kaj diru al via kripla

reĝo ke tuj kiam li finos sian tunelon la Fanfasmoj

akompanos lin kaj gvidos liajn legiojn konkerante Ozon.

Nur la mortiga dezerto delonge malhelpas nin detrui

Ozon, kaj via subtera tunelo estas lerta ideo. Hejmeniru

kaj pretiĝu sciante ke ni venos!”

Guf multe ĝojis pro la permeso foriri kun tiu promeso.

125

La Smeralda Urbo de Oz

La strigulo regvidis lin malsupren laŭ la monta vojo kaj

ordonis al la skarlata aligatoro ke ĝi forrampu kaj lasu la

Knomon transiri la ponton sekure.

Post la foriro de la vizitanto brila kaj belega urbo

ekaperis sur la montosupro, klare videbla por la okuloj de

la buntvestita arego da Fanfasmoj kiuj loĝis tie. Kaj la

Unua kaj Plejantaŭa, bele vestita, diris ĉi tiujn vortojn al

la aliaj:

“Jam delonge estas ĝusta tempo ke ni eliru en la

mondon kaj portu malfeliĉon kaj ĉagrenon al ĝia popolo.

De tro longe ni restas solaj sur ĉi tiu montosupro, ĉar

dum ni tiel apartigas nin multaj nacioj fariĝas feliĉaj kaj

prosperaj, kaj la ĉefa ĝojo de la Fanfasma gento estas

detruado de feliĉeco. Do mi opinias ke estas bonfortune

ke tiu mesaĝisto de la Knomoj ĵus venis inter nin,

memorigante al ni ke oportuno venis por ke ni kaŭzu

embarasojn. Ni uzos la tunelon de Reĝo Rokato por

konkeri la Landon Oz. Poste ni detruos la Kapriclojn, la

Grumblemlojn kaj la Knomojn, kaj post tio ni eliros

ruinigi kaj ĝeni kaj lamentigi la tutan mondon.”

La arego da fiaj Fanfasmoj fer vore aplaŭdis tiun

planon, kiun ili plene aprobis.

Oni diris al mi ke la Erboj estas la plej potencaj kaj

senkompataj el ĉiuj fispiritoj, kaj la Fanfasmoj de

Fanfasmio apartenas al la Erba gento.

126

!(images/000046.png)

DOROTEO kaj ŝiaj kunveturantoj forrajdis de la

Tranĉtonda vilaĝo kaj sekvis la neklaran padon ĝis la

afiŝofosto. Tie ili reprenis la ĉefvojon kaj pluveturis

plezure tra la bela kultivlando. Je la vesperiĝo ili haltis

ĉe loĝejo kie oni ĝoje bonvenigis ilin kaj donis al ili

multajn manĝaĵojn kaj bonajn litojn por la nokto.

Frue la sekvan matenon, tamen, ili leviĝis fer voraj

komenci, kaj post bona matenmanĝo ili adiaŭis sian

gastiginton kaj grimpis en la ruĝan ĉaregon al kiu la

Segĉevalo restis jungita dum la tuta nokto. Ĉar li

konsistis el ligno, tiu ĉevalo neniam laciĝis nek deziris

kuŝiĝi. Doroteo ne estis tute certa ĉu aŭ ne li kelkfoje

dormas, sed estis certe ke li neniam dormis kiam ĉeestis

vidanto.

127

!(images/000050.png)

La Smeralda Urbo de Oz

La vetero ĉiam estas agrabla en Oz, kaj ĉimatene la

aero estis frideta kaj refreŝiga kaj la sunlumo brila kaj

tre plaĉa.

Post ĉirkaŭ horo ili atingis lokon kie alia vojo

branĉiĝis. Estis afiŝfosto tie kiu diris:

ĈIVOJE AL PECKUNPUZLIO

“Ho, ĉi tie ni flankeniru,” diris Doroteo, rigardante la

afiŝon.

“Kion! Ĉu ni ir u al Peckunpuzlio?” demandis la

Kapitana Ĝeneralo.

“Jes; Ozma opiniis ke ni ĝuos la Peclojn. Laŭdire ili

multe distras,” ŝi respondis.

“Neniu suspektus tion per ilia nomo,” diris Onklino

Em. “Do kiuj ili estas? Pli da paperaĵoj?”

“Mi kredas ke ne,” respondis Doroteo, ridante; “sed mi

ne scias ’zakte, Onklino Em, kio ili estas. Ni sciiĝos

alveninte.”

“Eble scias la Sorĉisto,” proponis Onklo Henriko.

“Ne; mi neniam antaŭe estis tie,” diris la Sorĉisto.

“Sed ofte mi aŭdis pri Peckunpuzlio kaj la Pecloj, kiujn

oni diras la plej kuriozaj uloj en la tuta Lando Oz.”

“Kiumaniere?” demandis la Vilulo.

“Pri tio mi tute ne scias,” diris la Sorĉisto.

128

!(images/000000.png)

Ĉapitro Dek Du

Ĝuste tiam, dum ili veturis laŭlonge de la bela verda

vojeto cele Peckunpuzlion, ili ekvidis kanguruon sidantan

apud la vojo. La povra besto kovradis sian vizaĝon per

ambaŭ antaŭaj piedoj kaj ploradis tiel amare ke la larmoj

fluis laŭ ĝiaj vangoj farante du rojetojn kaj gutis trans la

vojon, kie ili faris lageton en kavetaĵo.

La Segĉevalo ekhaltis vidante tiun kompatindaĵon, kaj

Doroteo kriis, preta simpatii:

“Kio estas, Kanguruo?”

“Buu-huu! Buu-huu!” ploris la kanguruo; “mi perdis

m—m—m—Ho, buu-huu! Buu-huu!—”

“Povrulino,” diris la Sorĉisto, “ŝi perdis sian mastron.

129

La Smeralda Urbo de Oz

Verŝajne sian edzon, kaj li mortis.”

“Ne, ne, ne!” plorĝemis la kanguruo. “Ne tion. Mi

perdis m—m—Ho, buu-huu! Buu-huu!”

“Mi scias,” diris la Vilulo; “ŝi perdis sian memoron.”

“Ne; mi perdis m—m—m—Buu-huu! M—m—Ho,

Buu-huu!” kaj la kanguruo ploris eĉ pli forte ol antaŭe.

“Sendube sian meblon,” proponis Onklino Em.

“Aŭ sian meĉon,” proponis Onklo Henriko.

“Mi perdis mi—miajn—miajn mufojn!” diris la

kanguruo, finfine sukcesante diri la vortojn.

“Ho!” kriis la Flava Kokino, gakante pro trankviliĝo.

“Kial vi ne jam diris?”

“Buu-huu! Mi-mi-ne povis,” respondis la kanguruo.

“Sed atendu,” diris Doroteo, “vi ne bezonas mufojn en

ĉi tia varma vetero.”

“Jes ja,” respondis la besto, ĉesigante sian ploron kaj

prenante siajn piedojn for de sia vizaĝo por rigardi la

knabineton riproĉe. “Miaj manoj tute bruliĝos pro la suno

kaj nigriĝos sen miaj mufoj, kaj de tiom longe mi

surportas ilin ke verŝajne mi malvarmumos sen ili.”

“Absurde!” diris Doroteo. “Neniam mi aŭdis pri

kanguruo kun mufoj.”

“Ĉu vere?” demandis la besto, kvazaŭ surprizite.

“Neniam!” ripetis la knabino. “K aj verŝajne vi

130

Ĉapitro Dek Du

malsanigos vin se vi ne ĉesos plori. Kie vi loĝas?”

“Ĉirkaŭ kvin kilometrojn preter Peckunpuzlio,” estis la

respondo. “Avinjo Tariki faris por mi la mufojn, kaj ŝi

estas Peclo.”

“Nu, plej bone estos ke vi reiru hejmen nun, kaj eble

la oldulino faros novajn por vi,” proponis Doroteo. “Ni

estas survoje al Peckunpuzlio, kaj vi rajtos saltadi apud

ni.”

Do ili pluveturis, kaj la kanguruo saltadis apud la ruĝa

ĉarego kaj laŭŝajne plene forgesis rapide sian perdon. Post

kelka tempo la Sorĉisto diris al la besto:

“Ĉu la Pecloj estas afablaj?”

“Ho, tre afablaj,” respondis la kanguruo; “afablaj, kiam

ili estas ĝuste kunmetitaj. Sed kelkfoje ili aĉe disiĝas kaj

intermiksiĝas, kaj tiam oni tute neniel povas manipuli

ilin.”

“Kion signifas ke ili disiĝas?” demandis Doroteo.

“Nu, ili konsistas el tre multaj pecetoj,” klarigis la

kanguruo; “kaj kiam ajn venas fremdulo proksimen ili

emas disfali kaj disiĝi. Tiam ili aĉe intermiksiĝas, kaj

estas tre granda enigmo kiam oni penas rekunigi ilin.”

“Kiu kutime rekunmetas ilin?” demandis Ombi Ambi.

“Kiu ajn povas kunkompari la pecojn. Kelkfoje mi

mem kunmetas Avinjon Tariki, ĉar mi tiel bone konas ŝin

131

La Smeralda Urbo de Oz

ke mi rekonas ĉiun pecon de ŝi. Tiam, plene kunmetite,

ŝi trikas por mi, kaj tiel ŝi faris miajn mufojn. Sed necesis

pasigi tre multajn tagojn per trikado, kaj mi devis

kunmeti Avinjon tre multfoje, ĉar kiam ajn mi proksimiĝis

ŝi disigis sin.”

“Ŝajnas al mi ke ŝi kutimiĝus al via alveno kaj ne plu

timus,” diris Doroteo.

“Ŝi ne timas,” respondis la kanguruo. “Ili tute ne

timas, kiam ili estas kunmetitaj, kaj kutime ili estas tre

gajaj kaj agrablaj. Nur ke ili kutimas disigi sin, kaj se ili

ne farus tion ili ne estus Pecloj.”

La veturantoj pripensis tion tre serioze dum kelka

tempo, dum la Segĉevalo pluportis ilin rapide antaŭen.

Onklino Em komentis:

“Mi ne komprenas kiel utilos viziti tiujn Peclojn. Se ni

trovos ilin disiĝintaj, ni nur povos kunbrosi ilin, kaj poste

ne pliĝeni nin pri ili.”

“Ho, mi opinias ke ni pluveturu,” respondis Doroteo.

“ M i k o m e n c a s m a l s a t i , k a j n i d e v o s l u n ĉ i e n

Peckunpuzlio. Eble la manĝaĵo ne estos tiom disigita

kiom la homoj.”

“Vi trovos multan manĝaĵon tie,” deklaris la kanguruo,

saltante alten ĉar la Segĉevalo tre rapide kuris; “kaj ili

ankaŭ havas tre bonan kuiriston, se vi sukcesos kunmeti

132

Ĉapitro Dek Du

lin. Jen la urbo—tuj antaŭ ni!”

Ili antaŭen rigardis kaj vidis grupon de tre belaj domoj

starantaj en verda kampo iom for de la ĉefvojo.

“Kelkaj Manĝtuloj venis ĉi tien antaŭ kelkaj tagoj kaj

kunmetis aron da homoj,” diris la kanguruo. “Mi kredas

ke ili plu kunestas, kaj se vi iros tre softe, tute sen fari

bruon, eble ili ne disiĝos.”

“Ni provu,” proponis la Sorĉisto.

Do ili haltigis la Segĉevalon kaj eliris la ĉaregon, kaj,

adiaŭinte la kanguruon, kiu forsaltis hejmen, ili eniris la

kampon kaj tre zorgoplene proksimiĝis la grupon de

domoj.

Tiel silente ili moviĝis ke baldaŭ ili vidis tra la

fenestroj de la domoj homojn ĉirkaŭiradi, dum aliaj iris

tien kaj tien en la kortoj inter la konstruaĵoj. De for ili

aspektis sufiĉe similaj al aliaj homoj, kaj ŝajne ili ne

rimarkis la grupon tiel senbrue alproksimiĝantan.

Ili jam preskaŭ atingis la plej proksiman domon kiam

Toto vidis grandan skarabon transiri la padon kaj bojis

laŭte je ĝi. Tuj sovaĝa bruo aŭdiĝis de la domoj kaj

kortoj. Doroteo sentis ke sonas kiel subita hajloŝtormo, kaj

la vizitantoj, sciante ke zorgatento ne plu necesas, antaŭen

rapidis por vidi kio okazis.

Post la br uo intensa silento regis en la urbo. La

133

La Smeralda Urbo de Oz

fremduloj eniris la unuan domon atingitan, kiu ankaŭ

estis la plej granda, kaj trovis la plankon kovrita de pecoj

de la homoj loĝantaj tie. Ili aspektis multe kiel ligneroj

zorge pentritaj, kaj estis kun ĉiaj kuriozaj kaj fantaziaj

formoj, neniuj du eroj eĉ iomete intersimilis.

Ili prenis kelkajn el tiuj pecoj kaj atente rigardis ilin.

Sur unu kiun Doroteo rigardis estis okulo, kiu rigardis ŝin

agrable sed kun esprimo de interesiĝo, kvazaŭ demandante

al si kion ŝi faros per ĝi. Tre proksime ŝi trovis kaj prenis

nazon, kaj komparante la du pecojn ŝi trovis ke ili estas

parto de vizaĝo.

“Se mi povus trovi la buŝon,” ŝi diris, “ĉi tiu Peclo

eble povus paroli, kaj diri al ni kion ni sekve faru.”

“Do ni trovu ĝin,” respondis la Sorĉisto, kaj ili ĉiuj

kaŭris sur siaj manoj kaj genuoj kaj komencis ekzameni

la disajn erojn.

“Mi trovis ĝin!” kriis la Vilulo, kaj kuris al Doroteo

kun kuriozforma peco sur kiu estis buŝo. Sed kiam ili

provis konekti ĝin al la okulo kaj nazo ili trovis ke la

partoj ne kongruas.

“Tiu buŝo apartenas al alia persono,” diris Doroteo.

“Vidu, ni bezonas kurbon tie kaj pinton tie, por ke ĝi

kongruu kun la vizaĝo.”

“Nu, nepre ĝi estas ĉi tie, ie,” deklaris la Sorĉisto; “do

134

Ĉapitro Dek Du

se ni sufiĉe longe serĉos ni trovos ĝin.”

Doroteo alkonektis orelon, post tio, kaj la orelo havis

ereton da ruĝa hararo super si. Do dum la aliaj serĉis la

buŝon ŝi serĉis pecojn kun ruĝa hararo, kaj trovis plurajn

el ili kiuj, konektite al la aliaj pecoj, formis la supron de

virkapo. Ŝi ankaŭ jam trovis la alian okulon kaj la orelon

kiam Ombi Ambi en fora angulo trovis la buŝon. Kiam la

vizaĝo estis tiel kompletigita ĉiuj partoj konektiĝis mirinde

nete.

“Nu, estas kvazaŭ bildenigmo!” krietis la knabineto.

“Ni trovu lian ceteron, kaj tute kompletigu lin.”

“Kia estas lia cetero?” demandis la Sorĉisto. “Jen kelkaj

pecoj de bluaj kruroj kaj verdaj brakoj, sed mi ne scias ĉu

aŭ ne liaj.”

“Serĉu blankan ĉemizon kaj blankan ŝirmveston,” diris

la ĵus kunmetita kapo, parolante per iom fadeca voĉo. “Mi

estas la kuiristo.”

“Ho, dankon,” diris Doroteo. “Oportune ni komencis

vin la unuan, ĉar mi malsatas, kaj vi povos kuiri ian

manĝaĵon por ni dum ni kunkonektos la aliajn ulojn.”

Nun ne estis tre malfacile, ĉar ili scietis iom pri kiel

estis vestita la viro, trovi la aliajn pecojn liajn, kaj ĉar

ili ĉiuj nun prilaboris la kuiriston, provante pecon post

peco por trovi ĉu ĝi konektiĝas, ili fine kompletigis la

135

La Smeralda Urbo de Oz

kuiriston.

Finite li profunde klinis sin antaŭ ili kaj diris:

“Mi tuj iros en la kuirejon kaj preparos vian manĝon.

Vi trovos ke estos iom malfacile kunmeti ĉiujn Peclojn, do

mi konsilas ke vi komencu per la Lordo Alta Ĉiglevic,

kies antaŭnomo estas Larr y. Li estas kalva dikulo kaj

vestita per blua mantelo kun latunaj butonoj, palruĝa

veŝto kaj malbunta pantalono. Mankas peco el lia

maldekstra genuo, ĝi perdiĝis antaŭ multaj jaroj kiam li

disigis sin tro senzorge. Tial li lamas iomete, sed li tre

bone sukcesas per duona genuo. Ĉar li estas la ĉefulo en

ĉi tiu urbo Peckunpuzlio, li povos bonvenigi vin kaj helpi

vin pri la aliaj. Do estos plej bone ke vi prilaboru lin

dum mi pretigos vian manĝon.”

“Ni faros tion,” diris la Sorĉisto; “kaj grandan dankon,

kuiristo, pro la sugesto.”

Onklino Em la unua trovis pecon de la Lordo Alta

Ĉiglevic.

“Ŝajnas al mi malsaĝa tempoperdo, tiu kunmetado de

homoj,” ŝi komentis; “sed ĉar nenio estos farebla antaŭ ol

finpretiĝos la manĝo ni bone faros netigante la lokon. Jen,

Henriko, okupu vin per serĉo je la kalva kapo de Larry.

Mi havas lian palruĝan veŝton tute certe.”

Ili laboris fer vore interesite, kaj Vilĉinjo montriĝis

136

!(images/000015.jpg)

“MI ESTAS LA KUIRISTO.”

Ĉapitro Dek Du

granda helpo por ili. La Flava Kokino havis akrevidajn

okulojn kaj povis proksimigi sian kapon al la diversaj

disfalintaj pecoj. Ŝi ekzamenadis la Lordon Altan Ĉiglevic

por vidi kia peco de li nun bezoniĝas, kaj poste serĉadis

ĝis trovi ĝin. Do antaŭ la forpaso de unu horo olda Larry

staris kompleta antaŭ ili.

“Mi gratulas vin, amikoj miaj,” li diris, parolante per

feliĉa voĉo. “Vi certe estas la plej lertaj vizitintoj niaj. Mi

neniam kompletiĝis tiel rapide dum mia tuta vivo. Oni

kutime opinias min profunda enigmo.”

“Nu,” diris Doroteo, “iam estis bildenigma furoro en

Kansas, do mi havas iom da sperto pri enigmosolvado.

Sed la bildoj estis plataj, dum vi estas rondaj, kaj tio pli

malfaciligas la solvojn.”

“Dankon, karulino,” respondis olda Larry, vere plaĉite.

“Mi sentas tion kiel grandan komplimenton. Se mi ne

estus vere bona enigmo ne utilus mia disiĝado.”

“Kial vi disigas vin?” demandis Onklino Em, severe.

“Kial vi ne dece kondutas kaj restas kunmetita?”

La Lordo Alta Ĉiglevic aspektis ĉagrenita de tiu parolo;

sed li respondis ĝentile:

“Sinjorino, eble vi rimarkis ke ĉiu persono estas iel

kurioza. Kuriozas pri mi ke mi disigas min. Kia estas via

propra kuriozeco mi ne aŭdacos diri; sed mi neniam

137

La Smeralda Urbo de Oz

riproĉos vin, negrave kion vi faros.”

“Nun vi ricevis vian diplomon, Em,” diris Onklo

Henriko, ridante, “kaj tio plaĉas al mi. Jen kurioza

lando, kaj ni plej bone agos akceptante la ulojn kiaj ili

estas.”

“Se ni farus tion, ni lasus ĉi tiujn ulojn disigitaj,” ŝi

respondis, kaj tiu respondo bonhumore ridigis ĉiujn.

Ĝuste tiam Ombi Ambi trovis manon en kiu estis

trikilo, do ili decidis kunmeti Avinjon Tariki. Ŝi montriĝis

pli facila enigmo ol olda Larr y, kaj kiam ŝi estis

kompletigita ili trovis ŝin agrabla maljunulino kiu elkore

bonvenigis ilin. Doroteo informis ŝin ke la kanguruo

perdis siajn mufojn, kaj Avinjo Tariki promesis tuj

eklabori kaj fari por la povra besto novan paron.

Tuj post tio la kuiristo venis voki ilin al la manĝo,

kaj ili trovis allogan manĝon pretigitan por ili. La Lordo

Alta Ĉiglevic sidis ĉe la kapo de la tablo kaj Avinjo

Tariki ĉe la piedo, kaj la gastoj bone sin distris kaj

plene ĝuis.

Post la manĝo ili eliris en la korton kaj kunmetis

plurajn aliajn homojn, kaj tiu laboro tiom interesis ke ili

eble uzus la tugan tagon ĉe Peckunpuzlio se la Sorĉisto

ne proponintus ke ili rekomencu sian veturon.

“Sed al mi ne plaĉas lasi ĉi ĉiujn povrulojn disigitaj,”

138

!(images/000065.png)

Ĉapitro Dek Du

diris Doroteo, perpleksa pri kion fari.

“Ho, ne ĝenu vin ni,” respondis olda Larry. “Preskaŭ

ĉ i u t a g e v e n a s k e l k a j G i l i k u l o j a ŭ M a n ĝ t u l o j a ŭ

Palpbrumoj ĉi tien por distri sin kunmetante nin, do ne

damaĝos se provizore vi lasos tiujn pecojn kie ili estas.

Sed mi ja esperas ke vi denove vizitos nin, kaj se vi faros

tion ĉiam vi estos bonvenaj, mi certigas vin.”

“Ĉu neniam vi kunmetas unu la alian?” ŝi demandis.

“Neniam; ĉar ni ne estas enigmoj por ni mem, do tute

ne amuzus nin tio.”

Ili nun adiaŭis la kuriozajn Peclojn kaj eniris sian

139

La Smeralda Urbo de Oz

ĉaregon por daŭrigi sian veturon.

“Certe ili estas stranga popolo,” komentis Onklino Em

penseme, dum ili forveturis de Peckunpuzlio, “sed vere mi

ne komprenas kiel ili efektive utilas.”

“Nu, ili distris nin ĉiujn dum pluraj horoj,” respondis

la Sorĉisto. “Por ni tio utilas, mi certas.”

“Mi opinias ke ili pli amuzas ol sola kartludo aŭ

kejloludo,” deklaris Onklo Henriko, serioze. “Miaopinie,

mi ĝojas pro nia vizito al la Pecloj.”

140

!(images/000008.png)

KIAM Generalo Guf reiris al la kaverno de la Reĝo de

la Knomoj lia Moŝto demandis:

“Nu, kia sukceso? Ĉu la Kapricloj partoprenos kun

ni?”

“Ili partoprenos,” respondis la Generalo. “Ili batalos

por ni plenforte kaj plenruze.”

“Bone!” kriis la Reĝo. “Kian rekompencon vi promesis

al ili?”

“Via Moŝto uzu la Magian Zonon por doni al ĉiu

K a p r i c l o g r a n d a n b o n a n k a p o n , p o r a n s t a t a ŭ i l a malgrandan kiun li nun devas surhavi.”

“Mi konsentas pri tio,” diris la Reĝo. “Bona informo,

Guf, kaj mi nun sentas pli da certeco ke eblos konkeri

Ozon.”

“Sed mi havas aliajn informojn por vi,” anoncis la

141

La Smeralda Urbo de Oz

Generalo.

“Bonajn aŭ malbonajn?”

“Bonajn, Moŝto.”

“Do mi aŭskultos,” diris la Reĝo, interesate.

“La Grumblemloj partoprenos kun ni.”

“Ĉu?” kriis la ege surprizita Reĝo.

“Jes ja,” diris la Generalo. “Ili promesis al mi.”

“Sed kian rekompencon ili postulas?” demandis la

Reĝo suspekteme, ĉar li sciis kiom avidaj estas la

Grumblemloj.

“Ili prenos kelkajn Ozulojn kiel sklavojn,” respondis

Guf. Li ne opiniis ke necesas informi Rokaton ke la

Grumblemloj postulis dudek mil sklavojn. Estos sufiĉa

tempo por diri tion post la konkeriĝo de Oz.

“Tre modera peto, sendube,” komentis la Reĝo. “Mi

devas gratuli vin, Guf, pro la bonega sukceso de via

veturo.”

“Sed restas pli da informo,” diris la Generalo fiere.

La Reĝo aspektis vere miroplena.

“Parolu, sinjoro!” li ordonis.

“Mi intervjuis la Unuan kaj Plejantaŭan Fanfasmon de

la Monto de Fanfasmio, kaj li gvidos sian popolon

helpante nin.”

“Kio?” kriis la Reĝo. “La Fanfasmoj! Ĉu vi seriozas,

Guf?”

142

Ĉapitro Dek Tri

“Mi diras la veron,” deklaris la Generalo fiere.

La Reĝo fariĝis pensoplena, kaj liaj brovoj faldetiĝis.

“Mi timas, Guf,” li diris iom maltrankvile, “ke la Unua

kaj Plejantaŭa montriĝos egale danĝera por ni kiel por la

popolo de Oz. Se li kaj lia terura aro venos de la monto

ili eble ekdecidos konkeri la Knomojn!”

“Pa! Malsaĝa nocio,” respondis Guf ĉagrenite, sed en

sia koro li sciis ke la Reĝo pravas. “La Unua kaj

Plejantaŭa estas intima amiko mia, kaj ne damaĝos nin.

Ho, kiam mi estis tie, li eĉ invitis min en sian domon.”

La Generalo neglektis informi la Reĝon pri kiel li estis

tirita en la kabanon de la Unua kaj Plejantaŭa per la

latuna ringo. Do Rokato la Ruĝa rigardis sian Generalon

admire kaj diris:

“Vi estas miriga Knomo, Guf. Mi bedaŭras ke mi ne

jam antaŭe faris el vi mian Generalon. Sed kian

rekompencon postulis la Unua kaj Plejantaŭa?”

“Tute nenian,” respondis Guf. “Eĉ la Magia Zono

mem ne povus aldoni al lia sorĉopovo. La Fanfasmoj

volas nur detrui la popolon de Oz, kiuj estas bonaj kaj

feliĉaj homoj. Tiu plezuro pli ol sufiĉe repagos ilin pro

ilia helpo al ni.”

“Kiam ili venos?” demandis Rokato, duone time.

“Kiam la tunelo estos kompleta,” diris la Generalo.

“Ni jam nun estas preskaŭ duonvoje sub la dezerto,”

143

La Smeralda Urbo de Oz

anoncis la Reĝo, “kaj tio indikas rapidan laboron, ĉar

necesas bori tra solida roko. Sed trapasinte la dezerton ni

ne bezonos multan tempon por etendi la tunelon al la

muroj de la Smeralda Urbo.”

“Nu, kiam ajn vi estos preta, nin ekakompanos la

Kapricloj, la Grumblemloj kaj la Fanfasmoj,” diris Guf;

“do la konkeriĝo de Oz estas certigita tute sen dubo.”

Denove la Reĝo aspektis pensoplena.

“Mi preskaŭ bedaŭras ke ni ne entreprenis la konkeron

tute solaj,” diris li. “Ĉiuj tiuj aliancanoj estas danĝeruloj,

kaj ili eble postulos pli ol vi promesis al ili. Eble estus pli

bone konkeri Ozon tute sen helpo elekstera.”

“Ni ne povus,” diris la Generalo plenfide.

“Kial, Guf?”

“Vi tute bone scias. Vi jam unufoje spertis la popolon

de Oz, kaj ili venkis vin.”

“Ĉar ili rulis ovojn kontraŭ nin,” respondis la Reĝo

tremante. “Miaj Knomoj ne povas toleri ovojn, nek mi

mem. Ili venenas ĉiujn subterloĝantojn.”

“Tute vere,” akordis Guf.

“Sed eble ni surprizus la popolon de Oz kaj konkerus

ilin antaŭ ol ili trovus oportunon akiri ovojn. Nia antaŭa

malvenko okazis ĉar la knabino Doroteo kunhavis Flavan

Kokinon. Mi ne scias kio poste okazis al tiu kokino, sed

mi kredas ke tute mankas kokinoj en la Lando Oz, do ne

144

!(images/000043.png)

Ĉapitro Dek Tri

povas esti ovoj tie.”

“Male,” diris Guf, “estas nun centoj da kokidoj en Oz,

kaj ili demetas amasojn da tiuj danĝeraj ovoj. Mi

renkontis akcipitron dum mi revenis hejmen, kaj la birdo

informis min ke li lastatempe iris al Oz por kapti kaj vori

kelkajn junajn kokidojn. Sed ilin protektas magio, tiel ke

la birdo ne kaptis eĉ unu el ili.”

“Jen tre malplaĉa raporto,” diris la Reĝo nervoze. “Vere

tre malplaĉa. Miaj Knomoj akceptas batali, sed ili plene

rifuzas renkonti kokinovojn—kaj pri tio mi ne riproĉas

ilin.”

“Ili ne bezonos renkonti ilin,” respondis Guf. “Mi

145

La Smeralda Urbo de Oz

mem timas ovojn, kaj mi ne proponas eblecon veneniĝi

per ili. Mia plano estas sendi la Kapriclojn tra la tunelon

la unuaj, sekvu ilin la Grumblemloj kaj la Fanfasmoj.

Kiam ni la Knomoj iros tien, la ovoj jam estos elĉerpitaj,

kaj ni povos tiam ĉasi kaj kapti la loĝantojn senĝene.”

“Eble vi pravas,” respondis la Reĝo, melankolie

ĝemante. “Sed estu klare komprenite ke mi postulas

Ozman kaj Doroteon kiel miajn proprajn kaptitojn. Ili

estas iom plaĉaj knabinoj, kaj mi ne intencas ke iu el tiuj

aĉuloj damaĝu aŭ sklavigu ilin. Kaptinte ilin mi portos

ilin ĉi tien kaj transformos ilin en porcelanajn ornamaĵojn

starontajn sur mia kamenobreto. Ili aspektos tre belaj—

Doroteo unufine de la breto kaj Ozma alifine—kaj mi

atente zorgos ke ili ne rompiĝu kiam la ser vistinoj

senpolvigos ilin.”

“Tute bone, Moŝto. Agu laŭplaĉe pri la knabinoj, ili ne

gravas al mi. Nun niaj planoj estas aranĝitaj kaj ni havas

kiel helpantojn la tri plej potencajn grupojn de fispiritoj

en la mondo, do ni rapidu fini la tunelon kiel eble plej

frue.”

“Ĝi estos preta post tri tagoj,” promesis la Reĝo, kaj li

forrapidis por kontroli la laboron kaj certigi ke la Knomoj

senpaŭze laboradas.

146

!(images/000010.png)

“KIEN nun?” demandis la Sorĉisto, kiam ili jam foriris

el la vilaĝo Peckunpuzlio kaj la Segĉevalo komencis

reveturadi laŭ la vojo.

“Nu, Ozma planis ĉi veturon,” respondis Doroteo, “kaj

ŝi ’silis nin viziti la Galimatianojn nun kaj poste la

Stanan Lignohakiston.”

“Laŭsone bona plano,” diris la Sorĉisto. “Sed kiun

vojon ni prenu por atingi la Galimatianojn?”

“Mi ne scias ’zakte,” respondis la knabineto; “sed devas

esti ie ĝuste sudokcidente de ĉi tie.”

“Do kial ni bezonas reiri al la krucvojoj?” demandis la

Vilulo. “Ni povus ŝpari multan tempon per debranĉo ĉi

tie.”

“Ne estas vojo,” asertis Onklo Henriko.

147

La Smeralda Urbo de Oz

“Do prefere ni reiru al la vojafiŝo, kaj certiĝu pri la

vojo,” decidis Doroteo.

Sed post nelonga reirado la Segĉevalo, kiu aŭdis ilian

konversacion, ekhaltis kaj diris:

“Jen vojo.”

Efektive neluma vojo aspektis branĉiĝi de la vojo sur

kiu ili iris, kaj ĝi kondukis trans belajn verdajn kampojn

kaj foliplenajn arbaretojn, rekte sudokcidenten.

“Tio aspektas bona vojo,” diris Ombi Ambi. “Kial ni

ne provu ĝin?”

“Bone,” respondis Doroteo. “Mi fervoras trovi kiaj estas

la Galimatianoj, kaj ĉi tiu vojo devus konduki nin tien

plej rapide.”

Neniu oponis la planon, do la Segĉevalo turnis sin sur

la vojon, kiu montriĝis preskaŭ tiel bona kiel tiu kiun ili

prenis por atingi la Peclojn.

Unue ili preteriris kelkajn malnovajn domojn de

kultivistoj, sed baldaŭ tiuj disaj loĝejoj jam malantaŭen

lasiĝis kaj nur la kampoj kaj la arboj estis antaŭaj. Sed ili

veturis gaje kontente, kaj Onklino Em ekkverelis kun

Vilĉinjo pri la ĝusta metodo eduki kokidojn.

“Mi ne deziras kontraŭdiri vin,” diris la Flava Kokino

digne, “sed mi opinias ke mi scias pli pri kokidoj ol

homoj.”

148

Ĉapitro Dek Kvar

“Pŝa!” respondis Onklino Em, “mi bredas kokidojn jam

de preskaŭ kvardek jaroj, Vilĉinjo, kaj mi scias ke necesas

malsatigi ilin por ke ili demetu multajn ovojn, kaj

plensatigi ilin se oni volas bonan boligotan viandon.”

“Boligotan viandon!” kriis Vilĉinjo hororoplene. “Boligi

miaj kokidojn!”

“Nu, por tio ili ekzistas, ĉu ne?” demandis Onklino

Em, surprizite.

“Ne, Onklino, ne en Oz,” diris Doroteo. “Oni ne

manĝas kokidojn ĉi tie. Komprenu, Vilĉinjo estis la unua

kokino iam ajn vidita en ĉi lando, kaj mi mem venigis

ŝin ĉi tien. Ĉiu ekamis kaj respektis ŝin, do la Ozanoj ne

pli volonte manĝus ŝiajn kokidojn ol Vilĉinjon.”

“Nu, jadi,” anhelis Onklino Em. “Kion pri la ovoj?”

“Ho, se ni havas pli da ovoj ol ni volas elkovi, ni

permesas ke oni manĝu ilin,” diris Vilĉinjo. “Efektive, al

mi tre plaĉas ke la Ozanoj ŝatas niajn ovojn, ĉar alie ili

putrus.”

“Certe jen kurioza lando,” ĝemis Onklino Em.

“Pardonu,” vokis la Segĉevalo, “la vojo finiĝis kaj mi

deziras scii kiudirekten iri.”

Ili ĉirkaŭrigardis kaj, efektive, neniu vojo videblis.

“Nu,” diris Doroteo, “ni volas iri sudokcidenten, kaj

ŝajnas egale facile sekvi tiun direkton sen vojo kiel per

149

La Smeralda Urbo de Oz

vojo.”

“Certe,” respondis la Segĉevalo. “Ne estas malfacile

treni la ĉagegon trans la kampon. Mi nur volis scii kien

iri.”

“Jen arbaro tie trans la ebenaĵo,” diris la Sorĉisto, “kaj

ĝi situas laŭ la direkto kien ni iras. Iru rekte al la arbaro,

Segĉevalo, kaj nepre vi ĝuste iros.”

Do la ligna besto plutrotadis kaj la herbo sur la

kampo estis tiel mola sub la radoj ke estis facile veturi.

Sed Doroteo estis iomete maltrankvila pro la perdiĝo de

la vojo, ĉar nun nenio gvidis ilin.

Tute neniuj domoj estis videblaj, do ili ne povis

demandi al kultivisto pri la direkto; kaj kvankam la

Lando Oz estis ĉiam bela, kien ajn oni iris, tiu parto de

la lando estis nekonata de la tuta grupo.

“Eble ni perdiĝis,” sugestis Onklino Em, kiam ili jam

pluveturis silente iom longe.

“Ne gravas,” diris la Vilulo; “mi multfoje perdiĝis—

ankaŭ Doroteo—kaj ni ĉiam retroviĝis.”

“Sed eble ni malsatos,” komentis Ombi Ambi. “Jen kio

plej malbonas kiam oni perdiĝas kie ne troviĝas proksimaj

domoj.”

“Ni bone manĝis en la vilaĝo de la Pecloj,” diris

Onklo Henriko, “kaj tio dumlonge malebligos ke ni

150

Ĉapitro Dek Kvar

mortmalsatu.”

“Neniam iu mortis pro malsato en Oz,” deklaris

Doroteo firme; “sed estas vere ke kelkfoje oni multe

malsatas.”

La Sorĉisto diris nenion, kaj li ne aspektis tre

maltrankvila. La Segĉevalo trotadis vigle, sed la arbaro

aspektis pli for ol ili supozis kiam ili unue vidis ĝin. Do

estis preskaŭ subsubire kiam ili fine atingis la arbojn; sed

nun ili trovis sin en belega loko, kie la larĝetendiĝantajn

arbojn kovris florantaj grimpoplantoj kaj sub ili estis

molaj muskoj.

“Jen bona loko por kampadi,” diris la Sorĉisto, kiam la

Segĉevalo haltis por direktiĝi.

“Kampadi!” eĥis ĉiuj.

“Certe,” asertis la Sorĉisto. “Post nelonge estos

mallume kaj ni ne povos veturi tra ĉi tiu arbaro

dumnokte. Do ni kampu ĉi tie, kaj manĝu, kaj dormu ĝis

revenos la taglumo.”

Ili ĉiuj rigardis la vireton surprizite, kaj Onklino Em

diris, brue spiretante tra sia nazo:

“Belajn tendojn ni havos, sendube! Mi supozas ke vi

intencas ke ni dormu sub la ĉaro.”

“Kaj maĉu herberojn kiel manĝon,” aldonis la Vilulo,

ridante.

151

La Smeralda Urbo de Oz

Sed Doroteo ŝajnis tute ne havi dubojn kaj estis tre

gaja.

“Bonfortune ni havas la mirindan Sorĉiston kun ni,” ŝi

diris; “ĉar li povas fari preskaŭ kion ajn li deziras.”

“Ho, jes; mi forgesis ke ni havas Sorĉiston,” diris

Onklo Henriko, rigardante la vireton scivole.

“Mi ne forgesis,” pepis Vilĉinjo kontente.

La Sorĉisto ridetis kaj grimpis el la ĉarego kaj ĉiuj

aliaj sekvis lin.

“Por kampadi,” diris li, “ni unue bezonas tendojn. Iu

bonvolu prunti al mi poŝtukon.”

La Vilulo proponis poŝtukon al li, kaj Onklino Em

alian. Li prenis ambaŭ kaj sternis ilin zorge sur la

herbon proksime al la limo de la arbaro. Post tio li

sternis ankaŭ sian propran poŝtukon, kaj starante iom

for de ili li gestis per sia maldekstra mano al la

poŝtukoj kaj diris:

“Kanvasaj tendoj neĝe blankaj

Tuj kresku kaj ni estos dankaj!”

Kaj jen! la poŝtukoj fariĝis malgrandaj tendoj, kaj dum

la veturantoj rigardis ilin la tendoj fariĝis daŭre pli

grandaj ĝis post kelkaj minutoj ĉiu el la tendoj estis sufiĉe

granda por loĝigi la tutan grupon.

“Ĉi tiu,” diris la Sorĉisto, indikante la unuan tendon,

152

Ĉapitro Dek Kvar

“estas loĝejo por la inoj. Doroteo, vi kaj via Onklino

rajtas enpaŝi kaj depreni viajn kovraĵojn.”

Ĉiu kuris rigardi en la tendon, kaj ili vidis du belajn

blankajn litojn, tute pretajn por Doroteo kaj Onklino Em,

kaj arĝentan stangon por Vilĉinjo. Tapiŝetoj estis sternitaj

sur la herba planko kaj kelkaj tendoseĝoj kaj tablo

kompletigis la meblaron.

“Nu, nu, nu! Neniam mi vidis aŭ priaŭdis ion pli

mirigan!” kriis Onklino Em, kaj ŝi rigardetis la Sorĉiston

preskaŭ time, kvazaŭ eble li estus danĝera pro siaj

grandaj povoj.

“Ho, S-ro Sorĉisto! Kiel vi sukcesis fari tion?”

demandis Doroteo.

“La rimedon instruis al mi Glinda la Sorĉistino, kaj ĝi

estas multe pli bona magio ol tiu kiun mi faradis en

Omaha, kaj kiam mi unue venis al Oz,” li respondis.

“Kiam la Bona Glinda trovis ke mi loĝos en la Smeralda

Urbo por ĉiam, ŝi promesis helpi min, ĉar ŝi diris ke la

Sorĉisto de Oz devas efektive esti lerta Sorĉisto kaj ne

ĉarlatano. Do ni estas kunaj tre ofte kaj mi tiom rapide

lernas ke mi anticipas iam povi efektivigi kelkaj verajn

mirindaĵojn.”

“Vi jam faris!” deklaris Doroteo. “Tiuj tendoj estas ege

mirindaj!”

153

La Smeralda Urbo de Oz

“Sed venu vidi la porvirajn tendojn,” diris la Sorĉisto.

Do ili iris al la dua tendo, kiu havis vilajn randojn ĉar

ĝi fariĝis el la poŝtuko de la Vilulo, kaj trovis ke ankaŭ

en tiu estas ĉiuj mebloj. Ĝi enhavis kvar belajn litojn

por Onklo Henriko, Ombi Ambi, la Vilulo kaj la

Sorĉisto. Ankaŭ estis mola tapiŝeto sur kiu povos kuŝi

Toto.

“La tria tendo,” klarigis la Sorĉisto, “estas nia manĝejo

kaj kuirejo.”

Ili vizitis tiun, do, kaj trovis tablon kaj pladojn en la

manĝotendo, kun multaj iloj necesaj por kuirado. La

Sorĉisto elportis grandan kaldronon kaj pendigis ĝin sur

krucostango antaŭ la tendo. Dum li faris tion Ombi Ambi

kaj la Vilulo alportis aron da branĉetoj el la arbaro kaj

post tio ili estigis fajron sub la kaldrono.

“Nun, Doroteo,” diris la Sorĉisto, ridetante, “via tasko

estas kuiri nian manĝon.”

“Sed nenio estas en la kaldrono,” ŝi kriis.

“Ĉu vi certas?” demandis la Sorĉisto.

“Mi ne vidis ion eniri ĝin, kaj mi preskaŭ certas ke ĝi

estis malplena kiam vi elportis ĝin,” ŝi respondis.

“Tamen,” diris la vireto, palpebrumante ruze al Onklo

Henriko, “estos bone ke vi kontrolu nian manĝon, kara,

por certigi ke ĝi ne bolos trans la randojn.”

154

!(images/000082.png)

Ĉapitro Dek Kvar

Post tio la viroj prenis kelkajn sitelojn kaj eniris la

arbaron por serĉi akvofonton, kaj dum ili forestis Onklino

Em diris al Doroteo:

“Mi kredas ke la Sorĉisto trompas nin. Mi mem vidis

la kaldronon, kaj kiam li pendigis ĝin super la fajron estis

nenio en ĝi krom aero.”

“Ne dubu,” komentis Vilĉinjo, fidoplene, dum ŝi

komforte sidis en la herbo antaŭ la fajro. “Vi trovos ion

en la kaldrono, kiam ĝi estos forprenita—kaj tute ne estos

en ĝi povraj senkulpaj kokidoj.”

“Via kokino tre malbone kondutas, Doroteo,” diris

Onklino Em, rigardante iom malestime Vilĉinjon.

155

La Smeralda Urbo de Oz

“Domaĝe ke ŝi lernis paroli.”

Povus esti nova malagrabla kverelo inter Onklino Em

kaj Vilĉinjo se la viroj ne revenintus ĝuste tiam kun

siteloj plenaj de klara, scintilanta akvo. La Sorĉisto diris

al Doroteo ke ŝi estas bona kuiristo kaj ke li opinias ke la

manĝo estas preta.

Do Onklo Henriko levis la kaldronon de la fajro kaj

verŝis ĝian enhavon en grandan ujon kiun tenis por li la

Sorĉisto. La ujo estis plenplena de tre bona stufaĵo, fume

varmega, kun multaj diversspecaj legomoj kaj pastbuletoj

kaj riĉa gustoplena saŭco.

La Sorĉisto triumfe metis la ujon sur la tablon en la

manĝotendo kaj post tio ili ĉiuj sidiĝis sur tendoseĝoj por

festeni.

Estis pluraj aliaj pladoj sur la tablo, ĉiuj zorge kovritaj,

kaj kiam venis la momento por forpreni la kovrilojn ili

trovis panon kaj buteron, kukojn, fromaĝojn, piklaĵojn, kaj

fruktojn—inkluzive de kelkaj el la bongustegaj fragoj de

Oz.

Neniu aŭdacis demandi pri kiel tiuj manĝaĵoj alvenis.

Ili kontentigis sin per ĝissata manĝado de la bonaĵoj

provizitaj, kaj Toto kaj Vilĉinjo ankaŭ plene manĝis, ne

dubu pri tio. Post la manĝo Onklino Em flustris al

Doroteo:

156

!(images/000089.png)

Ĉapitro Dek Kvar

“Eble ja estis magia manĝaĵo, kara, kaj pro tio eble ĝi

ne multe nutros; sed mi volonte agnoskas ke neniam mi

gustumis ion pli plaĉan.” Post tio ŝi pludiris, pli

laŭtavoĉe: “Kiu lavos la pladojn?”

“Neniu, sinjorino,” respondis la Sorĉisto. “La pladoj

jam lavis sin.”

“Jadi!” krietis la virino, levante siajn manojn pro

mirego. Ĉar, tute vere, kiam ŝi rigardis la pladojn kiuj

antaŭ momento estis ankoraŭ sur la tablo, ŝi trovis ilin

jam lavitaj kaj sekigitaj kaj zorge aranĝitaj en stakoj.

157

!(images/000090.png)

ESTIS bela vespero, do ili kunaranĝis siajn tendoseĝojn

cirkle antaŭ unu el la tendoj kaj komencis rakontadi por

distri sin kaj pasigi la tempon antaŭ ol enlitiĝi.

Baldaŭ zebro videblis venante el la arbaro, kaj li trotis

rekte al ili kaj diris ĝentile:

“Bonan vesperon, homoj.”

La zebro estis neta besteto kaj havis maldikan kapon,

mallongajn kolharojn kaj brosaspektan voston—tre similan

al tiu de azeno. Lia belforma blanka korpo estis kovrata

de laŭordaj strioj malhelbr unaj, kaj liaj hufoj estis

delikataj kiel de cervo.

“Bonan vesperon, amiko Zebra,” diris Ombi Ambi,

responde al la saluto de la besto. “Ĉu ni povas iel helpi

vin?”

“Jes,” respondis la zebro. “Mi deziras ke vi solvu

158

Ĉapitro Dek Kvin

disputon kiu de longe ĝenas min, pri ĉu ekzistas pli da

akvo aŭ tero en la mondo.”

“Kun kiu vi disputas?” demandis la Sorĉisto.

“Kun molŝela krabo,” diris la zebro. “Li loĝas en

lageto kien mi iras ĉiutage por trinki, kaj li estas tre

impertinenta krabo, mi certigas tion al vi. Mi diris al li

multfoje ke la tero estas multe pli vasta ol la akvo, sed li

rifuzas konvinkiĝi. Eĉ hodiaŭ vespere mem, kiam mi diris

al li ke li estas sensignifa besto loĝanta en malgranda

lageto, li asertis ke la akvo estas pli granda kaj pli grava

ol la tero. Do, vidinte vian tendaron, mi decidis peti vin

ĉesigi la disputon finfine, por ke min ne plu ĝenu tiu

senscia krabo.”

Aŭskultinte tiun klarigon Doroteo demandis:

“Kie estas la molŝela krabo?”

“Ne tre for,” respondis la zebro. “Se vi akceptos juĝi

inter ni mi kuros venigi lin.”

“Do kuru,” diris la knabineto.

Do la besto trotkuris en la arbaron kaj baldaŭ revenis

trotante al ili. Kiam li proksimiĝis ili vidis molŝelan

krabon firme kroĉintan sin al la rigidaj haroj de la kapo

de la zebro, kie ĝi tenis sin per unu pinĉilo.

“Nu, do, S-ro Krabo,” diris la zebro, “jen la homoj pri

kiuj mi parolis al vi; kaj ili scias pli ol vi, kiu loĝas en

159

La Smeralda Urbo de Oz

lageto, kaj pli ol mi, kiu loĝas en arbaro. Ĉar ili veturis

tra la tuta mondo, kaj konas ĉiun parton de ĝi.”

“La mondo ampleksas pli ol Ozon,” deklaris la Krabo

per obstina voĉo.

“Estas vere,” diris Doroteo; “sed antaŭe mi loĝis en

K ansas, en Usono, kaj mi vizitis K alifornion kaj

Aŭstralion—ankaŭ Onklo Henriko.”

“Kaj mi,” aldonis la Vilulo, “mi vizitis Meksikon kaj

Bostonon kaj multajn aliajn fremdajn landojn.”

“K aj mi,” diris la Sorĉisto, “vizitis Eŭropon kaj

Irlandon.”

“Do komprenu,” daŭrigis la zebro, parolante al la

krabo, “jen homoj vere gravaj, kiuj scias pri kio ili

parolas.”

“Do ili scias ke ekzistas pli da akvo en la mondo ol

da tero,” asertis la krabo, per akra, malafabla voĉo.

“Ili scias ke vi eraras per tiu absurda deklaro, kaj

verŝajne ili kredos vin omaro anstataŭ krabo,” respondis la

besto kolere.

Aŭdinte tiun defion la krabo etendis sian alian

pinĉilon kaj kaptis orelon de la zebro, kaj la besto ekkriis

pro doloro kaj komencis kuri tien kaj reen, penante

deskui la krabon, kiu forte kroĉis sin.

“Ĉesu pinĉi!” kriis la zebro. “Vi promesis ne pinĉi se

160

Ĉapitro Dek Kvin

mi alportos vin ĉi tien!”

“Kaj vi promesis trakti min respektoplene,” diris la

krabo, forlasante la orelon.

“Nu, ĉu mi ne faras tion?” demandis la zebro.

“Ne; vi nomis min omaro,” diris la krabo.

“Gesinjoroj,” daŭrigis la zebro, “bonvolu pardoni

mian povran amikon, ĉar li estas senscia kaj stulta, kaj

ne komprenas. Ankaŭ lia pinĉado estas tre ĝena. Do

bonvolu informi lin ke la mondo enhavas pli da tero ol

da akvo, kaj post via decido mi reportos lin kaj ĵetos lin

en lian lageton, kie espereble li estos de nun pli

modesta.”

“Sed ni ne povas diri tion al li,” diris Doroteo, serioze,

“ĉar estus malvere.”

“Kio?” kriis la zebro, miregante; “ĉu mi ĝuste aŭdis?”

“La molŝela krabo pravas,” deklaris la Sorĉisto.

“Ekzistas multe pli da akvo ol da tero en la mondo.”

“Neeble!” protestis la zebro. “Nu, mi povas kuri dum

tagoj sur la tero, kaj trovi nur malmulte da akvo.”

“Ĉu foje vi vidis oceanon?” demandis Doroteo.

“Neniam,” agnoskis la zebro. “Nenia oceano ekzistas

en la Lando Oz.”

“Nu, ekzistas pluraj oceanoj en la mondo,” diris

Doroteo, “kaj oni velas en ŝipoj sur tiuj oceanoj dum

161

La Smeralda Urbo de Oz

semajnoj post semajnoj, tute sen vidi eĉ iomete da tero.

Kaj la gegrafioj informos vin ke ĉiuj oceanoj kune estas

pli grandaj ol ĉiuj landoj kune.”

Aŭdinte tion la krabo komencis ridi per kuriozaj sonoj

kiuj memorigis al Doroteo la manieron de la kelkfoja

gakado de Vilĉincjo.

“Nun ĉu vi cedos, S-ro Zebro?” ĝi kriis, moke; “nun

ĉu vi cedos?”

La zebro aspektis multe humiligita.

“Kompreneble mi ne kapablas legi geografiojn,” li

diris.

“Vi povus gluti Lernejan Pilolon de la Sorĉisto,”

sugestis Vilĉinjo, “kaj tio klerigus kaj saĝigus vin sen

studado.”

La krabo rekomencis ridadi, kaj tio tiom provokis la

zebron ke li penis deskui la besteton. Tio okazigis pli da

orelpinĉado, kaj fine Doroteo diris al ili ke se ili ne povos

bone konduti ili nepre devos reiri en la arbaron.

“Mi bedaŭras ke mi petis vin decidi la demandon,”

diris la zebro malafable. “Dum neniu el ni povis pruvi

sian pravon ni plene ĝuis la disputon; sed de nun mi

neniam povos denove trinki ĉe tiu lageto sen esti

priridata de la molŝela krabo. Do mi devos trovi alian

trinkejon.”

162

!(images/000055.png)

Ĉapitro Dek Kvin

“Trovu! Trovu, sensciulo!” kriis la krabo, per voĉo tiom

laŭta kiom li kapablis. “Ĝenu alian lageton per viaj

m a l l e r t a j h u f o j , k a j d e n u n l a s u e n p a c o v i a j n superulojn!”

Do la zebro retrotis en la arbaron, portante kun si la

krabon, kaj malaperis en la la arboplena mallumo. Kaj

ĉar nun komencis senlumiĝi la veturantoj bonannoktonis

unu la alian kaj enlitiĝis.

Doroteo vekiĝis ĝuste kiam la lumo komencis fortiĝi

dum la sekva mateno, kaj ne dezirante dormi pli ŝi

senbrue eliris la liton, vestis sin, kaj eliris la tendon en

163

La Smeralda Urbo de Oz

kiu plu pace dormis Onklino Em.

E k s t e r e s i r i m a r k i s V i l ĉ i n j o n o k u p i s i n p e r

ĉirkaŭbekado por akiri insektojn aŭ aliajn manĝaĵojn, sed

neniu el la viroj en la alia tendo ŝajnis esti vekaj. Do la

knabineto decidis promeni en la arbaro kaj provi trovi iun

padon aŭ vojon sekveblan kiam ili rekomencos sian

veturon.

Ŝi jam atingis la randon de la arbaro kiam la Flava

Kokino venis flugetante kaj demandis al kie ŝi iras.

“Mi nur promenas, Vilĉinjo; kaj eble mi trovos padon,”

diris Doroteo.

“Do mi kuniros,” decidis Vilĉinjo, kaj apenaŭ ŝi diris

tion kiam Toto alkuris kaj ankaŭ kuniris.

Toto kaj la Flava Kokino jam fariĝis amikoj, kvankam

u n u a t e m p e i l i n e a m i k e k u n e s t i s . V i l ĉ i n j o i o m

suspektemis pri hundoj, kaj Toto supozis ke ĉiu hundo

havas devon ĉasi ĉiun vidatan kokinon. Sed Doroteo

parolis al ili kaj riproĉis ilin pro ilia manko de

interafableco, ĝis ili pli bone interkonatiĝis kaj fariĝis

amikoj.

Mi ne diras ke ili ekore amis unu la alian, sed ili

almenaŭ ĉesis kvereladi kaj nun sukcesis tute afable

kunestadi.

La tago plilumiĝis ĉiun minuton forpelante la nigrajn

164

Ĉapitro Dek Kvin

ombrojn el la arbaro; do Doroteo trovis ke estas tre

a g r a b l e p r o m e n i s u b l a a r b o j . Ŝ i i r i s i o m l o n g e unudirekte, sed ne trovinte padon, ŝi baldaŭ turnis sin

alidirekten. Ankaŭ ne estis pado tie, kvankam ŝi eniris

tre longe la arbaron, vagante tien kaj reen inter la arboj

kaj gapante tra la arbustoj penante trovi ian faritan

padon.

“Mi opinias ke ni reiru,” proponis la Flava Kokino,

post iom da tempo. “Oni estos jam ellitiĝintaj kaj pretaj

manĝi.”

“Bone,” konsentis Doroteo. “Mi pensu—la tendoj devas

esti tiudirekte.”

Ŝi verŝajne eraris pri tio, ĉar irinte sufiĉe por atingi la

tendojn ili ankoraŭ trovis sin plene en la arbaro. Do la

knabineto ekhaltis kaj ĉirkaŭrigardis, kaj Toto rigardis ŝian

vizaĝon per siaj brilantaj okuletoj kaj svingis sian voston

kvazaŭ sciante ke io malĝustas. Li mem ne povis scii

multon pri la direkto, ĉar li okupadis sin per ĉasado inter

la arbustoj kaj kurado tien kaj tien; nek Vilĉinjo multe

atentis sian irvojon, ĉar ŝin interesadis bekado de insektoj

el la mosko dum ili marŝis. La Flava Kokino nun turnis

okulon al la knabineto kaj demandis:

“Ĉu vi forgesis kie estas la tendaro, Doroteo?”

“Jes,” ŝi agnoskis; “ĉu ankaŭ vi, Vilĉinjo?”

165

La Smeralda Urbo de Oz

“Mi ne penis memori,” respondis Vilĉinjo. “Mi tute ne

anticipis ke vi perdiĝos, Doroteo.”

“Tio kion ni ne anticipis, Vilĉinjo, plejofte okazas,”

komentis la knabino penseme. “Sed ne utilas staradi ĉi

tie. Ni iru tiudirekte,” ŝi gestis per fingro hazardadirekte.

“Eble ni eliros la arbaron tie.”

Do ili plumarŝis, sed ĉifoje la arboj estis pli densaj, kaj

la rampoplantoj estis tiom interplektitaj ke ofte ili

stumbligis Doroteon.

Subite voĉo kriis akre:

“Halt!”

Unue Doroteo nenion vidis, kvankam ŝi ĉirkaŭrigardis

tre atente. Sed Vilĉinjo kriis:

“Ho, nekredeble!”

“ K i o e s t a s ? ” d e m a n d i s l a k n a b i n e t o : ĉ a r To t o

komencis boji pro tio, kaj sekvante lian rigardon ŝi vidis

kio okazas.

Vico de kuleroj ĉirkaŭis la trion, kaj tiuj kuleroj staris

rekte per siaj teniloj kaj portis glavojn kaj musketojn. Iliaj

vizaĝoj videblis en la poluritaj kavaĵoj kaj ili aspektis tre

seriozaj kaj severaj.

Doroteo ridis pro la kuriozaĵoj.

“Kiuj vi estas?” ŝi demandis.

“Ni estas la Kulero-Brigado,” diris unu.

166

!(images/000066.jpg)

Ĉapitro Dek Kvin

“Ni servas lian Moŝton Reĝo Viandohakilo,” diris alia.

“Kaj vi estas niaj kaptitoj,” diris tria.

Doroteo sidiĝis sur malnova stumpo kaj rigardis ilin,

kaj ŝiaj okuloj scintilis pro amuziĝo.

“Kio okazus,” ŝi demandis, “se mi ordonus ke mia

hundo ataku vian Brigadon?”

“Li mortus,” respondis kulero akre. “Unu pafo el niaj

mortigaj musketoj mortigus lin, malgraŭ lia grandeco.”

“Ne risku tion, Doroteo,” konsilis la Flava Kokino.

“Memoru ke ni estas en felando, sed neniu el ni estas

feo.”

Doroteo sobriĝis pro tio.

“Eble vi pravas, Vilĉinjo,” ŝi respondis. “Sed kiom

kurioze estas, esti kaptitaj de grupo de kuleroj!”

“Mi tute ne trovas tion kurioza,” deklaris kulero. “Ni

estas la regula militobrigado de la regno.”

“Kiu regno?” ŝi demandis.

“Manĝilio,” diris li.

“Ĝis nun mi neniam aŭdis pri ĝi,” asertis Doroteo.

Post tio ŝi pludiris pensoplene, “mi kredas ke ankaŭ

Ozma neniam aŭdis pri Manĝilio. Diru al vi, ĉu vi ne

estas regataj de Ozma de Oz?”

“Ni neniam aŭdis pri ŝi,” malafable respondis kulero.

“Ni estas regataj de Reĝo Viandohakilo, kaj obeas nur

167

!(images/000094.png)

La Smeralda Urbo de Oz

liajn ordonojn, kiuj diras ke ni konduku ĉiujn kaptitojn al

li tuj kiam ili kaptiĝis. Do paŝu vigle, knabino, kaj marŝu

kun ni, alie eble nin tentos detranĉi kelkajn piedfingrojn

viajn per niaj glavoj.”

Tiu minaco denove ridigis Doroteo. Ŝi ne kredis esti

en ia ajn danĝero; sed jen nova kaj interesa aventuro, do

ŝi konsentis kondukiĝi al Manĝilio por vidi kia estas la

regno de Reĝo Viandohakilo.

168

!(images/000093.png)

SENDUBE estis inter sesdek kaj okdek kuleroj en la

Brigado, kaj ili formarŝis laŭ aranĝo de malplena

kvadrato, kun Doroteo, Vilĉinjo kaj Toto en la centro de

la kvadrato. Antaŭ ol ili longe iris Toto renversis unu el

la kuleroj per vostosvingo, kaj la Kapitano de la Kuleroj

ordonis ke la hundo estu pli zorgoplena, alie li estos

punita. Do Toto zorgis, kaj la Kulero-Brigado moviĝis

mirige rapide, kaj Doroteo vere devis rapide marŝi por

akompani ilin.

Post kelka tempo ili eliris la arbaron kaj eniris

g r a n d a n s e n a r b a n s p a c o n , e n k i u e s t i s l a R e g n o Manĝilio.

Starante tute ĉirkaŭ la senarba spaco estis tre multaj

kuirfornoj, forneloj kaj rostkradoj, ĉiadimensiaj kaj

ĉiaformaj, kaj krom ili estis pluraj kuirejaj ŝrankoj kaj

169

La Smeralda Urbo de Oz

ŝranketoj kaj kelkaj kuirejaj tabloj. Ilin plenigis kuiriloj

ĉiaspecaj: patoj, kuirpotoj, kaldronetoj, forkoj, tranĉiloj,

v e r ŝ - k a j s u p - k u l e r o j , m u s k a t g r a t i l o j , k r i b r i l o j , viandosegiloj, gladiloj, r ulplatigiloj kaj multaj aliaj

similaĵoj.

Kiam la Kulero-Brigado aperis kun la kaptitoj sovaĝa

kriado estiĝis kaj multaj el la manĝiloj saltis de siaj

forneloj aŭ siaj bretoj kaj kuris dense ĉirkaŭi Doroteon

kaj la kokinon kaj la hundon.

“Retropaŝu!” kriis la Kapitano severe, kaj li kondukis

siajn kaptitojn tra la scivoleman aron ĝis veni antaŭ

grandan fornelon kiu staris en la centro de la senarba

loko. Apud tiu fornelo estis buĉbloko sur kiu kuŝis granda

viandohakilo kun akra rando. Ĝi ripozis sur sia plata

dorso, ĝiaj kruroj estis krucitaj kaj ĝi fumadis longan

pipon.

“Vekiĝu, Moŝto,” diris la Kapitano. “Jen kaptitoj.”

Aŭdante tion, Reĝo Viandohakilo sidiĝis kaj rigardis

Doroteon atente.

“Kartilago kaj graso!” li kriis. “El kie venis ĉi tiu

knabino?”

“Mi trovis ŝin en la arbaro, kaptis kaj kondukis ŝin ĉi

tien,” respondis la Kapitano.

“Kial vi faris tion?” demandis la Reĝo, fumante sian

pipon pigre.

170

!(images/000095.png)

La Smeralda Urbo de Oz

“Por estigi iom da ekscito,” la Kapitano respondis. “Ĉi

tie estas tiel kviete ke ni ĉiuj rustiĝas pro manko de

distro. Miaflanke, mi preferas agitajn tempojn.”

“Nature,” respondis la viandohakilo kapjesante. “De

ĉiam mi diras, Kapitano, tute sen ironio, ke vi estas

sterlinga oficiro kaj solida civitano, multe polurita. Sed

kion, laŭ vi, mi faru pri ĉi tiuj kaptitoj?”

“Tion devas vi mem decidi,” deklaris la Kapitano. “Vi

estas la Reĝo.”

“Certe; certe,” murmuris la viandohakilo penseme.

“Kiel vi diris, ni spertas maleksciton ekde kiam la ŝtalo

kaj flinto forkuris geedziĝi kaj forlasis nin. Ordonu al

miaj Konsilistoj kaj la Reĝaj Korteganoj ke ili alvenu,

ankaŭ la Alta Pastro kaj la Juĝisto. Ni decidos tiam kion

fari.”

La Kapitano mangestis salute kaj foriris kaj Doroteo

sidiĝis sur renversita kaldrono kaj demandis:

“Ĉu vi havas ion manĝeblan en via regno?”

“Ho! Stariĝu! Malsidu sur mi!” kriis nelaŭta voĉo, kaj

je tio lia Moŝto la Viandohakilo diris:

“Pardonu, sed vi sidas sur mia amiko la Deklitra

Kaldrono.”

Doroteo tuj stariĝis, kaj la kaldrono malrenversis sin

kaj rigardis ŝin riproĉe.

“Mi estas amiko de la Reĝo, do neniu aŭdacas sidi sur

172

Ĉapitro Dek Ses

mi,” diris li.

“Nu, ĉiuokaze mi preferas seĝon,” ŝi respondis.

“Sidu sur tiu breto,” ordonis la Reĝo.

Do Doroteo sidiĝis sur la breton de la granda fornelo,

kaj la civitanoj de Manĝilio komencis amase proksimiĝi

scivole. Toto kuŝiĝis ĉe la piedoj de Doroteo kaj Vilĉinjo

flugis sur la fornelon, en kiu ne estis fajro, kaj staris tie

laŭeble komforte.

Post la alveno de ĉiuj Konsilistoj kaj Korteganoj—kaj

ili laŭaspekte inkluzivis la plejparton de la loĝantoj de la

regno—la Reĝo frapetis la blokon por silentigi ilin kaj

diris:

“Amikoj kaj Kunmanĝiloj! Nia multinda Komandisto

de la Kulero-Brigado, Kapitano Tremp, kaptis la tri ulojn

kiujn vi vidas antaŭ vi kaj kondukis ilin ĉi tien por—

por—mi ne scias kial. Do mi petas vin konsili kion fari

pri la afero, kaj kian faton mi destinigu al ĉi tiuj kaptitoj.

Juĝisto Kribrilo, staru dekstre de mi. Via tasko estas kribri

ĝisprofunde ĉi tiun problemon. Ĉefpastro Kribdrenilo,

staru maldekstre de mi por certigi ke neniu falsatestos pri

la afero.”

Dum tiuj du oficistoj okupis siajn poziciojn Doroteo

demandis:

“Kial la kribdrenilo estas la Ĉefpastro?”

“Li estas la plej potenca de-tru-ilo de er-aroj en la

173

La Smeralda Urbo de Oz

regno,” respondis Reĝo Viandohakilo.

“Escepte de mi,” diris kribrilo. “Mi estas la plej-tru-

multa de la tru-po.”

“Kion ni bezonas,” komentis la Reĝo riproĉe, “estas

sendrata kribrilo. Nepre mi konsultu Markonin pri tio.

Tiuj malnovmodaj kribriloj tro parolas. Nu, tasko de la

Konsilistoj de la Reĝo estas konsili la Reĝon kiam ajn

urĝas, do mi petas ke vi parolu kaj konsilu min kion fari

pri ĉi tiuj kaptitoj.”

“Mi postulas ke ili estu plurfoje mortigitaj ĝis ili

mortos!” kriis piprujo, saltante tre ekscitite.

“Trankviliĝu, S-ro Papriko,” konsilis la Reĝo. “Viaj

komentoj estas tranĉaj kaj multspicaj, sed vi bezonas iom

da prudento. Oni ja nur bezonas mortigi iun unufoje por

ke li mortu; sed mi tute ne komprenas ke necesas mortigi

ĉi tiun knabineton.”

“Ankaŭ mi,” diris Doroteo.

“Pardonu, sed estas dezirinde ke vi ne konsilu min pri

la afero,” respondis Reĝo Viandohakilo.

“Kial?” demandis Doroteo.

“Vi eble favorus vin mem kaj tiel miskonsilus nin,” li

diris. “Nu, bonaj regatoj, kiu parolos nun?”

“Mi deziras glatigi la disputon, iel,” diris gladilo

fervore. “Nia tasko ja estas utili al la homaro.”

“Sed la knabino ne estas ho-maro, ŝi estas ho-teraĵo!”

174

Ĉapitro Dek Ses

kriis korktirilo.

“Kion vi scias pri la afero?” demandis la Reĝo.

“Mi estas advokato,” diris la korktirilo fiere. “Mi

kutimas al tribunaloj.”

“Ŝajnas al mi ke vi konsilas tro banale,” respondis la

Reĝo. “Vi ne plu ĝuste tiras konkludojn. Mi devas peti

vin, S-ro Pop, eltiri viajn komentojn.”

“Konsentite,” diris la korktirilo malgaje; “mi vidas ke

mi ne plu tiras vian atenton.”

“Permesu,” pludiris la gladilo, “ke mi premu vin,

Moŝto. Mi ne volas forgliti de kulpaĵoj faritaj de la

kaptito, se ŝi ja kulpas; sed ni ŝuldas al ŝi justecon, kaj

tio ne estas malglata rezulto!”

“Mi deziras aŭdi konsilon de Princo Tranĉ,” diris la

Reĝo.

Je tio digna viandotranĉilo antaŭenpaŝis kaj klinis sin.

“La Kapitano malsaĝe kondukis tiun knabinon ĉi tien,

kaj ŝi malsaĝe venis,” li diris. “Sed ĉar nun la malsaĝa

ago jam okazis, ni montru nian valoron kaj tranĉu ĉiujn

ligojn.”

“Prave! prave!” kriis dika haktranĉilo. “Ni diserigu la

knabinon kaj dispecigu la kokinon kaj distranĉu la

hundon!”

La aŭskultantoj ĉiuj hurae aprobis tion kaj la Reĝo

bezonis denove frapi la blokon por atentigi ilin.

175

La Smeralda Urbo de Oz

“Sinjoroj, sinjoroj!” li diris, “viaj komentoj estas iom

tranĉaj kaj tre abruptaj, kiel estas anticipeble pro viaj

akutaj intelektoj. Sed vi ne pravigas viajn postulojn.”

“Atentu, Hakilo; vi enuigas min,” kriis kuirpoto, kiu

tre malĝentile kaj arogante defiis la Reĝon. “Vi estas eble

la plej malbona Reĝo ĝis nun reginta en Manĝilio, kaj

vere tio estas profunda komento. Kial vi ne mem faras

decidojn anstataŭ stulte peti ĉies konsilon, kvankam vi ja

estas stultulo?”

La Reĝo ĝemis.

“Se nur ne estus kuirpotoj en mia regno,” li diris. “Vi

potuloj konstante fumas pro io, kaj de momento al

momento vi elverŝas viajn postulojn kaj lasas purigon al

la posteuloj. Pente pendu—per via tenilo—kaj mi ne

denove aŭdu vin.”

Doroteon multe ŝokis la filingvaĵoj de la manĝiloj, kaj

ŝi decidis ke sendube ili estis malbone instruitaj pri

konduto. Do ŝi diris, parolante al la Reĝo, kiu ŝajnis tute

nekompetenta regi siajn ribelemajn civitanojn:

“Bonvolu jam nun decidi pri mia fato. Mi ne volas

resti ĉi tie dum la tuta tago nur por trovi kion vi faros

pri mi.”

“La afero fariĝas vere kr uda, kaj necesas ke mi

partoprenu,” komentis granda rostkrado, antaŭen venante.

“Kion mi volas scii,” diris ladskatol-malfermilo, per

176

Ĉapitro Dek Ses

akra voĉo, “estas pro kio la knabino venis al nia arbaro,

kaj kial ŝi renkontis Kapitanon Tremp—kiu devus esti

nomita Kapitano Tramp—kaj kiu ŝi estas, kaj el kie ŝi

venis, kaj kien ŝi iras, kaj kial kaj pro kio kaj tiam kaj

kiam.”

“ M i b e d a ŭ r a s t r o v i , ” k o m e n t i s l a R e ĝ o a l l a

ladskatolmalfermilo, “ke vi estas tiom penetrema. Efektive,

ĉio menciita de vi tute ne estas nia afero.”

Dirinte tion la Reĝo reflamigis sian pipon, kiu jam

estingiĝis.

“Dir u al mi, bonvolu, kio ja estas nia afero?”

demandis terpom-premilo, palpebrumante al Doroteo iom

impertinente. “Mi mem tre ŝatas knabinetojn, kaj ŝajnas

al mi ke ŝi tiom rajtas promenadi en la arbaro kiom

ni.”

“Kiu do akuzas la knabineton?” demandis rulglatigilo.

“Pri kio ŝi kulpas?”

“Mi ne scias,” diris la Reĝo. “Pri kio ŝi kulpas,

Kapitano Tremp?”

“Jen la problemo, Moŝto. Ŝi kulpas pri nenio,”

respondis la Kapitano.

“Kian kulpon vi volas de mi?” demandis Doroteo.

Tiu demando ŝajne konfuzis ĉiujn. Fine fondupoto

kriis maltrankvile:

“Se neniu povas lumigi tiun temon vi devos pardoni

177

La Smeralda Urbo de Oz

min dum mi estingiĝos.”

Post tio granda kuireja forkego ekatentis kaj diris per

eta voĉo:

“Ni aŭskultu Juĝiston Kribrilo.”

“Prave,” respondis la Reĝo.

Do Juĝisto Kribrilo turnis sin malrapide plurfoje kaj

post tio diris:

“Kontraŭ la knabino estas nenio, escepte de la ŝtona

breto sur kiu ŝi sidas. Tial mi ordonas tuj forsendi ŝin.”

“Forsendi!” kriis Doroteo. “Ho, mi neniam dum mia

vivo estis forsendita, kaj mi ne intencas tion nun. Se estas

egale al vi, mi foriros.”

“Estas tutegale,” deklaris la Reĝo. “Vi estas liberaj—vi

kaj viaj akompanantoj—kaj rajtas foriri kien ajn vi

volas.”

“Dankon,” diris la knabineto. “Sed ĉu vi havas ion

manĝeblan en via regno? Mi malsatas.”

“Foriru en la arbaron kaj kolektu berojn,” konsilis la

Reĝo, rekuŝiĝante sur sia dorso kaj pretiĝante dormi. “Laŭ

mi a s c io , tu t e n e ekz is t as manĝeb l aĵo e n la tuta

Manĝilio.”

Do Doroteo sin ekstarigis kaj diris:

“Venu, Toto kaj Vilĉinjo. Se ne ne povos trovi la

tendaron almenaŭ eble ni trovos kelkajn berojn.”

La manĝiloj detiris sin kaj lasis ilin pasi senproteste,

178

!(images/000023.png)

Ĉapitro Dek Ses

kvankam Kapitano Tremp marŝigis la Kulero-Brigadon tuj

post ili ĝis ili atingis la limon de la senarba spaco.

Ti e l a k u l e r o j h a l t i s ; s e d D o r o t e o k a j ŝ i a j

akompanantoj reeniris la arbaron kaj komencis diligente

serĉi la tendaron, por rekuniĝi kun sia grupo.

179

!(images/000108.png)

!(images/000111.png)

VAGI tra la arbaro, sen scii kien oni iras aŭ kian

aventuron oni baldaŭ renkontos, ne estas tiel plaĉe kiel

oni eble supozus. La arbaro estas ĉiam bela kaj impona,

kaj se oni ne perpleksas aŭ malsatas oni povas multege

ĝui ĝin; sed Doroteo ja estis perpleksa kaj malsata tiun

matenon, do ŝi malmulte atentis la belon de la arbaro,

kaj rapidis laŭeble plej multe. Ŝi penis iri unudirekte kaj

ne ĉirkaŭiri, sed ŝi tute ne estis certa ke la direkto

elektita kondukos ŝin al la tendaro.

Post kelka tempo, multe ĝojige, ŝi trovis padon. Ĝi iris

dekstren kaj maldekstren, kaj perdiĝis inter la arboj

ambaŭdirekte, kaj tuj antaŭ ŝi, sur granda kverko estis du

afiŝoj, kun brakoj montrantaj ambaŭdirekte. Unu afiŝo

diris:

PRENU LA ALIAN VOJON AL BULKIO

180

!(images/000112.png)

Ĉapitro Dek Sep

kaj la dua afiŝo diris:

PRENU LA ALIAN VOJON AL KUNIKLIO

“Nu!” kriis Vilĉinjo, okulumante la afiŝojn, “laŭaspekte

ni reatingas la civilizacion.”

“Mi ne certas pri la civilizacio, kara,” respondis la

knabineto; “sed laŭaspekte ni eble reatingas *ien, * kaj tio

multe esperigas, jes.”

“Kiun padon ni prenu?” demandis la Flava Kokino.

Doroteo gapis la afiŝojn penseme.

“Bulkio sonas io manĝebla,” ŝi diris. “Ni iru tien.”

“Tutegale al mi,” respondis Vilĉinjo. Ŝi bekumis sufiĉe

da insektoj el la musko dummarŝe por satigi sin, sed la

kokino sciis ke Doroteo ne povas manĝi insektojn; nek

Toto.

La pado al Bulkio aspektis malmulte uzata, sed ĝi estis

sufiĉe videbla kaj kondukis zigzage inter la arboj ĝis fine

ĝi kondukis ilin al senarba spaco plena de la plej kuriozaj

domoj kiujn iam vidis Doroteo. Ili ĉiuj konsistis el

biskvitoj, laŭ malgrandaj kvadratoj, kaj havis multajn

belajn kaj ornamajn formojn; ili havis balkonojn kaj

verandojn kun fostoj el panstangoj kaj tegmentoj ŝinditaj

per kukoblatoj.

Estis trotuaroj el pankrustoj kondukantaj de domo al

domo kaj formantaj stratojn, kaj la loko laŭaspekte havis

181

La Smeralda Urbo de Oz

multajn loĝantojn.

Kiam Doroteo, sekvate de Vilĉinjo kaj Toto, eniris la

lokon, ili trovis ulojn marŝantaj laŭ la stratoj aŭ

grupiĝintaj kaj kunparolantaj, aŭ sidantaj sur la verandoj

kaj balkonoj.

Kaj kiaj kuriozuloj ili estis!

Viroj, virinoj kaj infanoj ĉiuj konsistis el bulketoj kaj

panoj. Kelkaj estis maldikaj kaj aliaj dikaj; kelkaj estis

blankaj, kelkaj helbrunaj kaj kelkaj tre malhelbrunaj.

Kelkaj bulketoj, kiuj ŝajne estis la plej grava klaso de la

popolo, estis bele sukerkovritaj. Kelkaj havis vitberojn kiel

okulojn kaj ribajn butonojn sur siaj vestoj; aliaj havis

kariofilajn okulojn kaj krurojn el cinamo, kaj multaj

surportis ĉapelojn kaj kufojn kovritajn per palruĝa kaj

verda sukero.

Okazis iom da ekscitiĝo en Bulkio kiam la fremduloj

ekaperis inter ili. Virinoj kaptis siajn infanojn kaj rapidis

en siajn domojn, kaj zorge fermis la biskvitajn pordojn

post si. Kelkaj viroj kuris tiel haste ke ili stumblis unu

pro la alia, dum aliaj, pli kuraĝaj, grupiĝis kaj frontis la

entrudiĝantojn malamike.

Doroteo tuj komprenis ke ŝi devos tre zorge agi por ne

timigi tiujn timidulojn, kiuj evidente ne kutimis al la

ĉeesto de nekonatoj. Estis plaĉega odoro de freŝa pano en

la vilaĝo, kaj tio des pli malsatigis la knabineton. Ŝi

182

Ĉapitro Dek Sep

ordonis al Toto kaj Vilĉinjo ke ili restu malantaŭe dum ŝi

malrapide antaŭeniros al la gr upo kiu staras silente

atendante ŝin.

“Pardonu ke mi venis neanticipite,” ŝi diris softavoĉe,

“sed vere mi ne sciis ke mi venas ĉi tien ĝis mi alvenis.

Mi perdiĝis en la arbaro, sciu, kaj mi malsategas.”

“Malsatas!” ili murmuris ĥore, kun sono de teruriĝo.

“Jes; mi nenion manĝis post la vespermanĝo hieraŭ,” ŝi

klarigis. “Ĉu ekzistas manĝeblaĵoj en Bulkio?”

Ili rigardis unu la alian sendecideme, kaj post tio unu

dike impona bulkviro, kiu aspektis gravulo, antaŭenpaŝis

kaj diris:

“Knabineto, mi parolos honste al vi: ni ĉiuj estas

manĝeblaj. Ĉio en Bulkio estas manĝebla laŭ nesatigeblaj

homuloj kiaj vi. Sed precize por eskapi manĝiĝon kaj

pereon ni kaŝis nin en ĉi tiu forfora loko, kaj estas nek

prave nek juste ke vi venas ĉi tien por manĝi nin.”

Doroteo rigardis lin tre sopire:

“Vi estas el pano, ĉu ne?” ŝi demandis.

“Jes; pano kaj butero. La butero estas interne de mi,

tiel ke ĝi ne fandiĝas kaj fluas. Mi mem sufiĉe influas, pli

ĝuste, vir-fluas.”

Pro tiu ŝerco ĉiuj aliaj ekridis ĥore, kaj Doroteo pensis

ke certe ili ne multe timas se ili povas ridi tiel.

“Ĉu mi ne povus manĝi ion alian ol personojn?” ŝi

183

La Smeralda Urbo de Oz

demandis. “Ĉu mi ne povus manĝi nure unu domon, aŭ

trotuaron, aŭ ion tian? Ne multe gravus al mi kio ĝi

estas, sciu.”

“Ĉi tiu vilaĝo ne estas publika bakejo, infano,”

respondis la viro severe. “Ĉi tie estas privataj posedaĵoj.”

“Mi scias, S-ro—S-ro—”

“Mi nomiĝas Sinjoro C. Bulko,” diris la viro. “C estas

mallongigo de Cinamo, kaj oni nomas ĉi tiun vilaĝon laŭ

mia familio, kiu estas la plej aristokrata en la loko.”

“Ho, mi ne konsentas pri tio,” oponis alia el la

kuriozuloj. “La Grenoj kaj la Brunoj kaj la Blankoj estas

ĉiuj bonegaj familioj, kaj ne ekzistas pli bonaj. Mi mem

estas Dolĉbruno.”

“Mi agnoskas ke vi ĉiuj estas tre indaj civitanoj,” diris

S-ro Bulko iom malcedeme; “tamen restas fakte ke nia

vilaĝo nomiĝas Bulkio.”

“Pardonu,” interrompis Doroteo; “sed mi daŭre fariĝas

pli malsata. Nu, se vi estas ĝentilaj kaj afablaj, kaj mi

estas certa ke tiaj vi estas, vi permesos ke mi manĝu *ion. *

Estas tiom da manĝeblaĵoj ĉi tie ke vi neniam sentos la

perdon.”

Je tio granda pufulo, kun delikata br una koloro,

antaŭenpaŝis kaj diris:

“Laŭ mi estus tre hontinde forsendi ĉi tiun infanon

malsata, des pli ĉar ŝi akceptas manĝi nur kion ni povas

184

Ĉapitro Dek Sep

facile malhavi kaj ne tuŝi nian popolon.”

“Ankaŭ laŭ mi, Pufĉjo,” respondis Bulketo staranta

proksime.

“Kion do vi proponas, S-ro Pufo?” demandis S-ro

Bulko.

“Nu, ŝi manĝu mian malantaŭan barilon, se ŝi volas.

Ĝi konsistas el puf-oblatoj kaj ili estas tre freŝaj kaj

bonaj.”

“Ŝi ankaŭ rajtas manĝi mian ĉar umon,” pludiris

plaĉaspekta Kuketo. “Ĝi konsistas el dolĉaj biskvitoj kun

ĉokoladaj radoj.”

“Tre bone; tre bone,” komentis S-ro Bulko. “Certe vi

estas tre komplezemaj. Akompanu Sinjorojn Pufon kaj

Kuketon, knabineto, kaj ili manĝigos vin.”

“Grandan dankon,” diris Doroteo dankoplene. “Ĉu mi

rajtas kunvenigi mian hundon, Toto, kaj la Flavan

Kokinon? Ankaŭ ili malsatas.”

“Ĉu vi certigos ke ili bone kondutos?” demandis la

Kuketo.

“Kompreneble,” promesis Doroteo.

“Do ili kunvenu,” diris Pufo.

Do Doroteo kaj Vilĉinjo kaj Toto marŝis laŭ la strato

kaj la popolo klare ne plu timis ilin. La domo de S-ro

Kuketo estis unue atingita, kaj ĉar lia ĉarumo staris en la

antaŭa ĝardeno la knabino unue manĝis ĝin. Ĝi ne ŝajnis

185

La Smeralda Urbo de Oz

vere freŝa, sed ŝi tiom malsatis ke ne ĝenis ŝin. Ankaŭ

Toto manĝis kelkajn pecojn, kaj Vilĉinjo bekis la eretojn.

Dum la fremduloj manĝadis, multaj personoj venis

stari en la strato kaj scivoleme rigardi. Doroteo rimarkis

ses bubaspektajn brunajn infanojn starantajn en vico, kaj

ŝi demandis:

“Kiuj vi estas, etuloj?”

“Ni estas la Grengemoj,” respondis unu el ili; “kaj ĉiuj

ni estas ĝemeloj.”

“Ĉu eble via patrino bonvolus perdi unu aŭ du el vi?”

demandis Vilĉinjo, kiu decidis ke ili estis freŝbakitaj; sed

je tiu danĝera demando la ses gemetoj forkuris kiel eble

plej rapide.

“Nepre ne diru tiaĵojn, Vilĉinjo,” diris Doroteo riproĉe.

“Nun ni eniru la malantaŭan ĝardenon de S-ro Pufo kaj

manĝu la oblatojn.”

“Mi domaĝas tiun barilon,” komentis S-ro Pufo,

n e r v o z e , d u m i l i m a r ŝ i s c e l e l i a n d o m o n . “ N i a j malantaŭaj najbaroj estas Sodbiskvitoj kaj me ne tre

fervoras amikiĝi kun ili.”

“Sed mi ankoraŭ malsatas,” deklaris la knabino. “Tiu

ĉarumo ne estis granda.”

“Mi havas kukan pianon, sed neniu en mia familio

scipovas ludi ĝin,” li diris penseme. “Eble vi akceptos

anstataŭe manĝi tion.”

186

!(images/000115.jpg)

Ĉapitro Dek Sep

“Konsentite,” diris Doroteo. “Ne ĝenas min. Kio ajn

plaĉos al vi, tion mi faros.”

Do S-ro Pufo kondukis ŝin en la domon, kie ŝi manĝis

la pianon, kiu havis tre bonan guston.

“Ĉu estas trinkaĵoj ĉi tie?” ŝi demandis.

“Jes; mi havas laktopumpilon kaj akvopumpilon; kiun

vi preferas?” li demandis.

“Mi provos ambaŭ,” diris Doroteo.

Do S-ro Pufo alvokis sian edzinon, kiu portis en la

ĝardenon sitelon el ia bakita pastaĵo, kaj Doroteo pumpis

la sitelon plena de frideta dolĉa lakto kaj avide trinkis

ĝin.

La edzino de Pufo estis multe malpli hela ol sia edzo.

“Ĉu eble vi estas trokuirita?” la knabineto demandis al

ŝi.

“Tute ne,” respondis la virino. “Mi estas nek tro-ku-

irita nek tro-ku-venita; mi estas nur S-ino Pufo, kaj mi

estas Prezidanto de la Kukia Matenmanĝa Bando.”

Doroteo dankis ilin pro ilia gastameco kaj foriris. Ĉe la

ĝardenpordo S-ro Cinama Bulko renkontis ilin kaj diris

ke li gvidos ŝin tra la urbo.

“Ni havas plurajn tre interesajn loĝantojn,” li komentis,

marŝante rigide apud ŝi per siaj cinamaj kruroj; “kaj ĉiuj

ni bonfartuloj estas bone edukitaj. Se vi ne plu malsatas

ni vizitos kelkajn el la plej gravaj civitanoj.”

187

La Smeralda Urbo de Oz

Toto kaj Vilĉinjo sekvis ilin, tre bonkondute, kaj iom

poste en la sama strato ili atingis la belan loĝejon de

Onklino Sali Lun. La maljunulino ĝojis renkonti la

knabineton kaj donis al ŝi tranĉaĵon de blanka pano kun

butero kiu estis utiligata kiel antaŭporda mato. Ĝi estis

preskaŭ freŝa kaj gustis pli bone ol ĉio alia manĝita de

Doroteo en la vilaĝo.

“Kiel vi akiras la buteron?” ŝi demandis.

“Ni fosas ĝin el la tero kiu, kiel vi eble rimarkis, plene

konsistas el far uno,” respondis S-ro Bulko. “Estas

butermino aliflanke de la vilaĝo. La arboj kiujn vi vidas

ĉi tie estas ĉiuj pasteandroj kaj pasteroj, kaj ĝustasezone

ni rikoltas multajn pastnuksojn de ili.”

“Mi supozas ke la faruno disbloviĝas kaj ĝenas viajn

okulojn,” diris Doroteo.

“Ne,” diris li; “nin ĝenas biskvita polvo kelkfoje, sed

neniam faruno.”

Post tio li kondukis ŝin renkonti Joĉjon Maizkukon,

bonhumoran maljunulon kiu loĝis proksime.

“Mi supozas ke vi aŭdis pri mi,” diris maljuna Joĉjo,

iom fiere. “Mi estas multe amata tra la tuta mondo.”

“Ĉu vi ne estas iom flava?” demandis Doroteo,

rigardante lin kritikeme.

“Eble, infano. Sed ne kredu min gala, ĉar neniam mi

f a r t i s p l i b o n e d u m m i a t u t a v i v o , ” r e s p o n d i s l a 188

Ĉapitro Dek Sep

maljunulo. “Se io afliktus min, mi volonte agnoskus tion.”

“Joĉjo estas iomete malfreŝa,” diris S-ro Bulko, dum ili

foriris; “sed li estas bone konata kaj neniam mishumora.

Mi nun gvidos vin renkonti kelkajn el miaj propraj

parencoj.”

Ili vizitis la Sukerbulkojn, la Ribobulkojn kaj la

Hispanajn Bulkojn—ĉi tiuj havis vere fremdan aspekton.

Post tio ili vidis la Francajn Panojn, kiuj estis tre ĝentilaj

al ili, kaj mallonge vizitis la Parker H. Bulkojn, kiuj estis

iom arogantaj.

“Sed ne tiom vantaj kiom la Sukeraj Miksbulkoj,”

deklaris S-ro Bulko, “kiujn mi vere ne povas toleri. Mi ne

volas esti suspektema aŭ skandalema, sed kelkfoje mi

opinias ke la Miksbulkoj enhavas tro da bakpulvoro.”

Ĝuste tiam timiga krio aŭdiĝis, kaj Doroteo haste

turnis sin kaj trovis scenon de granda ekscitiĝo nelonge

for sur la sama strato. Oni grupiĝis ĉirkaŭ Toto kaj ĵetis

kontraŭ lin ĉion troveblan. Ili ĵetis kontraŭ la hundeton

malmolajn biskvitojn, kaj eĉ meblojn kiuj estis durbakitaj

kaj sufiĉe bonaj ĵetaĵoj.

Toto hurletis dum la aro da bakaĵoj trafis lin; sed li

staris senmove, kun la kapo klinita kaj la vosto inter la

kruroj, ĝis Doroteo alkuris kaj demandis kio ĝenas.

“Kio ĝenas!” kriis sekala bulko indigne, “ho, tiu fibesto

manĝis tri el niaj karaj Patkringoj, kaj ankoraŭ nun glutas

189

La Smeralda Urbo de Oz

Salan Biskviton!”

“Ho Toto! Kial vi aŭdacas?” kriis Doroteo tre

malfeliĉe.

La buŝo de Toto estis plena pro liaj salaj viktimoj, do

li nur bojetis kaj svingis la voston. Sed Vilĉinjo, kiu estis

fluginta al la supro de biskvita domo por esti en sekura

loko, kriis:

“Li ne kulpas, Doroteo; la Kringoj defiis lin manĝi

ilin.”

“Jes, kaj vi elbekis la okulojn de Sekvinbera Bulketo—

unu el niaj plej respektindaj civitanoj!” kriis pana

pudingo, svingante sian pugnon kontraŭ la Flava Kokino.

“Kio? Kio?” lamentis S-ro C. Bulko, kiu jam atingis

ilin. “Ho, kia misfortuno—kia terura misfortuno!”

“Sed atentu,” diris Doroteo, firme dezirante defendi

siajn bestamikojn, “ŝajnas al mi ke ni vere bone traktis

vin, kvankam vi estas manĝeblaj kaj naturaj manĝaĵoj por

ni. Mi estis afabla al vi, kaj manĝis viajn malnovajn

ĉarumojn kaj pianojn kaj rubaĵojn, kaj tute ne plendis.

Sed vi ne rajtas supozi ke Toto kaj Vilĉinjo akceptos

malsati en vilaĝo plenplena de bongustaj manĝaĵoj, ĉar ili

ne povas kompreni vian avaremon kiel mi.”

“Vi devas tuj foriri!” diris S-ro Bulko severe.

“Kaj kion se ni rifuzos?” demandis Doroteo, nun tre

provokita.

190

!(images/000039.png)

Ĉapitro Dek Sep

“Tiuokaze,” diris li, “ni metos vin en la grandajn

bakfornojn kie ni fariĝis kaj bakos vin.”

Doroteo ĉirkaŭrigardis kaj vidis minacajn esprimojn sur

ĉies vizaĝo. Ŝi ne rimarkis fornojn en la vilaĝo, tamen

eble ili troviĝas, ĉar kelkaj el la loĝantoj aspektas tre

freŝaj. Do ŝi decidis foriri, kaj vokinte al Toto kaj Vilĉinjo

ke ili sekvu ŝin ŝi marŝis laŭ la strato laŭeble digne,

kvankam ŝin sekvis la malhuraoj kaj fikrioj de la bulkoj

kaj biskvitoj kaj aliaj bakaĵoj.

191

!(images/000035.png)

PRINCINO Ozma estis multe okupata reganteto, ĉar ŝi

zorge priatentis la komforton kaj bonan staton de sia

popolo kaj klopodis feliĉigi ilin. Kiam kvereloj estiĝis ŝi

juste decidis ilin; kiam iu bezonis konsilon ŝi estis preta

volonte aŭskulti.

Dum unu-du tagoj post la komenciĝo de la veturo de

Doroteo kaj ŝiaj akompanantoj, Ozma okupis sin per

regnaj aferoj. Post tio ŝi komencis pripensi ian okupon

por Onklo Henriko kaj Onklino Em kiu estos leĝera kaj

facila tamen distros la maljunulojn.

Ŝi baldaŭ decidis nomumi Onklon Henrikon Gardisto

de la Juveloj, ĉar vere ŝi bezonis ke iu kalkulu kaj

prizorgu la kestojn kaj barelojn da smeraldoj, diamantoj,

r u b i o j , k a j a l i a j m u l t e k o s t a j ŝ t o n o j e n l a R e ĝ a j Konservoĉambroj. Tio sufiĉe okupos Onklon Henriko, sed

192

Ĉapitro Dek Ok

estis malpli facile trovi taskon por Onklino Em. La palaco

estis plena de domservistoj, tiel ke neniel mankis laboro

por prizorgi la netecon tie.

Dum Ozma sidis en sia bela ĉambro pensante ŝi

hazarde rigardis sian Magian Bildon.

Jen unu el la plej gravaj trezoroj en la tuta Lando Oz.

Ĝi estis granda bildo, metita en belan oran kadron, kaj ĝi

pendis en facile videbla pozicio sur muro de la privata

ĉambro de Ozma.

Kutime tiu bildo aspektis nur kampara sceno, sed kiam

Ozma rigardis ĝin kaj deziris scii kion faras iu el ŝiaj

amikoj aŭ konatoj, la magio de tiu miriga bildo tuj

montriĝis. Ĉar la kampara sceno iom post iom fadis kaj

anstataŭe aperis bildo de la persono aŭ personoj kiujn

Ozma volas vidi, kun la scenoj en kiuj ili nun troviĝas.

Tiel la Princino povis vidi kiun ajn parton de la mondo

laŭvole, kaj rigardi la agadon de kiu ajn persono laŭ sia

deziro.

Ozma jam ofte vidis Doroteon en ŝia hejmo en Kansas

tiumaniere, kaj nun, havante iom da ripoztempo, ŝi

esprimis deziron revidi sian amiketon. Estis dum la vizito

de la veturantoj ĉe Peckunpuzlio, kaj Ozma gaje ridis

rigardante per la bildo siajn amikojn peni rekunmeti

Avinjon Tarikin.

“Ili aspektas feliĉaj kaj sendube bone distras sin,” la

193

La Smeralda Urbo de Oz

knabina Reganto diris al si; kaj post tio ŝi komencis pensi

pri la multaj aventuroj kiujn ŝi mem spertis kun Doroteo.

La bildoj de ŝiaj amikoj nun fadis de la Magia Bildo

kaj la familiara pejzaĝo malrapide reaperis.

Ozma pensis pri la tempo kiam kun Doroteo kaj sia

armeo ŝi marŝis al la subtera kaverno de la Reĝo de la

Knomoj, preter la Lando Ev, kaj devigis la maljunan

monarkon liberigi siajn kaptitojn, kiuj estis parto de la

Reĝa Familio de Ev. Tiam la Birdotimigilo preskaŭ iktigis

la Reĝon de la Knomoj ĵetante ovon de Vilĉinjo kontraŭ

lin, kaj Doroteo kaptis la Magian Zonon de Reĝo Rokato

kaj forportis ĝin kun si al la Lando Oz.

La bela Princino ridetis pro sia memoro pri tiu

aventuro, kaj demandis al si kio okazis al la Reĝo de la

Knomoj post tio. Nur ĉar ŝi estis scivolema kaj havis

nenion pli bonan farindan, Ozma rigardis la Magian

Bildon kaj deziris vidi per ĝi la Reĝon de la Knomoj.

Rokato la Ruĝa ĉiutage iris en sian tunelon por rigardi

la progreson de la laboro kaj vigligi siajn laboristojn kiel

eble plej. Li estis tie nun, kaj Ozma vidis lin klare per la

Magia Bildo.

Ŝi vidis la subteran tunelon, kiu etendiĝis longe sub la

Mortiga Dezerto kiu apartigis la Landon Oz de la montoj

sub kiuj la Reĝo de la Knomoj havis siajn vastajn

kavernojn. Ŝi vidis ke la tunelo fariĝas cele al la Smeralda

194

Ĉapitro Dek Ok

Urbo, kaj tuj sciis ke ĝin fosas la Knomoj por ke ilia

armeo povu marŝi tra ĝi kaj ataki ŝian propran belan kaj

pacan landon.

“Mi supozas ke Reĝo Rokato planas venĝon kontraŭ

ni,” ŝi diris pripense, “kaj kredas surprizi nin kaj kapti

kaj sklavigi nin. Kiel malgajige estas ke iu povas havi

tiajn fiplanojn! Sed mi ne tro severe kulpigu Reĝon

Rokaton, ĉar li estas Knomo, kaj lia naturo ne estas tiel

milda kiel mia.”

Post tio ŝi forviŝis plian pensadon pri la tunelo el sia

menso, provizore, kaj komencis demandi al si ĉu Onklino

Em feliĉus kiel Reĝa Flikisto de la Ŝtr umpoj de la

Reganto de Oz. Ozma malmulte okazigis truojn en siaj

ŝtrumpoj; tamen, kelkfoje necesis fliki ilin. Onklino Em

sendube povus tre bele fari tion.

La sekvan tagon la Princino rerigardis la tunelon per

sia Magia Bildo, kaj ĉiun sekvan tagon ŝi dediĉis kelkajn

minutojn al rigardado al la laboro. Tio ne estis tre

interesa, sed ŝi opiniis ke tion ŝi devas fari.

Malrapide sed sukcese la granda arka truo rampis tra

l a r o k o j s u b l a m o r t i g a d e z e r t o , k a j ĉ i u t a g e ĝ i pliproksimiĝis al la Smeralda Urbo.

195

!(images/000038.png)

DOROTEO foriris el Bulkio laŭ la sama vojo per kiu ŝi

eniris ĝin kaj kiam ili denove estis en la arbaro ŝi diris

al Vilĉinjo:

“Mi neniam supozis ke bonaj manĝaĵoj povas esti tiel

malagrablaj.”

“Ofte mi manĝis aferojn kiuj bone gustis sed poste

estis malagrablaj,” respondis la Flava Kokino. “Mi opinias,

Doroteo, ke se manĝaĵo fiefikos, estas pli bone ke tio

okazu antaŭ anstataŭ post la manĝo.”

“Eble vi pravas,” diris la knabineto ĝemante. “Sed kion

ni faru nun?”

“Ni sekvu la padon retren al la afiŝfosto,” proponis

Vilĉinjo. “Estos pli bone tiel ol denove perdiĝi.”

“Nu, ni malgraŭe estas perdiĝintaj,” deklaris Doroteo.

“Sed mi supozas ke vi pravas pri tiu afiŝfosto, Vilĉinjo.”

196

Ĉapitro Dek Naŭ

Ili reiris laŭ la pado al la loko kie ili unue trovis ĝin,

kaj tuj prenis “la alian vojon” al Kuniklio. Tiu vojo estis

nura mallarĝa pado, trivita kaj glata sed ne sufiĉe larĝa

por paŝado de la piedoj de Doroteo. Tamen ĝi estis

gvidilo, kaj marŝado tra la arbaro tute ne estis malfacila.

Post nelonge ili atingis altan muron el solida blanka

marmoro, kaj la pado finiĝis ĉe tiu muro.

Unue Doroteo kredis ke tute ne estas aperturo en la

marmoro, sed kiam ŝi rigardis pli zorge ŝi trovis

malgrandan kvadratan pordon ĉe proksimume la alto de

ŝia kapo, kaj sub tiu fermita pordo estis sonorilbutono.

Apud la sonorilbutono afiŝo estis pentrita per bone faritaj

literoj sur la marmoro, kaj la afiŝo diris:

Eniro Nur Por

Permesitoj

Tamen tio ne malkuraĝigis Doroteon, kaj ŝi sonigis la

sonorilon.

Baldaŭ riglilo estis zorge retirita kaj la marmora pordo

malrapide svingiĝis apertiĝe. Ŝi ekvidis ke ne temas

efektive pri pordo sed fenestro, ĉar pluraj latunaj stangoj

transiras ĝin, fiksite firme en la marmoro tiel dense ke la

fingroj de la knabineto apenaŭ trairus inter ili. Malantaŭ

la stangoj aperis la vizaĝo de blanka kuniklo—tre sobra

kaj kvieta vizaĝo—kun okulvitro en la maldekstra okulo

197

La Smeralda Urbo de Oz

kaj ligita per ŝnuro al lia butontruo.

“Nu! Kion vi volas?” demandis la kuniklo severe.

“Mi estas Doroteo,” diris la knabino, “kaj mi perdiĝis

kaj—”

“Deklar u vian celon, mi petas,” interrompis la

kuniklo.

“Mi celas,” ŝi respondis, “trovi kie mi estas, kaj—”

“Neniu estas permesita eniri Kuniklion sen ordono aŭ

koniga letero de aŭ Ozma de Oz aŭ Glinda la Bona,”

anoncis la kuniklo; “do jen fino de la afero,” kaj li

komencis fermi la fenestron.

“Atendu minuton!” kriis Doroteo. “Mi havas leteron de

Ozma.”

“De la Reganto de Oz?” demandis la kuniklo

dubante.

“Kompreneble. Ozma estas mia plej bona amiko, sciu;

kaj mi mem estas Princino,” ŝi anoncis, serioze.

“Hum—ha! Mi vidu vian leteron,” respondis la

kuniklo, kvazaŭ ankoraŭ dubante ŝin.

Do ŝi serĉis en sia poŝo kaj trovis la leteron kiun

Ozma donis al ŝi. Post tio ŝi donis ĝin tra la stangojn al

la kuniklo, kiu prenis ĝin per siaj manoj kaj malfermis

ĝin. Li voĉlegis ĝin per pompa voĉo, kvazaŭ por ke

Doroteo kaj Vilĉinjo sciu ke li estas edukita kaj scipovas

legi skribaĵojn. La letero diris:

198

Ĉapitro Dek Naŭ

“Plaĉos al mi ke miaj regatoj akceptu Princinon

Doroteon, kiu portas ĉi tiun reĝan komunikaĵon,

per la samaj ĝentileco kaj afableco kiujn ili donus

al mi.”

“Ha—hum! Subskribita ‘Ozma de Oz,’ ” plulegis la

kuniklo, “kaj sigelita per la Granda Sigelo de la Smeralda

Urbo. Nu, nu, nu! Vere strange! Vere rimarkinde!”

“Kion do vi faros?” demandis Doroteo senpacience.

“Ni devas obei la reĝan ordonon,” respondis la

kuniklo. “Ni estas regatoj de Ozma de Oz, kaj ni loĝas

en ŝia lando. Ankaŭ nin protektas la granda Sorĉistino

Glinda la Bona, kiu devigis nin promesi respekti la

ordonojn de Ozma.”

“Do ĉu mi povas eniri?” ŝi demandis.

“Mi malfermos la pordon,” diris la kuniklo. Li fermis

la fenestron kaj malaperis, sed post momento granda

pordo en la muro malfermiĝis kaj enlasis Doroteon en

malgrandan ĉambron, kiu ŝajnis esti parto de la muro kaj

konstruita en ĝi.

Tie staris la kuniklo kun kiu ŝi parolis, kaj nun

povante vidi lin tutan ŝi gapis la beston surprizite. Li estis

granda blanka kuniklo kun palruĝaj okuloj, tre simila al

ĉiuj aliaj blankaj kunikloj. Sed kio mirigis pri li estis lia

vestaro. Li surhavis blankan satenan jakon broditan per

oro kaj kun diamantaj butonoj. Lia veŝto estis el

199

La Smeralda Urbo de Oz

rozkolora sateno, kun turmalinaj butonoj. Lia pantalono

estis blanka, kongr ue kun la jako, kaj larĝa ĉe la

genuoj—kiel de zuavo—kaj ligita per knodoj de rozaj

rubandoj. Liaj ŝuoj estis el blanka pluŝo kun diamantaj

bukoj, kaj liaj ŝtrumpoj estis el roza silko.

La riĉo kaj eĉ grandiozeco de la vestoj de la kuniklo

instigis Doroteon gapi la besteton mirante. Toto kaj

Vilĉinjo sekvis ŝin en la ĉambron kaj vidante ilin la

kuniklo kuris al tablo kaj saltis sur ĝin vigle. Post tio li

rigardis la trion tra sia okulvitro kaj diris:

“Tiuj akompanantoj viaj, Princino, ne rajtas eniri

Kuniklion kun vi.”

“Kial ne?” demandis Doroteo.

“Unue, ili timigus nian popolon, kiu plej malamas

hundojn; kaj, due, la letero de la Reĝa Ozma ne mencias

ilin.”

“Sed ili estas miaj amikoj,” persistis Doroteo, “kaj iras

kien ajn mi iras.”

“Ne ĉifoje,” diris la kuniklo decide. “Vi mem, Princino,

estas bonvena vizitanto, ĉar vi estas tiel alte rekomendita;

sed se vi ne konsentos lasi la hundon kaj la kokinon en

ĉi tiu ĉambro mi ne povos permesi ke vi enir u la

vilaĝon.”

“Ne ĝenu vin pri ni, Doroteo,” diris Vilĉinjo. “Eniru

kaj vidu kia estas la loko. Vi povos paroli al ni pri ĝi

200

Ĉapitro Dek Naŭ

poste, kaj Toto kaj mi ripozos komforte ĉi tie ĝis via

reveno.”

Tio ŝajnis la plej bona plano, ĉar Doroteo volis vidi

kiel vivas la kunikla popolo kaj ŝi konsciis ke ŝiaj amikoj

eble timigus la timidajn bestetojn. Ŝi ne forgesis pri kiel

Toto kaj Vilĉinjo miskondutis en Bulkio, kaj eble la

insisto de la kuniklo estis saĝa, ke ili restu ekster la

vilaĝo.

“Bone,” ŝi diris, “mi eniros sola. Mi supozas ke vi

estas la Reĝo de ĉi vilaĝo, ĉu ne?”

“Ne,” respondis la kuniklo, “mi estas nur la Gardisto

de la Giĉeto, kaj persono malmulte grava, kvankam mi

penas plenumi mian devon. Mi devas nun informi vin,

Princino, ke antaŭ ol eniri nian vilaĝon vi devos konsenti

al malgrandigo.”

“Malgrandigo de kio?” demandis Doroteo.

“Via grandeco. Vi devos fariĝi kuniklodimensia,

kvankam vi konservos vian formon.”

“Ĉu miaj vestoj ne estus tro grandaj por mi?” ŝi

demandis.

“Ne; ili malgrandiĝos kun via korpo.”

“Ĉu vi povas malgrandigi min?” demandis la knabino.

“Facile,” respondis la kuniklo.

“K aj ĉu vi regrandigos min, kiam mi estos preta

foriri?”

201

La Smeralda Urbo de Oz

“Mi faros tion,” diris li.

“Konsentite, do; mi akceptas,” ŝi anoncis.

La kuniklo saltis de la tablo kaj kuris—pli ĝuste,

saltetadis—al la kontraŭa muro, kie li malfermis pordon

tiel malgrandan ke eĉ Toto apenaŭ povus rampi tra ĝin.

“Sekvu min,” li diris.

Nu, preskaŭ ĉiu alia knabineto deklarus ke ŝi ne povus

trairi tiel malgrandan pordon; sed Doroteo jam renkontis

tiom da feaventuroj ke ŝi kredis nenion malebla en la

Lando Oz. Do ŝi trankvile marŝis cele la pordon, kaj je

ĉiu paŝo ŝi fariĝis pli kaj pli malgranda ĝis, kiam ŝi

atingis la aperturon, ŝi povis trairi ĝin tre facile. Efektive,

dum ŝi staris apud la kuniklo, kiu sidis sur siaj

malantaŭaj kruroj kaj uzis siajn antaŭajn piedojn kiel

manojn, ŝia kapo estis proksimume tiel alta kiel lia.

Post tio la Gardisto de la Giĉeto trairis kaj ŝi sekvis,

post tio la pordo svingis sin kaj ŝlosfermis sin farante

altatonan klakon.

Doroteo nun trovis sin en urbo tiel stranga kaj bela ke

ŝi anhelis pro surprizo. La alta marmora muro etendiĝis

tute ĉirkau la loko kaj elfermis la ceteron de la mondo.

Kaj tie estis marmoraj domoj kuriozformaj, plejparte ili

similis al renversitaj kaldronoj sed kun delikataj maldikaj

spajroj kaj minaretoj kiuj altis en la ĉielon. La stratoj

estis pavimitaj per blanka mamoro kaj antaŭ ĉiu domo

202

!(images/000047.png)

Ĉapitro Dek Naŭ

estis ĝardeno el riĉa verda trifoliaro. Ĉio estis neta kiel

vakso, kaj la verdo kaj la blanko bele interkontrastiĝis.

Sed, ververe, la kuniklaj personoj estis la plej miriga

vidaĵo vidita de Doroteo. La stratoj estis plenaj de ili, kaj

iliaj kostumoj estis tiel grandiozaj ke la riĉaj vestoj de la

Gardisto de la Giĉeto estis banalaj kompare kun la aliaj.

Silkoj kaj satenoj delikatkoloraj ŝajne estis ĉiam uzataj

kiel ŝtofo, kaj preskaŭ ĉiu kostumo scintilis per valoregaj

gemoj.

Sed la kuniklinoj superbrilis la virkuniklojn pro sia

grandiozeco, kaj la fasono de iliaj roboj estis vere miriga.

Ili ankaŭ surhavis kufojn, en kiuj estis plumoj kaj juveloj,

203

La Smeralda Urbo de Oz

kaj kelkaj puŝadis beboĉaretojn en kiuj, kiel vidis la

knabino, estis kunikletoj. Kelkaj kuŝis dormante dum aliaj

kuŝis suĉante siajn manojn kaj ĉirkaŭrigardante per

grandaj palruĝaj okuloj.

Ĉar Doroteo ne estis pli granda ol la plenkreskaj

kunikloj ŝi havis oportunon observi ilin atente antaŭ ol ili

rimarkis ŝian ceeston. Kiam ili ja rimarkis, ili ŝajnis tute

ne alarmitaj, kvankam la knabineto nature allogis atenton

kaj ĉiuj rigardis ŝin tre scivoleme.

“Cedu vojon!” kriis la Gardisto de la Giĉeto. “Cedu

vojon al Princino Doroteo, kiu venas de Ozma de Oz.”

Aŭdinte tiun anoncon la amaso da kunikloj cedis

lokon al ili sur la trotuaroj, kaj dum Doroteo pasis ili

ĉiuj klinis siajn kapojn respektoplene.

Marŝinte tiel tra pluraj belaj stratoj ili atingis placon

en la centro de la Urbo. En tiu placo estis kelkaj belaj

arboj kaj bronza statuo pri Glinda la Bona, kaj preter ĝi

estis la pordegoj de la Reĝa Palaco—vasta kaj impona

konstruaĵo el blanka marmoro kovrita per filigrano el

prujneca oro.

204

!(images/000051.png)

VICO de kuniklaj soldatoj staris antaŭ la enirejo de la

palaco, kaj ili surhavis verdajn kaj orajn uniformojn kun

altaj ĉapoj sur siaj kapoj kaj tenis lancetojn per siaj

manoj. La Kapitano havis glavon kaj blankan plumon

en sia ĉapo.

“Salutu!” kriis la Gardisto de la Giĉeto. “Salutu

Princinon Doroteon, kiu venas de Ozma de Oz!”

“Salutu!” kriis la Kapitano, kaj la soldatoj ĉiuj tuj

salutis.

Nun ili eniris la grandan halon de la palaco, kie ili

renkontis gaje vestitan serviston, al kiu la Gardisto de la

Giĉeto demandis ĉu la Reĝo estas libera.

“Mi kredas ke jes,” estis la respondo. “Mi aŭdis lian

Moŝton ploradi kaj lamentadi kiel kutime antaŭ nur

kelkaj minutoj. Se li ne ĉesos agi kiel bebo mi rezignos

205

La Smeralda Urbo de Oz

mian postenon ĉi tie kaj dungigos min.”

“Pro kio suferas via Reĝo?” demandis Doroteo, kiun

surprizis aŭdi la kuniklan serviston paroli tiel senrespekte

pri sia monarko.

“Ho, li nur ne volas esti Reĝo, jen ĉio; kaj li simple

devas,” estis la respondo.

“Atentu!” diris la Gardisto de la Giĉeto severe;

“konduku nin al lia Moŝto; kaj ne diskonigu niajn

problemojn al fremduloj, mi petas.”

“Nu, se ĉi tiu knabino vidos la Reĝon, li mem

diskonigos siajn problemojn,” respondis la servisto.

“Jen lia reĝa privilegio,” deklaris la Gardisto.

Do la servisto gvidis ilin en ĉambron kies drapiraĵoj

estis el ora ŝtofo kaj kies mebloj estis el oro kaj kovritaj

per sateno. Trono estis en tiu ĉambro, sur platformo kaj

kun granda kusenkovrita sidloko, kaj sur tiu sidejo troviĝis

la Kunikla Reĝo. Li kuŝis sur sia dorso, kun siaj piedoj

en la aero, kaj ploraĉis kiel hundeto.

“Via Moŝto! via Moŝto! Leviĝu. Jen vizitanto,” vokis la

servisto.

La Reĝo r uliĝis kaj rigardis Doroteon per unu

akvoplena palruĝa okulo. Post tio li sidiĝis kaj zorge viŝis

siajn okulojn per silka poŝtuko kaj surmetis sian juvelitan

kronon, kiu estis defalinta.

“Pardonu mian malĝojon, kara fremdulo,” li diris per

206

Ĉapitro Dudek

m a l g a j a v o ĉ o . “ R i g a r d a n t e m i n v i v i d a s l a p l e j mizeroplenan monarkon en la tuta mondo. Kioma horo

estas, Paleprumanto?”

“La unua horo, Moŝto,” respondis la servisto al kiu li

demandis.

“Tuj alportu lunĉon!” ordonis la Reĝo. “Lunĉon por du

personoj—por mia vizitanto kaj mi—kaj certigu ke ŝi

ricevos manĝaĵojn kutimajn por ŝi.”

“Jes, Moŝto,” respondis la servisto, kaj li foriris.

“Ligu la laĉon de mia ŝuo, Firmharulo,” diris la Reĝo

al la Gardisto de la Giĉeto. “Ho, ve! Kiom malfeliĉa mi

estas!”

“Ĝuste kio ĝenas vian Moŝton?” demandis Doroteo.

“Nu, ĉi tiu reĝafero, kompreneble,” li respondis, dum

la Gardisto ligis lian ŝulaĉon. “Mi neniel volis esti Reĝo

de Kuniklio, kaj ĉiuj kunikloj sciis tion. Do ili elektis min

p o r — p o r ŝ p a r i a l s i m e m t i a n t e r u r a n f a t o n , m i supozas—kaj jen mi, fermita en palaco, kiam mi alie

povus esti libera kaj feliĉa.”

“Ŝajnas al mi,” diris Doroteo, “ke estas bonege esti

Reĝo.”

“Ĉu vi mem iam estis Reĝo?” demandis la monarko.

“Ne,” ŝi respondis, ridante.

“Do vi nenion scias pri la afero,” li diris. “Mi ne

demandis kiu vi estas, sed ne gravas. Dum ni lunĉos mi

207

La Smeralda Urbo de Oz

parolos al vi pri ĉiuj miaj problemoj. Ili estas multe pli

interesaj ol io direbla de vi pri vi.”

“Eble laŭ via vidpunkto,” respondis Doroteo.

“ L a l u n ĉ o e s t a s p r e t a ! ” k r i i s Pa l p e b r u m a n t o ,

malfermante la pordon, kaj envenis dekduo da kunikloj

en livreo, ĉiuj portis pletojn kiujn ili metis sur la tablon,

kie ili aranĝis la pladojn bonorde.

“Nun eliru—ĉiuj!” kriis la Reĝo. “Firmharulo, atendu

ekstere, eble mi bezonos vin.”

Post ilia eliro, kiam la Reĝo estis sola kun Doroteo, li

malsupreniris de sia trono, ĵetis sian kronon en angulon,

kaj piedbatis sian ermenan robon sub la tablon.

“Sidiĝu,” li diris, “kaj penu esti feliĉa. Estas senutile

por mi se mi penas, ĉar mi estas ĉiam mizera. Sed mi

malsatas, kaj espereble ankaŭ vi.”

“Mi malsatas,” diris Doroteon. “Hodiaŭ mi manĝis nur

ĉarumon kaj pianon—ho! kaj ankaŭ panon-kun-butero

kiu antaŭe estis antaŭporda mato.”

“Bonsonaj manĝaĵoj,” komentis la Reĝo, sidiĝante

kontraŭ ŝi; “sed eble la piano ne estis bonsona, ĉu?”

Doroteo ridis.

“Ŝajne vi ne tiom malĝojas nun,” ŝi diris.

“Sed jes,” protestis la Reĝo, kies okuloj komencis

repleniĝi per larmoj. “Eĉ miaj ŝercoj estas mizeraj. Mi

estas kiel eble plej mizera, veplena, afliktita, malĝoja kaj

208

!(images/000060.png)

La Smeralda Urbo de Oz

malfeliĉa. Ĉu vi ne bedaŭras pri tio?”

“Ne,” respondis Doroteo honeste. “Mi ne povas diri ke

jes. Ŝajnas al mi ke, kiel kuniklo, vi estas tre bonfortuna.

Jen la plej bela urbeto kiun iam mi vidis.”

“Nu, la urbo estas sufiĉe bona,” li agnoskis. “Glinda,

la Bona Sorĉistino, konstruis ĝin por ni ĉar ŝi amas

kuniklojn. Al mi ne multe ĝenas la Urbo, kvankam mi ne

loĝus ĉi tie propravole. Estas la Reĝeco kiu plene nuligis

mian feliĉon.”

“Kial vi ne loĝus ĉi tie propravole?” ŝi demandis.

“Ĉar ĉio estas tute kontraŭnatura, kara. Kunikloj estas

mislokitaj, en tiom da lukso. Kiam mi estis juna mi loĝis

en truo en la arbaro. Min tute ĉirkaŭis malamikoj kaj ofte

mi devis forkuri por savi min. Estis malfacile akiri sufiĉe

da manĝaĵo, kaj kiam mi trovis aron da trifolioj mi devis

aŭskulti kaj atenti pri danĝero dum mi manĝis. Lupoj

serĉadis ĉirkaŭ la truo en kiu mi loĝis kaj kelkfoje mi ne

kuraĝis eliri dum plenaj tagoj. Ho, kiom feliĉa kaj

kontenta mi tiam estis! Mi estis vera kuniklo, kia min

faris la naturo—sovaĝa kaj libera!—kaj mi eĉ ĝuis

aŭskultadi la agitiĝon de mia propra koro!”

“Ofte mi pensis,” diris Doroteo, kiu plene okupadis sin

per manĝado, “ke estus plezure esti kuniklo.”

“Ja estas plezure—kiam oni estas aŭtentika,” konsentis

lia Moŝto. “Sed vidu kia mi estas nun! Mi loĝas en

210

Ĉapitro Dudek

marmora palaco anstataŭ truo en la tero. Mi povas manĝi

kiom mi volas, sen la ĝojo de serĉado. Ĉiutage mi devas

vesti min per elegantaj vestoj kaj portadi tiun kronaĉon

ĝis mia kapo doloregas. Kunikloj venas al mi kun ĉiaj

problemoj, kvankam nur miaj propraj problemoj interesas

min. Kiam mi promenas mi ne rajtas saltadi kaj kuri; mi

devas marŝi per miaj malantaŭaj kr uroj kaj surhavi

ermenan robon! Kaj la soldatoj salutas min kaj la bando

ludas kaj la aliaj kunikloj ridas kaj aplaŭdas kaj krias

‘Saluton al la Reĝo!’ Nun mi demandas al vi, kiel al

amiko kaj junulino sagaca: ĉu tiom da pompo kaj

malsaĝeco ne sufiĉas por mizerigi decan kuniklon?”

“Iam,” diris Doroteo penseme, “la homoj estis sovaĝaj

kaj nevestitaj kaj loĝis en kavoj kaj ĉasis manĝaĵojn same

kiel sovaĝaj bestoj. Sed post kelka tempo ili civiliziĝis, kaj

nun ili malvolonte reirus al la malnovaj tagoj.”

“Tio estas tute malsimila afero,” respondis la Reĝo.

“Neniu el vi Homoj civiliziĝis dum nur unu vivtempo.

Civilizacio atingis vin iom-post-iome. Sed iam mi konis la

arbaron kaj la liberan vivon, kaj tial mi protestas kontraŭ

tiu tuja civiliziĝo kiu estis kontraŭ mia volo, kaj la devo

fariĝi Reĝo kun krono kaj ermena robo. Pa!”

“Se vi malamas ĝin, kial vi ne demisias?” ŝi demandis.

“Neeble!” ploregis la Kuniklo, kaj li reviŝis siajn

okulojn per sia poŝtuko. “Sovaĝa leĝo en ĉi tiu urbo

211

La Smeralda Urbo de Oz

malpermesas. Kiu elektiĝis Reĝo devas resti Reĝo.”

“Kiu faris la leĝojn?” demandis Doroteo.

“Tiu sama Sorĉistino kiu faris la urbon—Glinda la

Bona. Ŝi konstruis la muron kaj aranĝis la Urbon, kaj

donis al ni plurajn valorajn sorĉojn, kaj faris la leĝojn.

Post tio ŝi invitis ĉiujn palruĝokulajn kuniklojn de la

arbaro veni ĉi tien, kaj post tio ŝi lasis nin al nia sorto.”

“Kial vi akceptis la inviton kaj venis ĉi tien?”

demandis la infano.

“Mi ne sciis kiom aĉa estas vivo en urbo, kaj mi tute

ne anticipis ke mi elektiĝos Reĝo,” diris li, larmante

amare. “Kaj—kaj—nun mi estas Tio—kun majuskla T—

kaj ne povas eskapi!”

“Mi konas Glindan,” komentis Doroteo, manĝante kiel

deserton ĉokoladan panaĵon, “kaj kiam mi denove

renkontos ŝin mi petos ke ŝi anstataŭigu vin per alia

Reĝo.”

“Ĉu? Ĉu vere vi faros tion?” demandis la Reĝo ĝoje.

“Jes, se vi deziras tion,” ŝi respondis.

“Hura, hura!” kriis la Reĝo; kaj li eksaltis de apud la

tablo kaj sovaĝe dancadis tra la ĉambro, skuante sian

poŝtukon kvazaŭ flagon kaj ridante pro ĝojego.

Post iom da tempo li sukcesis regi sian ĝojon kaj

revenis al la tablo.

“Kiam vi verŝajne renkontos Glindan?” li demandis.

212

Ĉapitro Dudek

“Nu, eble post kelkaj tagoj,” diris Doroteo.

“Kaj vi ne forgesos peti ŝin?”

“Kompreneble ne.”

“Princino,” diris la Kunikla Reĝo fervore, “vi forprenis

de mi grandan malfeliĉon, kaj mi multe dankemas. Tial

mi proponas distri vin, ĉar vi estas mia gasto kaj mi estas

la Reĝo, kiel indiketo de mia danko. Venu kun mi al mia

akcepteja halo.”

Li alvokis Firmharulon kaj diris al li: “Kunvenigu la

tutan nobelaron en la grandan akceptejan halon, kaj

ankaŭ diru al Palpebrumanto ke mi volas ke li venu tuj.”

La Gardanto de la Giĉeto riverencis kaj forrapidis, kaj

lia Moŝto turnis sin al Doroteo kaj pludiris: “Ni havos

sufiĉan tempon por promeni en la ĝardenoj antaŭ ol oni

alvenos.”

La ĝardenoj estis malantaŭ la palaco kaj estis plenaj de

belaj floroj kaj odorantaj arbustoj, kun multaj ombrantaj

arboj kaj fruktarboj kaj marmoraj pavimitaj padoj irantaj

ĉiudirekten. Dum ili eniris tiun lokon Palpebrumanto

venis kurante al la Reĝo, kiu faris al li plurajn ordonojn

per nelaŭta voĉo. Post tio lia Moŝto revenis al Doroteo kaj

gvidis ŝin tra la ĝardenoj, kiujn ŝi multe admiris.

“Kiel belajn vestojn via Moŝto surhavas!” ŝi diris,

rigardante la riĉan blusatenan kostumon, broditan per

perloj, per kiu la Reĝo estis vestinta sin.

213

La Smeralda Urbo de Oz

“Jes,” li respondis, iom fiere, “ĉi tiu estas unu el miaj

plej amataj vestokompletoj; sed mi havas multajn eĉ pli

elegantajn. Ni havas bonegajn tajlorojn en Kuniklio, kaj

Glinda provizas la ŝtofon bezonatan. Aparte: eble vi petos

la Sorĉistinon, kiam vi renkontos ŝin, permesi ke mi

konservu mian vestaron.”

“Sed se vi reiros al la arbaro vi ne bezonos vestojn,” ŝi

diris.

“N—e!” li balbutetis; “povas esti. Sed mi jam de tiel

longe vestas min ke mi kutimiĝis, kaj mi ne supozas ke

mi volus ĉirkaŭkuradi nuda denove. Do eble la Bona

Glinda permesos ke mi konservu la kostumojn.”

“Mi petos,” konsentis Doroteo.

Ili foriris el la ĝardenoj kaj eniris belan grandan

akceptejan halon, kie riĉaj tapiŝoj estis etenditaj sur la

kahelaj plankoj kaj la mebloj estis belege ĉizitaj kaj

ornamitaj per juveloj. La seĝo de la Reĝo estis neordinare

bela meblo, havante la formon de arĝenta lilio kies unu

folio estis faldita por esti la sidloko. La arĝento estis tute

dike ornamita per diamantoj kaj la sidejo estis remburita

per blanka sateno.

“Ho, kia grandioza seĝo!” kriis Doroteo, kunfrapante

siajn manojn admire.

“Ĉu ne?” respondis la Reĝo fiere. “Ĝi estas mia plej

amata sidilo, kaj mi opinias ke ĝi precipe konvenas por

214

!(images/000063.png)

Ĉapitro Dudek

mia koloro. Pri tio: bonvolu peti al Glinda ke mi rajtu

konservi ĉi tiun liliseĝon post mia foriro.”

“Ĝi ne bone taŭgus en tr uo en la tero, ĉu?” ŝi

sugestis.

“Eble ne; sed mi kutimiĝis sidi sur ĝi kaj mi deziras

kunpreni ĝin,” li respondis. “Sed, jen venas la gesinjoroj

de la kortego; do bonvolu sidi apud mi kaj mi prezentos

vin.”

215

!(images/000104.png)

Ĝ U S T E t i a m k u n i k l a b a n d o d e p r e s k a ŭ k v i n d e k

personoj enmarŝis, ludante orajn instr umentojn kaj

vestite per bone aranĝitaj uniformoj. Sekvante la bandon

venis la nobelaro de Kuniklio, ĉiuj estis riĉe vestitaj kaj

saltetadis per siaj malantaŭaj kruroj. Kaj la inoj kaj la

viroj havis blankajn gantojn sur siaj manoj, kun siaj

ringoj sur la ekstero de la gantoj, kia ŝajne estis la

modo tie. Kelkaj el la kuniklinoj portis lornetojn, dum

multaj el la virkunikloj havis okulvitron en la maldekstra

okulo.

La korteganoj kaj iliaj inoj paradis antaŭ la Reĝo, kiu

konigis Princinon Doroteon al ĉiu paro tre gracie. Post tio

la grupo sidigis sin en seĝoj kaj sur sofoj kaj rigardis

anticipoplene al sia monarko.

“Estas nia reĝa devo, kiel ankaŭ nia reĝa plezuro,” li

216

Ĉapitro Dudek Unu

diris, “provizi taŭgan distraĵon por nia distingita gasto.

N i n u n p r e z e n t o s l a R e ĝ a n B a n d o n d e B a r b u l a j

Farbuloj.”

Dum li parolis la muzikistoj, kiuj jam aranĝis sin en

angulo, ekludis dancmelodion kaj en la ĉambron dancis la

Barbulaj Farbuloj. Ili estis ok belaj kunikloj vestitaj nur

per gazaj purpuraj jupoj ligitaj ĉirkaŭ iliaj talioj per

diamantaj rubandoj. Iliaj barboj estis riĉe purpurkoloraj,

alie ili estis tute purblankaj.

Riverencinte antaŭ la Reĝo kaj Doroteo la Farbuloj

komencis sian ŝercludadon, kaj ĝi estis tiom komika ke

Doroteo ridis pro vera plezuriĝo. Ili ne nur kundancis

turniĝante kaj girante tra la ĉambro, sed ili saltis unu

trans la alian, staris surkape kaj saltis tien kaj tien tiel

vigle ke estis malfacile kontroli ilin. Fine ili ĉiuj saltis

duoble transkapen irante el la ĉambro.

La nobeloj entuziasme aplaŭdis, kaj Doroteo aplaŭdis

kun ili.

“Bonege!” ŝi diris al la Reĝo.

“Jes, la Barbulaj Farbuloj estas vere tre lertaj,” li

respondis. “Mi bedaŭregas devi lasi ilin kiam mi foriros,

ĉar ili ofte amuzis min kiam mi estis tre mizeroplena. Ĉu

eble vi petos al Glinda—”

“Ne, tute ne taŭgus,” deklaris Doroteo firme. “Ne

217

La Smeralda Urbo de Oz

estus spaco en via truo en la tero por tiom da kunikloj,

precipe ne kiam vi havos la liliseĝon kaj viajn vestojn tie.

Ne pensu pri tia afero, via Moŝto.”

La Reĝo ĝemis. Li stariĝis kaj anoncis al la grupo:

“Ni nun rigardos militistan ekzercon de mia elektita

Korpogardistaro de Reĝaj Lancistoj.”

Nun la bando ludis marŝmuzikon kaj gr upo de

kuniklaj soldatoj envenis. Ili surhavis verdajn kaj orajn

uniformojn kaj marŝis tre rigide sed perfekte laŭtakte. Iliaj

lancoj konsistis el nedikaj stangoj el polurita arĝento kun

oraj kapoj, kaj dum la ekzerco ili manipulis tiujn

armilojn mirinde lerte.

“Mi supozus ke vi vin sentus tre sekura kun tiel bona

Korpogardistaro,” komentis Doroteo.

“Jes ja,” diris la Reĝo. “Ili protektas min kontraŭ ĉia

minaco. Ĉu eble Glinda—”

“Ne,” interrompis la knabino. “Mi estas certa ke ne.

La Korpogardistaro estas nur por la Reĝo, kaj kiam vi ne

plu estos Reĝo vi ne rajtos al ĝi.”

La Reĝo ne respondis, sed li aspektis iom malfeliĉa

dum kelka tempo.

Kiam la soldatoj estis elmarŝintaj li diris al la grupo:

“La Reĝaj Ĵonglistoj nun aperos.”

Doroteo jam antaŭe vidis multajn ĵonglistojn, sed

218

Ĉapitro Dudek Unu

neniam tiel interesajn. Ili estis ses, vestitaj per nigra

sateno brodita je kuriozaj arĝentaj simboloj—kostumo kiu

kontrastis forte kun ilia neĝblanka felo.

Unue ili enpuŝis grandan ruĝan globon kaj tri el la

kuniklaj ĵonglistoj staris sur ĝia supro kaj rulis ĝin. Post

tio du el ili kaptis trian kaj ĵetis lin en la aeron, kaj ĉiuj

ekmalaperis, ĝis restis nur du. Post tio unu el ili

suprenĵetis la alian kaj restis sola sen siaj kunuloj. Tiu

lasta ĵonglisto nun tuŝis la r uĝan globon, kiu estis

malplena, kaj la kvin kunikloj kiuj estis malaperintaj en

la aeron rampis el la malplena globo.

Post tio ili ĉiuj kroĉis sin unuj al la aliaj kaj ruliĝis

rapide sur la planko. Kiam ili ekhaltis nur unu dika

kunikla ĵonglisto videblis, la aliaj ŝajne estis interne de li.

Tiu saltis leĝere en la aeron kaj surteriĝinte li eksplodis

kaj apartiĝis kaj fariĝis la originaj ses. Post tio kvar el ili

rulis sin kaj fariĝis rondaj globoj kaj la aliaj du disĵetis

ilin kaj pilkludis per ili.

Jen nur kelkaj el la lertaĵoj faritaj de la kuniklaj

ĵonglistoj, kaj ili estis tiel lertaj ke la tuta nobelaro kaj eĉ

la Reĝo aplaŭdis tiom laŭte kiom Doroteo.

“Mi supozas ke neniuj kuniklaj ĵonglistoj en la tuta

mondo estas kompareblaj kun ĉi tiuj,” komentis la Reĝo.

“Kaj ĉar mi ne povos kunhavi la Barbulajn Farbulojn nek

219

La Smeralda Urbo de Oz

mian Korpogardistaron, eble vi petos al Glinda ke ŝi

permesu ke mi kunprenu nur du aŭ tri el ĉi tiuj

ĵonglistoj. Ĉu?”

“Mi demandos,” respondis Doroteo, duboplene.

“Dankon,” diris la Reĝo; “tre grandan dankon. Kaj

nun vi aŭskultos la Karajn Kapablajn Kantistojn, kiuj ofte

gajigis min dum miaj momentoj de malfeliĉo.”

La Karaj Kapablaj Kantistoj montriĝis kvarteto de

kuniklaj kantistoj, du viraj kaj du inaj. La Virkantistoj

surhavis formalajn vostohavajn vestokompletojn el blanka

sateno, kun perloj kiel butonoj, dum la K antistinoj

surhavis blankajn satenajn robojn kun longaj trenaĵoj.

Ilia unua kanto komenciĝis ĉi tiel:

“Jen kutimo de animo:

Loĝi en la urbo,

Kun vestoj kaj kun gestoj,

Gemoj kun belkurbo,

Sen prefero por la tero

Kaj truo en la sablo—

Superlativo por la vivo

Sen minackapablo.”

Doroteo rigardis la Reĝon kiam ŝi aŭdis tiun kanton

kaj rimarkis ke li aspektas maltrankvila kaj ĝenata.

“Al mi ne plaĉas tiu kanto,” li diris al la Kantistoj.

220

Ĉapitro Dudek Unu

“Donu al ni ion gajan kaj vigligan.”

Do ili kantis laŭ ĝoja vigla melodio tiel:

“Kunikloj gajaj

Ĉarmoj majaj

Sekuraj en la fevilaĝo;

Ĉia barbo

Ĉia farbo,

Knabinoj belaj de junaĝo.

Por ĉiu besto

Silka vesto.

Paroj amindume prancas

Tenas manojn

Forgesas vanojn

Laŭ la rondo ili dancas.

Poste kune

Jam sublune

Gaje ili forpromenas.

Ĉiu ridas

Ame fidas

Ilin la printempo benas.

Bela vivo

Afirmativo.

Nin gvidas la magi’ fidela

Sen danĝero

221

La Smeralda Urbo de Oz

Laŭ la vero

Vilaĝa vivo ĉiam hela.”

“Atentu,” diris Doroteo al la Reĝo, post la fino de la

kanto, “ŝajnas ke ĉiuj kunikloj amas Kuniklion escepte de

vi. Kaj mi kredas ke vi estas la nura loĝanto kiu iam

ploris aŭ malfeliĉis kaj volis reiri al via kotoplena truo en

la tero.”

Lia Moŝto aspektis pensoplena, kaj dum la servistoj

disportis glasojn da nektaro kaj pletojn da sukerkovritaj

kuketoj ilia Reĝo silentis kaj iom nervozis.

Kiam ĉiuj jam ĝuis la manĝaĵojn kaj la servistoj estis

foririntaj Doroteo diris:

“Nun mi devas foriri, ĉar malfruiĝas kaj mi perdiĝis.

Mi devas trovi la Sorĉiston kaj Onklinon Em kaj Onklon

Henrikon kaj ĉiujn ceterajn iam antaŭ la noktiĝo, se iel

eblos.”

“Ĉu vi do ne dormos ĉe ni?” demandis la Reĝo. “Vi

estos tre bonvena.”

“Dankon, sed ne,” ŝi respondis. “Mi devas reiri al miaj

amikoj. Kaj mi volas renkonti Glindan kiel eble plej

baldaŭ, sciu.”

Do la Reĝo forsendis la korteganojn kaj diris ke li

mem akompanos Doroteon al la pordejo de la vilaĝo. Li

mem ne plu ploris nek ĝemis, sed lia longa vizaĝo estis

tre senĝoja kaj liaj grandaj oreloj pendis malgaje

222

!(images/000059.jpg)

LIA MOŜTO ASPEKTIS PENSOPLENA

Ĉapitro Dudek Unu

ambaŭflanke. Li plu surhavis siajn kronon kaj ermenon

kaj marŝis uzante belan orkapan bastonon.

Post ilia alveno al la ĉambro en la muro la knabineto

trovis Toton kaj Vilĉinjon atendantaj ŝin tre pacience. Ili

estis abunde nutritaj de kelkaj servistoj kaj tute ne emis

haste foriri el tiom agrabla loĝejo.

La Gardisto de la Giĉeto jam estis denove en sia

kutima loko, sed li restis sekure for de Toto. Doroteo

adiaŭis la Reĝon dum ili staris tuj interne de la muro.

“Vi estis tre kompleza al mi,” ŝi diris, “kaj mi ege

multe dankas vin. Tuj kiam eble mi renkontos Glindan

kaj petos ke ŝi anstataŭigu vin per alia Reĝo kaj resendu

vin en la sovaĝan arbaron. Kaj mi petos ke ŝi lasu vin

kunpreni kelkajn vestojn kaj la liliseĝon kaj unu-du

ĵonglistojn por distri vin. Mi estas certa ke ŝi konsentos,

ĉar ŝi estas tre komplezema kaj al ŝi malplaĉas ies ajn

malfeliĉo.”

“Ahem!” diris la Reĝo, aspektante iom mizereta. “Mi

ne volas ĝeni vin per mia mizero; do ne necesos ke vi

petu al Glinda.”

“Ho, sed jes,” ŝi respondis. “Tute ne ĝenos min.”

“Sed mia kara,” pludiris la Reĝo, embarasite, “mi

pripensadis la temon tre zorge, kaj mi trovas ke estas

multaj plaĉaĵoj ĉi tie en Kuniklio kiujn mi nevolonte

malhavus per foriro. Do eble estas preferinde ke mi

223

La Smeralda Urbo de Oz

restu.”

Doroteo ridis. Poste ŝi aspektis serioza.

“Ne taŭgos ke vi estos kaj Reĝo kaj samtempe

ploremulo,” ŝi diris. “Vi malfeliĉigadis ĉiujn aliajn

k u n i k l o j n k a j m a l k o n t e n t i g i s i l i n p e r v i a j l a ŭ t a j lamentokrioj pri mizereco. Do mi kredas ke estos

preferinde havi alian Reĝon.”

“Ho, tute ne!” kriis la Reĝo, fervore. “Se vi nenion

diros al Glinda, mi promesas esti gaja kaj feliĉa konstante,

kaj neniam denove plori aŭ lamentokrii.”

“Ĉu vi ĵuras je via honoro?” ŝi demandis.

“Je Reĝa vorto mi promesas!” li respondis.

“Bone,” diris Doroteo. “Vi vere estus freneza se vi

volus foriri de Kuniklio kaj denove loĝi sovaĝe en la

arbaro, kaj mi certas ke ĉiu ajn kuniklo ekster la urbo

volonte anstataŭus vin.”

“Forgesu, kara; forgesu mian malsaĝecon,” pledis la

Reĝo tre serioze. “Denun mi penos ĝoji kaj plenumi mian

devon rilate la regatojn.”

Do post tio ŝi foriris de li kaj eniris tra la malgranda

pordo la ĉambron en la muro, kie ŝi iom post iom fariĝis

pli kaj pli granda ĝis reakiri sian naturan dimension.

La Gardisto de la Giĉeto ebligis al ili eliri en la

arbaron kaj diris al Doroteo ke ŝi faris grandan servon al

Kuniklio ĉar ŝi venigis al ilia mizera Reĝo komprenon pri

224

!(images/000091.png)

Ĉapitro Dudek Unu

la plezuro kiun estigas regado de tia bela urbo.

“Mi komencos petskribon por ke statuo pri vi staru

apud tiu de Glinda en la publika placo,” diris la

Gardisto. “Mi esperas ke vi revenos, iam, kaj vidos ĝin.”

“Eble tiel estos,” ŝi respondis.

Post tio, sekvate de Toto kaj Vilĉinjo, ŝi formarŝis de la

alta marmora muro kaj rekomencis paŝadi laŭ la mallarĝa

pado cele la afiŝfoston.

225

!(images/000068.png)

KIAM ili atingis la afiŝofoston, tie, ĝojigante ilin, estis la

tendoj de la Sorĉisto starigitaj apud la vojo kaj la

kaldrono boladis gaje super fajro. La Vilulo kaj Ombi

Ambi kolektadis lignon por la fajro dum Onklo Henriko

kaj Onklino Em sidis en siaj tendoseĝoj konversaciante

kun la Sorĉisto.

Ili ĉiuj kuris antaŭen por saluti Doroteon, dum ŝi

alproksimiĝis, kaj Onklino Em kriis: “Jadi, infano! Kie vi

estis?”

“Vi forestis dum la tuta tago,” aldonis la Vilulo

riproĉe.

“Nu, komprenu, mi perdiĝis,” klaris la knabineto, “kaj

mi multege klopodis trovi la vojon por retreniri al vi, sed

mi simple ne sukcesis.”

“Ĉu vi vagis en la arbaro dum la tuta tago?” demandis

226

Ĉapitro Dudek Du

Onklo Henriko.

“Nepre vi malsategas!” diris Onklino Em.

“Ne,” diris Doroteo, “mi ne malsatas. Mi manĝis

ĉarumon kaj pianon en la mateno, kaj lunĉis kun Reĝo.”

“Ha!” krietis la Sorĉisto, kapjesante kun agrabla rideto.

“Do denove vi aventuris.”

“Ŝi plene frenezas!” kriis Onklino Em. “Kiel oni povas

manĝi ĉarumon?”

“Ĝi ne estis tre granda,” diris Doroteo, “kaj ĝi havis

ĉokoladan radon.”

“Kaj mi manĝis la erojn,” pludiris Vilĉinjo serioze.

“Sidiĝu kaj rakontu ĉion al ni,” petis la Sorĉisto. “Ni

serĉis vin dum la tuta tago, kaj fine mi rimarkis viajn

piedspurojn en ĉi tiu pado—kaj tiujn de Vilĉinjo. Ni

hazarde trovis la padon, kaj ĉar ĝi kondukas al nur du

lokoj mi decidis ke vi estas ĉe unu aŭ la alia de tiuj

lokoj. Do ni starigis la tendojn kaj atendis vian revenon.

Kaj nun, Doroteo, diru al ni kie vi estis—ĉu en Bulkio

aŭ en Kuniklio?”

“Nu, mi estis en ambaŭ,” ŝi respondis; “sed unue mi

iris al Manĝilio, kien tute neniu pado kondukas.”

Tiam ŝi sidiĝis kaj rakontis la aventurojn de la tago,

kaj estu certa ke Onklino Em kaj Onklo Henriko estis

multe surprizitaj de la rakonto.

227

La Smeralda Urbo de Oz

“Sed vidinte la Tranĉtondojn kaj la Peclojn,” komentis

ŝia onklo, “ni devus tute ne surpriziĝi pri io ajn en ĉi tiu

stranga lando.”

“Ŝajnas ke la solaj kutimaj ordinaruloj ĉi tie estas ni

mem,” komentis Onklino Em iom necerte.

“Nun ni rekunestas, kaj estas unu unuigita grupo,”

komentis la Vilulo, “do kion ni sekve faru?”

“Manĝu kaj dormu dum la nokto,” respondis la

Sorĉisto rapide, “kaj poste plu veturu.”

“Kien?” demandis la Kapitana Generalo.

“Ni ankoraŭ ne vizitis la Galimatianojn kaj la

Antaŭtimulojn,” diris Doroteo. “Mi volonte vizitos ilin—

ĉu ne ankaŭ vi?”

“Ili ne sonas interesaj,” oponis Onklino Em. “Sed eble

jes.”

“Kaj poste,” pludiris la malgranda Sorĉisto, “ni vizitos

la Stanan Lignohakiston kaj Joĉjon Kukurbokapon kaj

nian malnovan amikon la Birdotimigilon survoje al nia

hejmo.”

“Ankaŭ ili ne sonas tre interesaj,” komentis Onklino

Em.

“Nu, ili estas miaj plej bonaj amikoj!” asertis la

knabineto, “kaj nepre vi ekamos ilin, Onklino Em, ĉar ĉiu

amas ilin.”

228

Ĉapitro Dudek Du

Jam la krepusko proksimiĝis, do ili manĝis la bonaĵojn

kiujn la Sorĉisto per magio estigis en la kaldrono kaj post

tio ili enlitiĝis en la komfortaj tendoj.

Ili ĉiuj ellitiĝis jam fr ue la sekvan matenon, sed

Doroteo ne emis denove vagi de la tendoj, timante ke

okazos pliaj akcidentoj.

“Ĉu vi scias kie estas vojo?” ŝi demandis al la vireto.

“Ne, kara,” respondis la Sorĉisto; “sed mi trovos.”

Post la matenmanĝo li gestis al la tendoj per sia mano

kaj ili refariĝis poŝtukoj, kiujn reprenis kaj metis en siajn

poŝojn la posedantoj. Post tio ili ĉiuj grimpis en la ruĝan

ĉaregon kaj la Segĉevalo demandis:

“Kiudirekten?”

“Ne gravas,” respondis la Sorĉisto. “Nur iru laŭvole

kaj nepre vi elektos prave. Mi sorĉis la radojn de la

ĉarego, kaj ili ruliĝos ĝustadirekten, tute sendube.”

Dum la Segĉevalo komencis marŝi tra la arboj Doroteo

diris:

“Se ni havus iun el tiuj novmodaj aerŝipoj ni povus

forflosi super la arbaro kaj malsupren rigardi kaj trovi

ĝuste kiujn lokojn ni deziras.”

“Aerŝipo? Pa!” malestime respondis la vireto. “Mi

malamas tiaĵojn, Doroteo, kvankam ili tute ne estas

novaĵo por mi aŭ por vi. Mi estis balonisto dum multaj

229

La Smeralda Urbo de Oz

jaroj, kaj foje mia balono portis min al la Lando Oz,

kaj foje al la Vegetala Regno. Kaj foje Ozma havis

Gumpon kiu flugis super ĉi tiu tuta regno kaj estis

sufiĉe saĝa por iri kien oni ordonas—kaj tion ne faras

aerŝipoj. La domo kiun la ciklono portis al Oz el la tre

distanca K ansas, kun vi kaj Toto en ĝi—estis vera

aerŝipo tiutempe; do komprenu ke ni multe spertis

flugadon kun la birdoj.”

“Aerŝipoj ja ne estas malbonaj,” deklaris Doroteo. “Iun

tagon ili flugos tra la tuta mondo, kaj eble venigos

homojn eĉ al la Lando Oz.”

“Mi devos diskuti tion kun Ozma,” diris la Sorĉisto,

sulkante sian frunton iomete. “Tute ne estus bone, sciu, se

la Smeralda Urbo fariĝus vojstacio por aer-linio.”

“Ne,” diris Doroteo, “mi supozas ke ne. Sed kion ni

povos fari por malebligi tion?”

“Mi elpensas magian recepton por konfuzi homajn

cerbojn, tiel ke ili neniam faros aerŝipon kiu iros kien ili

volas,” la Sorĉisto konfidis al ŝi. “Tio ne malebligos

fojfojan flugadon de tiuj iloj, sed ĝi malebligos ke ili

flugos al la Lando Oz.”

Ĝuste tiam la Segĉevalo tiris la ĉaregon el la arbaro

kaj bela pejzaĝo kuŝis etendite antaŭ la okuloj de la

veturantoj. Krome, tuj antaŭ ili estis bona vojo kiu

230

!(images/000072.png)

Ĉapitro Dudek Du

serpentumis tra la montetoj kaj valoj.

“Nun,” diris la Sorĉisto, evidente denove ĝojplena, “ni

denove estas sur la ĝusta vojo, kaj ne necesos pli

maltrankviliĝi.”

“Estas malsaĝe fidi al la hazardo en nekonata lando,”

komentis la Vilulo. “Se ni tenus nin sur la vojoj ni tute

ne perdiĝus. Vojoj ĉiam kondukas ien, alie ili ne estus

vojoj.”

“Ĉi tiu vojo,” aldonis la Sorĉisto, “kondukas al

Galimatio. Mi estas certa pri tio ĉar mi sorĉis la radojn

de la ĉarego.”

231

La Smeralda Urbo de Oz

Efektive veturinte laŭ la vojo dum unu-du horoj ili

eniris belan valon kie vilaĝo kuŝis komforte inter la

montetoj. La domoj estis Manĝtulformaj, ĉar ili estis

kupolaj, kun fenestroj pli larĝaj ol altaj, kaj belaj balkonoj

super la antaŭaj pordoj.

Onklinon Em multe komfortigis ke ĉi tiu vilaĝo “estas

nek papera nek ĉifona,” kaj la sola surprizo pri ĝi estis ke

ĝi estas tiom distanca de ĉiuj aliaj vilaĝoj.

Dum la Segĉevalo tiris la ĉaregon en la ĉefstraton la

veturantoj rimarkis ke la lokon plenigas homoj kiuj staras

grupe kaj laŭaspekte vigle konversaciadas. Tiom okupitaj

estis la loĝantoj ke ili apenaŭ rimarkis la fremdulojn. Do

la Sorĉisto haltigis knabon kaj demandis:

“Ĉu ĉi tiu estas Galimatio?”

“Sinjoro,” respondis la knabo, “se vi multe veturis vi

sendube rimarkis ke ĉiu vilaĝo diferencas de ĉiu alia

vilaĝo iel aŭ aliel kaj sekve kiam vi observas la metodojn

de la popolo kaj la manieron de ilia vivado kiel ankaŭ la

stilon de iliaj loĝejoj devus ne esti malfacile por vi decidi

sen bezono demandi ĉu la vilaĝo havas aspekton tian kian

vi intencas viziti aŭ kien vi atingis preninte alian vojon ol

la ĝustan vojon kaj sekve erarinte pri via vojo kaj

alveninte ien kie—”

“Jadi!” kriis Onklino Em senpacience, “pro kio tiom da

232

!(images/000077.jpg)

Ĉapitro Dudek Du

galimatio?”

“Ĝuste,” diris la Sorĉisto ridante gaje. “Galimatiado

ĉ a r l a k n a b o e s t a s G a l i m a t i a n o k a j n i a t i n g i s

Galimation.”

“Ĉu ili ĉiuj parolas tiel?” demandis Doroteo, mirante.

“Li povus diri ‘jes’ aŭ ‘ne’ kaj tiel decidi la aferon,”

komentis Onklo Henriko.

“Ne ĉi tie,” diris Ombi Ambi. “Mi kredas ke la

Galimatianoj ne scias kion signifas ‘jes’ aŭ ‘ne.’ ”

D u m l a k n a b o p a r o l i s p l u r a j a l i a j p e r s o n o j

proksimiĝis al la ĉarego kaj atente aŭskultis lian parolon.

Post tio ili komencis konversacii per longaj, seriozaj

paroladoj, en kiuj estis multaj vortoj sed malmulta

signifo. Sed kiam la fremduloj kritikis ilin tiel klare unu

el la virinoj, kiu ne havis konversacikunulon, komencis

paroli al ili, dirante:

“Estas plejege facile por persono diri ‘jes’ aŭ ‘ne’ kiam

demando fariĝas cele gajni informon aŭ kontentigi la

scivolemon de la persono kiu faris esprimon de la

demando logante la atenton de individuo kiu eble estas

kompetenta aŭ pro personaj spertoj aŭ pro la spertoj de

aliaj por respondi ĝin pli aŭ malpli precize aŭ almenaŭ

peni kontentigi la deziron informiĝi de la persono kiu

faris la demandon per—”

233

La Smeralda Urbo de Oz

“Jadi!” kriis Doroteo, interrompante la parolon. “Mi

plene forgesis kion vi komencis diri.”

“Ŝi ne rekomencu, bonvolegu!” kriis Onklino Em.

Sed la virino ne rekomencis. Ŝi eĉ ne haltigis sian

parolon sed plu paroladis kiel ŝi komencis, kaj la vortoj

fluis kvazaŭ rivero el ŝia buŝo.

“Mi estas certa ke se ni atendus sufiĉe longe kaj

aŭskultus zorge, kelkaj el tiuj personoj eble povus diri ion

al ni, post longa tempo,” diris la Sorĉisto.

“Ni ne atendu,” respondis Doroteo. “Mi aŭdis pri la

Galimatianoj, kaj scivolis kiaj ili estas; sed nun mi scias,

kaj pretas pluveturi.”

“Ankaŭ mi,” deklaris Onklo Henriko; “ni malŝparas

tempon ĉi tie.”

“Nu, ni ĉiuj pretas foriri,” aldonis la Vilulo, metante

siajn fingrojn al siaj oreloj por elteni la monotonan

babiladon de la personoj ĉirkaŭ la ĉarego.

Do la Sorĉisto parolis al la Segĉevalo, kiu trotis vigle

tra la vilaĝo kaj baldaŭ reestis en la malferma tereno

aliflanke de ĝi. Doroteo rerigardis, dum ili forveturis, kaj

rimarkis ke la virino ankoraŭ ne finis sian parolon sed

plu parolas vigle kiel antaŭe, kvankam neniu proksimas

por aŭdi ŝin.

“Se tiuj homoj verkus librojn,” Ombi Ambi komentis

234

!(images/000080.png)

Ĉapitro Dudek Du

kun rideto, “necesus tuta biblioteko por diri ke la bovino

transsaltis la lunon.”

“Eble kelkaj el ili ja verkas librojn,” asertis la

malgranda Sorĉisto. “Mi jam legis plurajn galimatiojn kiuj

eble venis el ĉi tiu vilaĝo mem.”

“Kelkaj el la lekciistoj en kolegioj kaj pastroj certe

parencas al tiuj homoj,” komentis la Vilulo; “kaj ŝajnas al

mi ke la Lando Oz estas iom pli progresinta ol Usono

rilate al kelkaj siaj leĝoj. Ĉar ĉi tie, se oni ne povas paroli

klare kaj sendevie, tiu sendiĝas al Galimatio; dum Onklo

Samĉjo lasas lin ĉirkaŭvagadi sovaĝe kaj libere, torturante

235

!(images/000087.png)

La Smeralda Urbo de Oz

senkulpulojn.”

Doroteo profunde pensadis. La Galimatianoj multe

impresis ŝin. Ŝi decidis ke kiam ajn ŝi parolos, de nun, ŝi

uzos nur sufiĉajn vortojn por esprimi kion ŝi volas diri.

236

!(images/000113.png)

ILI baldaŭ denove estis inter la belaj montetoj kaj valoj,

kaj la Segĉevalo rapidis supren kaj malsupren laŭ la

montetoj rapide kaj facile, ĉar la vojoj estis duraj kaj

glataj. Kilometron post kilometro ili veturis rapide, kaj

antaŭ ol la iro fariĝis iel teda ili ekvidis alian vilaĝon.

La loko aspektis eĉ pli granda ol Galimatio, sed ne estis

egale allogaspekta.

“Nepre estas Antaŭtimula Angulo,” deklaris la Sorĉisto.

“Vidu, tute ne estas malfacile trovi lokojn se oni tenas sin

ĉe la ĝusta vojo.”

“Kiaj estas la Antaŭtimuloj?” demandis Doroteo.

“Mi ne scias, kara. Sed Ozma donacis al ili vilaĝon

propran, kaj mi aŭdis ke kiam ajn civitano fariĝas

Antaŭtimulo oni sendas lin al ĉi tiu loko por loĝi tie.”

“Estas vere,” Ombi Ambi aldonis; “Antaŭtimula Angulo

237

La Smeralda Urbo de Oz

kaj Galimatio nomiĝas ‘la Sindefendaj Loĝlokoj de Oz.’ ”

La vilaĝo kiun ili nun alproksimiĝis ne estis konstruita

en valo, sed sur la supro de monteto, kaj la vojo kiun ili

sekvis serpentumis ĉirkaŭ la monteto kvazaŭ korktirilo,

suprenirante la monteton facile ĝis ĝi atingis la vilaĝon.

“Atentu!” kriegis voĉo. “Atentu, alie vi transveturos

mian infanon!”

Ili ĉirkaŭrigardis kaj vidis virinon starantan sur la

trotuaro nervoze tordante siajn manojn dum ŝi rigardis

ilin petege.

“Kie estas via infano?” demandis la Segĉevalo.

“En la domo,” diris la virino, eklarmante; “sed se ĝi

estus en la vojo, kaj vi transveturus ĝin, tiuj grandaj radoj

dispremegus mian karulon. Ho ve! ho ve! Supozu mian

karegan infanon premegata de tiuj radegoj!”

“Ek!” diris la Sorĉisto akre, kaj la Segĉevalo ekiris.

Ili ne longe veturis antaŭ ol viro kuris el domo kriante

sovaĝe: “Helpu! Helpu!”

La Segĉevalo ekhaltis kaj la Sorĉisto kaj Onklo

Henriko kaj la Vilulo kaj Ombi Ambi saltis el la ĉarego

kaj kuris por helpi la povr ulon. Doroteo sekvis ilin

laŭeble rapide.

“Kio estas?” demandis la Sorĉisto.

“Helpu! helpu!” kriegis la viro; “mia edzino detranĉis

sian fingron kaj ŝi ĝismorte sangas!”

238

Ĉapitro Dudek Tri

Li turnis sin kaj rerapidis al la domo, kaj la tuta

grupo akompanis lin. Ili trovis virinon en la antaŭa

pordejo ĝemanta kaj ploranta kvazaŭ ege doloroplena.

“Estu brava, sinjorino,” diris la Sorĉisto konsole. “Vi

ne mortos nur ĉar vi detranĉis fingron, certiĝu pri tio.”

“Sed mi ne detranĉis fingron!” ŝi ploris.

“Do kio ja okazis?” demandis Doroteo.

“Mi—mi pikis mian fingron per kudrilo dum mi

kudris, kaj—kaj ekgutis la sango!” ŝi respondis. “Kaj nun

min trafos sangoveneniĝo, kaj la kuracistoj detranĉos mian

fingron, kaj pro tio mi febriĝos kaj mortos!”

“Pŝa!” diris Doroteo; “mi multafoje pikis mian fingron,

kaj nenio okazis.”

“Ĉu vere?” demandis la virino, plifeliĉiĝante kaj viŝante

siajn okulojn per sia antaŭtuko.

“Nu, estas ja tute nenio,” deklaris la knabino. “Vi

timas pli ol vi vundiĝis.”

“Ha, estas ĉar ŝi estas antaŭtimulo,” diris la Sorĉisto,

saĝe kapjesante. “Mi kredas ke nun mi scias kiaj estas ĉi

tiuj homoj.”

“Ankaŭ mi,” anoncis Doroteo.

“Ho, bu-hu-hu!” ploregis la virino, eklarmante denove.

“Kio malĝustas nun?” demandis la Vilulo.

“Ho, supozu ke mi pikus mian piedon!” ŝi ploris. “La

kuracistoj detranĉus mian piedon, kaj mi lamus dum la

239

La Smeralda Urbo de Oz

tuta vivo!”

“Certe, sinjorino,” respondis la Sorĉisto, “kaj se vi

pikus vian nazon ili eble detranĉus vian kapon. Sed vi ne

pikis ĝin.”

“Sed eble mi pikus!” ŝi kriis, kaj rekomencis plori. Do

ili foriris de ŝi kaj forveturis en sia ĉarego. Kaj ŝia edzo

elvenis kaj komencis kriadi “Helpu!” same kiel antaŭe;

sed ŝajne neniu atentis lin.

Dum la veturantoj turnis sin en alian straton ili trovis

viron marŝantan ekscitite tien kaj reen sur la pavimo. Li

aspektis tre ner voza, kaj la Sorĉisto haltigis lin por

demandi:

“Ĉu io malĝustas, sinjoro?”

“Ĉio malĝustas,” respondis la viro malgaje. “Mi ne

povas dormi.”

“Kial ne?” demandis Ombi Ambi.

“Por endormiĝi mi devos fermi miajn okulojn,” li

klarigis; “kaj se mi fermos miajn okulojn ili eble

kungluiĝos kaj tio blindigos min por la cetero de mia

vivo!”

“Ĉu iam vi aŭdis pri iu kies okuloj kungluiĝis?”

demandis Doroteo.

“Ne,” diris la viro, “neniam. Sed estus terure, ĉu ne?

Kaj la penso pri tio tiom nervozigas min ke mi timas

endormiĝi.”

240

!(images/000097.jpg)

“SED MI NE DETRANĈIS FINGRON!” ŜI PLORIS.

Ĉapitro Dudek Tri

“Ne eblas helpi lin,” deklaris la Sorĉisto; kaj ili pluiris.

Ĉe la sekva stratangulo virino kuris al ili kriante:

“Savu mian bebon! Ho, bonaj, afablaj homoj, savu

mian bebon!”

“ Ĉ u ĝ i e s t a s e n d a n ĝ e r o ? ” d e m a n d i s D o r o t e o ,

rimarkante ke la infano estas tenata en ŝiaj brakoj kaj

laŭaspekte dormas trankvile.

“Jes ja,” diris la virino ner voze. “Se mi enirus la

domon kaj ĵetus mian infanon tra la fenestron, ĝi ruliĝus

malsupren al la piedo de la monteto; kaj tie, se estus aro

da tigroj kaj ursoj tie, ili disŝirus mian amatan bebon kaj

manĝus ĝin!”

“Ĉu estas tigroj kaj ursoj en ĉi tiu regiono?” la

Sorĉisto demandis.

“Neniam mi aŭdis pri tiaj,” agnoskis la virino; “sed se

ja estus—”

“Ĉu vi intencas ĵeti vian bebon tra la fenestron?”

demandis la vireto.

“Tute ne,” ŝi diris; “sed se—”

“Viajn problemojn ĉiujn kaŭzas tiuj se-oj,” deklaris la

S o r ĉ i s t o . “ S e v i n e e s t u s A n t a ŭ t i m u l o , v i n e

maltrankvilus.”

“Jen plia ‘se’,” respondis la virino. “Ĉu ankaŭ vi estas

Antaŭtimulo?”

“Tia mi fariĝos se mi restos pli longe ĉi tie,” krietis la

241

La Smeralda Urbo de Oz

Sorĉisto nervoze.

“Plia ‘se’!” kriis la virino.

Sed la Sorĉisto ne haltis por kvereli kun ŝi. Li devigis

la Segĉevalon malsuprentroti laŭ la monteto, kaj li respiris

trankvile nur kiam ili estis kilometrojn for de la vilaĝo.

Post silentoplena veturado dum kelka tempo Doroteo

turnis sin al la vireto kaj demandis:

“Ĉu se-oj vere kreas Antaŭtimulojn?”

“Mi kredas ke la se-oj parte kulpas,” li respondis

serioze. “Malsaĝaj timoj, kaj sinĝenoj pri malgravaĵoj,

intermiksitaj kun ner vozeco kaj se-oj, rapide kreas

Antaŭtimulon el iu ajn.”

Sekvis nova longa periodo da silento, ĉar la veturantoj

ĉiuj pripensis tiun deklaron, kaj preskaŭ ĉiuj decidis ke ĝi

nepre estas vera.

La lando tra kiu ili nun pasis estis ĉie purpurkolora,

purpuro estas la ĉefkoloro de la Gilikula Lando; sed dum

la Segĉevalo supreniris monteton ili trovis ke aliflanke ĉio

estas riĉe flavkolora.

“Aha!” kriis la Kapitana Generalo; “jen la Lando de la

Palpbrumoj. Ĝuste nun ni transiras la limon.”

“ D o v e r ŝ a j n e n i p o v o s l u n ĉ i k u n l a S t a n a

Lignohakisto,” anoncis la Sorĉisto ĝoje.

“Ĉu ni devos lunĉmanĝi stanon?” demandis Onklino

Em.

242

Ĉapitro Dudek Tri

“Ho, ne,” respondis Doroteo. “Noĉjo Hakisto scipovas

manĝigi viandajn homojn, kaj li donos al ni multajn

bonaĵojn por manĝi, ne timu pri tio. Mi jam antaŭe estis

en lia kastelo.”

“Ĉu Noĉjo Hakisto estas la nomo de la Stana

Lignohakisto?” demandis Onklo Henriko.

“Jes; jen unu el liaj nomoj,” respondis la knabineto;

“kaj alia nomo lia estas ‘Imper’estro de la Palpbrumoj.’ Li

estas la Reĝo de ĉi tiu lando, sciu, sed Ozma regas ĉiujn

landojn de Oz.”

“Ĉu la Stana Lignohakisto havas Antaŭtimulojn aŭ

Galimatianojn en sia kastelo?” demandis Onklino Em

maltrankvile.

“Neniel,” diris Doroteo, tute certa. “Li loĝas en nova

stana kastelo, plenplena de belaĵoj.”

“Laŭ mia supozo ĝi rustiĝus,” diris Onklo Henriko.

“Li havas milojn da Palpbrumoj por poluri ĝin por li,”

klarigis la Sorĉisto. “Lia popolo amas fari ĉion eblan por

sia amata Imperiestro, do ne estas eĉ ereto da rusto sur la

tuta granda kastelo.”

“Mi supozas ke ili ankaŭ poluras sian Imperiestron,”

diris Onklino Em.

“Nu, antaŭ kelka tempo li nikelkovrigis sin,” la

Sorĉisto respondis; “do li bezonas nur frotpoluron de

tempo al tempo. Li estas la plej brila homo en la tuta

243

La Smeralda Urbo de Oz

mondo, kara Noĉjo Hakisto, kaj la plej tenerkora.”

“Mi helpis trovi lin,” diris Doroteo, memorante. “Foje

la Birdotimigilo kaj mi trovis la Stanan Lignohakiston en

la arbaro, kaj li estis plene rustiĝinta kaj tute ne povis

movi sin, ne dubu pri tio. Sed ni oleis liajn artikojn kaj

bone glitigis ilin, kaj post tio li akompanis nin por viziti

la Sorĉiston en la Smeralda Urbo.”

“Ĉu tiuokaze la Sorĉisto timigis vin?” demandis

Onklino Em.

“Li ne bone traktis nin, unue,” agnoskis Doroteo; “ĉar

li devigis nin foriri kaj detrui la Fian Sorĉistinon. Sed

poste ni trovis ke li estas nur ĉarlatana sorĉisto kaj ni ne

plu timis lin.”

La Sorĉisto ĝemis kaj aspektis iom hontema.

“Kiam ni provas trompi ni ĉiam eraras,” li diris. “Sed

mi fariĝas vera sorĉisto nun, kaj la magio de Glinda la

Bona, kiun mi penas praktikadi, neniam damaĝas.”

“Vi ĉiam estis bona persono,” deklaris Doroteo, “eĉ

kiam vi estis malbona sorĉisto.”

“Li estas bona sorĉisto nun,” asertis Onklino Em,

rigardante la vireton admire. “Estis vere mirige, kiel vi

kreskigis tiujn tendojn el poŝtukoj! Kaj ĉu li ne sorĉis la

radojn de la ĉarego tiel ke ili trovis la vojon?”

“La tuta popolo de Oz,” diris la Kapitana Generalo,

“multe fieras pro sia Sorĉisto. Foje li faris sapbobelojn

244

!(images/000106.png)

Ĉapitro Dudek Tri

kiuj mirigis la mondon.”

La Sorĉisto ruĝiĝis pro tiu laŭdo, tamen ĝi plaĉis al li.

Li ne plu aspektis malĝoja, sed ŝajne li reakiris sian

kutiman bonhumoron.

En la lando tra kiu ili nun veturis estis multaj domoj

de kultivistoj, kaj flava grenaro flirtis en ĉiuj kampoj.

Multaj el la Palpbrumoj estis videblaj laborante en siaj

kampoj kaj la sovaĝaj kaj neloĝataj partoj de Oz jam estis

longe malantaŭe.

Tiuj Palpbrumoj aspektis feliĉaj leĝerkoraj homoj, kaj

ĉiuj demetis siajn ĉapojn kaj profunde riverencis dum la

245

La Smeralda Urbo de Oz

ruĝa ĉarego kun siaj veturantoj pasis.

Post nelonge ili vidis ion scintiladi multe antaŭ ili.

“Vidu!” krii Doroteo; “jen la Stana Kastelo, Onklino

Em!”

Kaj la Segĉevalo, sciante ke liaj pasaĝeroj fer voras

alveni, ekkomencis tre rapide trotadi kaj baldaŭ alvenigis

ilin.

246

!(images/000109.png)

LA Stana Lignohakisto akceptis la grupon de Princino

Doroteo tre gracie kaj amikeme, tamen la knabineto

decidis ke nepre io ĝenas ŝian malnovan amikon, ĉar li

ne estas gaja kiel kutime.

Sed unue ŝi diris nenion pri tio, ĉar Onklo Henriko kaj

Onklino Em preskaŭ bobelis pro admirado pri la bela stana

kastelo kaj ĝia polurita stana posedanto. Do ŝia suspekto ke

io malplaĉa okazis estis dum kelka tempo forgesita.

“Kie estas la Birdotimigilo?” ŝi demandis, kiam ili ĉiuj

estis kondukitaj en la grandan stanan salonon de la

kastelo, kaj la Segĉevalo estis kondukita al la stana stalaro

malantaŭe.

“Nu, nia malnova amiko ĵus transloĝiĝis en sian novan

domegon,” klarigis la Stana Lignohakisto. “Necesis longa

tempo por konstrui ĝin, kvankam miaj Palpbrumoj kaj

247

La Smeralda Urbo de Oz

multaj aliaj personoj el ĉiuj partoj de la lando okupadis

sin prilaborante ĝin. Fine, tamen, ĝi estas kompleta, kaj la

Birdotimigilo ekokupis sian novan domon antaŭ nur du

tagoj.”

“Mi ne aŭdis ke li volas propran hejmon,” diris

Doroteo. “Kial li ne loĝas kun Ozma en la Smeralda

Urbo? Li faris tion ĝis nun, sciu, kaj mi supozis ke li

estas feliĉa tie.”

“Ŝajnas,” diris la Stana Lignohakisto, “ke nia kara

Birdotimigilo ne povas kontenti pri loĝado en urbo,

negrave kiom belaj estas liaj ĉirkaŭaĵoj. Origine li estis

kultivisto, ĉar li pasigis sian fruan vivon en maizkampo,

kie li devis fortimigi korvojn.”

“Mi scias,” diris Doroteo, kapjesante. “Mi trovis lin kaj

levis lin de lia stango.”

“Do nun, post longa loĝado en la Smeralda Urbo, lia

emo turniĝis denove al kampoloĝado,” daŭrigis la Stana

Lignohakisto. “Li opinias ke li ne povos esti feliĉa sen

propraj kampoj, do Ozma donis al li iom da tero kaj ĉiu

helpis lin konstrui sian domegon, kaj nun li loĝas tie por

ĉiam.”

“Kiu faris la planojn por lia domo?” demandis la Vilulo.

“Mi kredas ke Joĉjo Kukurbokapo, kiu ankaŭ estas

kultivisto,” estis la respondo.

Ili nun invitiĝis eniri la stanan manĝoĉambron kien la

248

Ĉapitro Dudek Kvar

lunĉon oni alportis.

Onklino Em trovis, kontente, ke la promeso de Doroteo

estis pli ol plenumita; ĉar kvankam la Stana Lignohakisto

ne havis propran apetiton, li respektis la apetitojn de siaj

gastoj kaj certigis ke ili ĉiuj abunde manĝis.

Ili pasigis la posttagmezon vagante tra la belaj ĝardenoj

kaj terenoj de la palaco. La trotuaroj estis ĉiuj pavimitaj

per stano, brile polurita, kaj estis stanaj fontanoj kaj stanaj

statuoj tie kaj tie inter la arboj. La floroj estis plejparte

naturaj floroj kaj kreskis normale; sed ilia gastiganto

montris al ili unu florbedon pri kiu li precipe fieris.

“Komprenu, ĉiuj normalaj floroj fadas kaj mortas post

kelka tempo,” li klarigis, “do estas sezonoj kiam la belaj

floroj estas maloftaj. Tial mi decidis establi unu stanan

florbedon kun nur stanaj floroj, kaj miaj laboristoj kreis ilin

tre nekutime lerte. Ĉi tie vi vidas stanajn kameliojn, stanajn

tigetojn, stanajn kariofildiantojn, stanajn papavojn kaj

stanajn rozalteojn kreski tiel nature kiel se ili estus realaj.”

Efektive, ili estis bela vidaĵo, kaj scintilis sub la

sunlumo kiel ŝpinita arĝento.

“Ĉu ĉi tiu stana rozalteo ne eksemas?” demandis la

Sorĉisto, kliniĝante super la floroj.

“Nu, mi kredas ke jes!” krietis la Stana Lignohakisto

kvazaŭ surprizite. “Mi ne rimarkis tion antaŭ nun. Sed

mi plantos la stanajn semojn kaj faros novan bedon da

249

La Smeralda Urbo de Oz

stanaj rozalteoj.”

En unu angulo de la ĝardenoj Noĉjo Hakisto establis

fiŝlageton, en kiu ili vidis naĝadi kaj distriĝadi multajn

belajn stanajn fiŝojn.

“Ĉu ili mordus hokojn?” demandis Onklino Em,

scivoleme.

La Stana Lignohakisto aspektis ĉagrenita pro tiu

demando.

“Sinjorino,” diris li, “ĉu vi supozas ke mi permesus ke

iu kaptu miajn belajn fiŝojn, eĉ se ili sufiĉe malsaĝus por

mordi hokojn? Neniel! Ĉiu kreito estas sekura kontraŭ

damaĝo en mia regno, kaj mi akceptus mortigi mian

amiketon Doroteon tiom volonte kiom iun el miaj stanaj

fiŝoj.”

“La Imperiestro estas tre bonkora, sinjorino,” klarigis la

Sorĉisto. “Se muŝo hazarde ekstaras sur lian stanan

korpon li ne malĝentile forbrosas ĝin, kiel eble agas

multaj homoj; li ĝentile petas ĝin trovi alian haltejon.”

“Kion faras la muŝo tiuokaze?” demandis Onklino Em.

“Kutime ĝi pardonpetas kaj forflugas,” diris la Sorĉisto

solene. “Muŝoj ŝatas esti traktataj ĝentile same kiel aliaj

bestoj, kaj ĉi tie en Oz ili komprenas kion ni diras al ili,

kaj kondutas tre bele.”

“Nu,” diris Onklino Em, “la muŝoj en Kansas, el kie

mi venis, komprenas nur baton. Necesas batpremi ilin por

250

Ĉapitro Dudek Kvar

bonkondutigi ilin; kaj estas same pri ’skitoj. Ĉu vi havas

’skitojn en Oz?”

“Ni havas tre grandajn moskitojn ĉi tie, kiuj kantas

bele kiel kantobirdoj,” respondis la Stana Lignohakisto.

“Sed ili neniam mordas aŭ ĝenas nian popolon, ĉar ili

bone manĝas kaj estas bone zorgataj. En via lando ili

mordas homojn ĉar ili malsatas—povruloj!”

“Jes,” akordis Onklino Em; “ili certe malsatas. Kaj ne

multe gravas al ili kiujn ili manĝas. Min ĝojigas ke vi

havas edukitajn ’skitojn en Oz.”

Tiuvespere post la manĝo ilin distris la Stana Korneta

Bando de la Imperiestro, kiu ludis por ili plurajn dolĉajn

melodiojn. Ankaŭ la Sorĉisto iom prestidigitadis por distri

la grupon; post tio ili ĉiuj iris al siaj komfortaj stanaj

litĉambroj kaj dormis profunde ĝis la mateno.

Post la matenmanĝo Doroteo diris al la Stana

Lignohakisto:

“Se vi diros al ni kiudirekten iri ni vizitos la

Birdotimigilon survoje hejmen.”

“Mi akompanos vin kaj montros al vi la vojon,”

respondis la Imperiestro; “ĉar mi devas veturi hodiaŭ al la

Smeralda Urbo.”

Li aspektis tiel maltrankvila, dirante tion, ke la

knabineto demandis:

“Ĉu eble io okazis al Ozma, ĉu?”

251

La Smeralda Urbo de Oz

Li gestis nee per sia stana kapo.

“Ankoraŭ ne,” diris li; “sed mi timas ke venis la horo

por diri al vi iom da tre malbona informo, amiketo.”

“Ho, kio estas?” kriis Doroteo.

“Ĉu vi memoras la Reĝon de la Knomoj?” demandis

la Stana Lignohakisto.

“Mi tre bone memoras lin,” ŝi respondis.

“La Reĝo de la Knomoj ne havas afablan koron,” diris

la Imperiestro malfeliĉe, “kaj lin okupis fipensoj pri

venĝo, ĉar foje ni venkis lin kaj liberigis liajn sklavojn kaj

vi forprenis lian Magian Zonon. Do li ordonis ke liaj

Knomoj fosu longan tunelon sub la mortiga dezerto, tiel

ke li povos marŝigi siajn armeojn rekte en la Smeraldan

Urbon. Veninte tien li intencas detrui nian belan landon.”

Doroteon multe surprizis aŭdi tion.

“Kiel Ozma sciiĝis pri la tunelo?” ŝi demandis.

“Ŝi vidis ĝin per sia Magia Bildo.”

“Kompreneble,” diris Doroteo; “kial mi ne divenis

tion? Kaj kion ŝi faros?”

“Mi ne scias,” estis la respondo.

“Pu!” kriis la Flava Kokino. “Ni ne timas la Knomojn.

Se ni rulos kelkajn niajn ovojn en la tunelon ili forkuros

hejmen kiel eble plej rapide.”

“ N u , t i o e s t a s t u t e v e r a ! ” k r i i s D o r o t e o . “ L a

Birdotimigilo foje konkeris la tutan armeon de la Reĝo de

252

Ĉapitro Dudek Kvar

la Knomoj per kelkaj ovoj de Vilĉinjo.”

“Sed vi ne komprenas la tutan aĉan komploton,”

daŭrigis la Stana Lignohakisto. “La Reĝo de la Knomoj

estas lerta, kaj li scias ke liaj Knomoj forkurus de ovoj;

do li interkonsentis kun multaj fiuloj ke ili helpu lin.

Tiuj fispiritoj ne timas ovojn aŭ ion alian, kaj ili estas tre

potencaj. Do la Reĝo de la Knomoj sendos ilin unue tra

la tunelon, por konkeri kaj detrui, kaj poste la Knomoj

sekvos por akiri sian porcion de la rabaĵoj kaj sklavoj.”

Ĉiujn tremetigis aŭdi tion, kaj ĉiu vizaĝo ekhavis

maltrankvilan mienon.

“Ĉu la tunelo jam estas finita?” demandis Doroteo.

“Ozma sendis al mi mesaĝon hieraŭ ke la tunelo estas

tute finita escepte de maldika krusto da tero ĉe la fino.

Kiam niaj malamikoj trarompos tiun kruston ili estos en

la ĝardenoj de la reĝa palaco, en la koro de la Smeralda

Urbo. Mi proponis armi ĉiujn miajn Palpbrumojn kaj

marŝi helpi Ozman; sed ŝi diris ke ne.”

“Mi volonte scius la kialon,” diris Doroteo.

“Ŝi respondis ke ĉiuj loĝantoj de Oz, kune, ne estus

sufiĉe fortaj por batali kaj venki la fifortojn de la Reĝo de

la Knomoj. Tial ŝi tute rifuzas batali.”

“Sed ili kaptos kaj sklavigos nin, kaj rabos kaj ruinigos

la tutan belan landon!” kriis la Sorĉisto, kiun multe

malkvietigis tiu deklaro.

253

!(images/000052.png)

La Smeralda Urbo de Oz

“Mi timas ke jes,” diris la Stana Lignohakisto malĝoje.

“Kaj mi ankaŭ timas ke tiuj kiuj ne estas feoj, ekzemple

la Sorĉisto, kaj Doroteo, kaj ŝiaj onklo kaj onklino, ankaŭ

Toto kaj Vilĉinjo, estos rapide mortigitaj de la venkintoj.”

“Kio estos farebla?” demandis Doroteo, iom tremante

pro la penso pri tiu fisorto.

“Nenio estas farebla!” malgaje respondis la Imperiestro

de la Palpbrumoj. “Sed ĉar Ozma rifuzas mian armeon

mi mem iros al la Smeralda Urbo. Almenaŭ mi povos

perei apud mia amata Reganto.”

254

!(images/000064.png)

TIU miriga informo malfeliĉigis ĉiun koron kaj ĉiuj nun

fervoris reiri al la Smeralda Urbo kaj partopreni en la

sorto de Ozma. Do ili ekveturis sen perdi tempon, kaj

ĉar la vojo kondukis preter la novan domegon de la

Birdotimigilo ili decidis mallonge halti tie kaj konsiliĝi

kun li.

“La Birdotimigilo estas verŝajne la plej saĝa persono en

la tuta Oz,” komentis la Stana Lignohakilo, kiam ili

rekomencis sian veturon. “Lia cerbo estas granda kaj

bonega, kaj ofte li diris al mi aferojn kiujn mi mem tute

ne elpensus. Mi devas diri ke mi apogas min multe sur la

cerbo de la Birdotimigilo dum ĉi tiu krizo.”

La Stana Lignohakisto veturis sur la antaŭa benko de

la ĉarego, kie Doroteo sidis inter li kaj la Sorĉisto.

“Ĉu la Birdotimigilo aŭdis pri la problemo de Ozma?”

255

La Smeralda Urbo de Oz

demandis la Kapitana Generalo.

“Mi ne scias, sinjoro,” estis la respondo.

“Kiam mi estis ordinara soldato,” diris Ombi Ambi,

“mi estis bonega armeo, kion mi plene pruvis dum nia

milito kontraŭ la Knomoj. Sed nun ne ekzistas eĉ unu

sola ordinara soldato en la armeo, ekde kiam Ozma

nomumis min la Kapitana Generalo, do estas neniu kiu

batalos kaj defendos nian belan Reganton.”

“Estas vere,” diris la Sorĉisto. “La nuna armeo

konsistas nur el oficiroj, kaj la tasko de oficiro estas

ordoni al la soldatoj ke ili batalu. Ĉar ne estas soldatoj ne

povas esti batalado.”

“Kompatinda Ozma!” flustris Doroteo, kun larmoj en

siaj dolĉaj okuloj. “Estas aĉe pensi ke ŝia tuta bela

felando estos detruita. Mi demandas al mi ĉu eble ni

povus eskapi kaj reiri al Kansas per la Magia Zono? Kaj

eble ni povus kunpreni Ozman kaj ni ĉiuj laboregus por

akiri monon por ŝi, tiel ke ŝi ne estus ege solsenta kaj

malfeliĉa pro la perdo de sia felando.”

“Ĉu vi kredas ke estus laboro por mi en Kansas?”

demandis la Stana Lignohakisto.

“Se vi estas malplena, oni eble uzus vin en fabriko de

ladskatoloj,” proponis Onklo Henriko. “Sed mi ne

komprenas kiel utilus via laborado. Vi neniam manĝas aŭ

dormas aŭ bezonas novajn vestojn.”

256

Ĉapitro Dudek Kvin

“Mi ne pensis pri mi,” respondis la Imperiestro digne.

“Mi nur demandis al mi ĉu eble mi povus helpi subteni

Doroteon kaj Ozman.”

Dum ili indulgis sin per tiuj malfeliĉaj planoj por la

estonteco ili sufiĉe veturis por povi vidi la novan domegon

de la Birdotimigilo, kaj eĉ kvankam plenaj de zorgoj kaj

maltrankvilo pri la baldaŭa sorto de Oz, Doroteo ne povis

ne senti miron pro la vidaĵo.

La nova domo de la Birdotimigilo havis formon kiel

de giganta spiko de maizo. La vicoj de grajnoj estis el

solida oro, kaj la verdo sur kiu rekte staris la spiko estis

aro da scintilantaj smeraldoj. Sur la plejsupro de la

strukturo staris figuro reprezentanta la Birdotimigilon

mem, kaj sur liaj etenditaj brakoj, kaj sur lia kapo, estis

pluraj korvoj ĉizitaj el ebono kaj kun rubiaj okuloj. Vi

povos imagi kiom granda estis tiu spiko de maizo kiam

mi diros al vi ke unusola ora grajno estis fenestro, kiu

svingiĝis eksteren sur ĉarniroj, kaj vico de kvar grajnoj

malfermiĝis kiel la antaŭa enirejo. Interne estis kvin

etaĝoj, ĉiu etaĝo estis unusola ĉambro.

La ĝardenoj ĉirkaŭ la domego konsistis el maizkampoj,

kaj Doroteo agnoskis ke la loko estas ĉiurilate tre taŭga

hejmo por ŝia bona amiko la Birdotimigilo.

“Li estus tre feliĉa ĉi tie, tute certe,” ŝi diris, “se nur

la Reĝo de la Knomoj lasus nin. Sed se Oz estos detruita

257

La Smeralda Urbo de Oz

kompreneble ankaŭ ĉi tiu loko detruiĝos.”

“Jes,” respondis la Stana Lignohakisto, “kaj ankaŭ mia

bela stana kastelo, pri kiu mi ĝojas kaj fieras.”

“Ankaŭ la domo de Joĉjo Kukurbokapo pereos,”

komentis la Sorĉisto, “kaj la Atleta Kolegio de Profesoro

Ŝancelinsekto, kaj la reĝa palaco de Ozma, kaj ĉiuj aliaj

niaj belaj konstruaĵoj.”

“Jes, Oz fariĝos dezerto kiam la Reĝo de la Knomoj

finos ĝin,” ĝemis Ombi Ambi.

La Birdotimigilo elvenis renkonti ilin kaj elkore

bonvenigis ilin.

“Mi aŭdis ke vi decidis loĝi por ĉiam en la Lando Oz

de nun,” li diris al Doroteo; “kaj tio ĝojigos mian koron,

ĉar mi multe malamis niajn oftajn apartiĝojn. Sed kial vi

ĉiuj tion malgajas?”

“Ĉu vi aŭdis la informon?” demandis la Stana

Lignohakisto.

“ N e n i a n i n f o r m o n m a l f e l i ĉ i g a n , ” r e s p o n d i s l a

Birdotimigilo.

Do Noĉjo Hakisto rakontis al sia amiko pri la tunelo

de la Reĝo de la Knomoj, kaj ke la fibestoj de la Nordo

alianciĝis kun la subtera monarko por konkeri kaj detrui

Ozon. “Nu,” diris la Birdotimigilo, “certe aŭguras

malbone por Oz kaj ni ĉiuj. Sed mi kredas ke estas erare

maltrankvili pri io ankoraŭ ne okazinta. Certe la horo por

258

!(images/000074.jpg)

Ĉapitro Dudek Kvin

malfeliĉi estos kiam nia lando jam estos detruita kaj nia

popolo sklavigita. Do ni ne mankigu al ni la malmultajn

feliĉajn horojn restontajn al ni.”

“Ha! Jen vera saĝeco,” deklaris la Vilulo aprobe. “Kiam

ni vere estos malfeliĉaj ni bedaŭros tiujn malmultajn

horojn restontajn al ni, se ni ne plenĝuos ilin.”

“Malgraŭe,” diris la Birdotimigilo, “mi akompanos vin

al la Smeralda Urbo kaj proponos servon al Ozma.”

“Ŝi diras ke ni povos fari nenion por kontraŭi niajn

malamikojn,” anoncis la Stana Lignohakisto.

“ K a j s e n d u b e ŝ i p r a v a s , s i n j o r o , ” r e s p o n d i s l a Birdotimigilo. “Tamen ŝi bonvenigos nian simpation, kaj

la devo de la amikoj de Ozma estas stari apud ŝi kiam

venos la fina katastrofo.”

Post tio li kondukis ilin en sian kuriozan domegon kaj

montris al ili la belajn ĉambrojn de ĉiuj kvin etaĝoj. La

malsupra ĉambro estis granda akceptohalo, kun akordiono

en unu angulo. Tiun instrumenton la Birdotimigilo, kiam

sola, povis ludi por distri sin, ĉar li multe amis muzikon.

Sur la muroj pendis blanka silko, sur kiu aroj da nigraj

korvoj estis broditaj per nigraj diamantoj. Kelkaj el la

seĝoj havis la formon de grandaj kor voj kaj estis

remburitaj per kusenoj el maizkolora silko.

La dua etaĝo enhavis belan bankedoĉambron kie la

Birdotimigilo povis gastigi siajn gastojn, kaj la tri supraj

259

La Smeralda Urbo de Oz

etaĝoj estis litoĉambroj grandioze meblitaj kaj ornamitaj.

“El ĉi tiuj ĉambroj,” diris la Birdotimigilo fiere, “oni

povas bele vidi la ĉirkaŭajn maizkampojn. La maizo kiun

mi kultivas estas ĉiam spikoplena. La spikoj estas mia

armeo, ili ĉiuj amas Ozman do la regimentoj estas

reĝamantoj. Mi faras miajn ĉarradojn el la eksspikoj, ĉar

ili tiel fariĝas spokoj. Oni ankaŭ povus mueli la spikojn

kaj fari el ili spicojn. Kaj neniu vidaĵo estas pli klara, ĉar

kiam miaj flavaj kampoj brilas, ili fariĝas lampoj.”

La vizitantoj iomete manĝis kaj poste hastis rekomenci

sian veturon al la Smeralda Urbo. La Birdotimigilo trovis

sidejon en la ĉarego inter Ombi Ambi kaj la Vilulo, kaj

lia pezo ne multe pligrandigis la ŝarĝon ĉar li estis plena

nur de pajlo.

“Rimarku ke mi havas unu avenkampon en mia

bieno,” li komentis, dum ili forveturis. “Avenpajlo estas,

laŭ mia trovo, la plej bona pajlo per kiu min plenigi

kiam mia interno fariĝas moska aŭ misforma.”

“Ĉu vi povas replenigi vin sen helpo?” demandis

Onklino Em. “Mi supozus ke post la elpreno de la pajlo

restus nur viaj vestoj.”

“Vi preskaŭ pravas, sinjorino,” li respondis. “Miaj

servistoj plenigas min laŭ mia direktado. Ĉar mia kapo,

en kiu estas bonega cerbo, konsistas el sako ligita

malsupre. Mia vizaĝo estas nete pentrita sur unu flanko

260

!(images/000081.png)

Ĉapitro Dudek Kvin

de la sako, kiel vi povas vidi. Mia kapo ne bezonas

repleniĝi kiel mia korpo, ĉar ĝi bezonas nur ke oni

refreŝigu la farbon de tempo al tempo.”

La domego de la Birdotimigilo ne estis tre distanca de

la kampoj de Joĉjo Kukurbokapo, kaj kiam Onklo

Henriko kaj Onklino Em alvenis tien la kultivejo multe

imponis al ili. La kultivejo estis unusola giganta kampo

da kukurboj, kaj kelkaj el la kukurboj estis gigantaj. En

unu el ili, kiu estis nete elĉizita, Joĉjo mem loĝis, kaj li

deklaris ĝin tre komforta loĝejo. Li kultivis tiom da

kukurboj por povi ŝanĝi sian kapon tuj kiam ĝi fariĝis

ĉifita aŭ baldaŭ putronta.

La kukurbokapa viro bonvenigis siajn vizitantojn ĝoje

kaj proponis al ili plurajn bongustegajn kukurbajn

261

La Smeralda Urbo de Oz

pasteĉojn kiel manĝon.

“Mi mem ne manĝas kukurbajn pasteĉojn, pro du

kialoj,” li diris. “Unu estas ke se mi manĝus kukurbojn

mi iĝus kanibalo, kaj la alia kialo estas ke mi neniam

manĝas, ĉar mi ne estas vaka interne.”

“Tre bonaj kialoj,” konsentis la Birdotimigilo.

Ili rakontis al Joĉjo Kukurbokapo la informon pri la

Reĝo de la Knomoj, kaj li decidis akompani ilin al la

Smeralda Urbo por helpi konsoli Ozman.

“Mi anticipis loĝi ĉi tie komforte kaj facile dum multaj

jarcentoj,” diris Joĉjo malgaje; “sed kompreneble se la

Reĝo de la Knomoj detr uos ĉion en Oz ankaŭ mi

detruiĝos. Vere, ŝajnas domaĝe, ĉu ne?”

Ili baldaŭ reekveturis, kaj tiom rapide la Segĉevalo tiris

la ĉaregon sur la glataj vojoj ke antaŭ la krepusko ili jam

atingis la reĝan palacon en la Smeralda Urbo kaj tiel ilia

veturo finiĝis.

262

!(images/000092.png)

OZMA estis en sia rozĝardeno plukante bukedon kiam

la grupo alvenis, kaj ŝi salutis ĉiujn siajn malnovajn kaj

novajn amikojn ridetante kaj dolĉe kiel ĉiam.

La okuloj de Doroteo estis plenaj de larmoj dum ŝi

salutis la belan Reganton de Oz, kaj ŝi flustris al ŝi:

“Ho, Ozma, Ozma! Mi bedaŭr eg as.”

Ozma aspektis surprizita.

“Bedaŭras pri kio, Doroteo?” ŝi demandis.

“Pro viaj multaj problemoj rilate la Reĝon de la

Knomoj,” estis la respondo.

Ozma ridis pro aŭtentika amuziĝo.

“Nu, tio tute ne ĝenas min, kara Princino,” ŝi

respondis. Poste, ĉirkaŭrigardante la malgajajn vizaĝojn de

siaj amikoj, ŝi pludiris: “Ĉu vi ĉiuj maltrankvilas pri tiu

tunelo?”

263

La Smeralda Urbo de Oz

“Jes!” ili kriis ĥore.

“Nu, eble estas pli grave ol mi supozis,” agnoskis la

bela Reganto; “sed mi ne multe pensis pri la afero. Post

la manĝo ni kunrenkontiĝos kaj diskutos ĝin.”

Do ili iris al siaj ĉambroj kaj preparis sin por la

vespermanĝo, kaj Doroteo vestis sin per sia plej bela robo

kaj surmetis sian koroneton, ĉar ŝi pensis ke eble ĉi foje

ŝi neniam denove aperos kiel princino de Oz.

La Birdotimigilo, la Stana Lignohakisto kaj Joĉjo

Kukurbokapo ĉiuj sidis ĉe la manĝotablo, kvankam neniu

el ili kapablis manĝi. Kutime ili plivigligis la manĝon per

sia gaja konversaciado, sed ĉinokte ĉiuj ŝajnis strange

silentaj kaj malkvietaj.

Tuj post la fino de la manĝo Ozma gvidis la grupon

al sia propra privata ĉambro en kiu pendis la Magia

Bildo. Kiam ili jam sidigis sin, la Birdotimigilo parolis la

unua:

“Ĉu la tunelo de la Reĝo de la Knomoj estas finita,

Ozma?” li demandis.

“Ĝi kompletiĝis hodiaŭ,” ŝi respondis. “Ili konstruis

ĝin tuj sub la palacaj ĝardenoj, kaj ĝi finiĝas antaŭ la

Malpermesita Fonto. Nur krusto da tero apartigas niajn

malamikojn de ni, kaj kiam ili marŝos ĉi tien ili facile

trarompos tiun kruston kaj ekatakos nin.”

“Kiu helpos la Reĝon de la Knomoj?” demandis la

264

!(images/000044.jpg)

Ĉapitro Dudek Ses

Birdotimigilo.

“La Kapricloj, la Grumblemloj kaj la Fanfasmoj,” ŝi

respondis. “Mi rigardis hodiaŭ per mia Magia Bildo la

mesaĝistojn kiujn la Reĝo de la Knomoj sendis al ĉiuj tiuj

popoloj por voki ilin kungrupiĝi en liaj grandaj kavernoj.”

“Ni vidu kion ili faras nun,” proponis la Stana

Lignohakisto.

Do Ozma deziris vidi la kavernon de la Reĝo de la

Knomoj, kaj tuj la pejzaĝo fadis de la Magia Bildo kaj

anstataŭis ĝin la sceno tiumomente okazanta en la

juveloplena kaverno de Reĝo Rokato.

Sovaĝa kaj tremiga sceno frontis la ulojn de Oz.

Antaŭ la Reĝo de la Knomoj staris la Ĉefo de la

Kapricloj kaj la Granda Galiputo de la Grumblemloj, kaj

ilin ĉirkaŭis iliaj plej lertaj generaloj. Tre ferocaj kaj

potencaj ili aspektis, tiel ke eĉ la Reĝo de la Knomoj kaj

Generalo Guf, kiu staris apud sia mastro, aspektis iom

timoplenaj pro la ĉeesto de la aliancanoj.

Nun ankoraŭ pli terura ulo eniris la kavernon. Ĝi estis

la Unua kaj Plejantaŭa de la Fanfasmoj kaj li fiere sidiĝis

sur la tronon de Reĝo Rokato mem kaj postulis la rajton

gvidi siajn fortojn tra la tunelon antaŭ ĉiuj aliaj. La Unua

kaj Plejantaŭa nun aperis al ĉiuj okuloj per sia harkovrita

haŭto kaj la ursokapo. Kia estis lia reala formo eĉ Rokato

ne sciis.

265

La Smeralda Urbo de Oz

Tra la arkoj kondukantaj en la vastan serion de

kavernoj situantaj preter la tronoĉambro de Reĝo Rokato

videblis vicoj da vicoj de la invadantoj—miloj da

Fanfasmoj, Grumblemloj kaj Kapricloj starantaj en vicoj

dum malantaŭ ili amasis la miloj da miloj da soldatoj de

la armeo de Generalo Gufo mem de la Knomoj.

“Aŭskultu!” flustris Ozma. “Mi kredas ke ni povas aŭdi

kion ili diras.”

Do ili silentis kaj aŭskultis.

“Ĉu ĉio pretas?” demandis la Unua kaj Plejantaŭa

arogante.

“La tunelo fine estas kompleta,” respondis Generalo

Guf.

“Kiom da tempo ni bezonos por marŝi al la Smeralda

Urbo?” demandis la Granda Galiputo de la Grumblemloj.

“Se ni ekmarŝos je la noktomezo,” respondis la Reĝo

de la Knomoj, “ni atingos la Smeraldan Urbon je la

mateniĝo. Tiam, dum la tuta popolo de Oz dormas, ni

kaptos kaj sklavigos ilin. Post tio ni detruos la urbon

mem kaj tramarŝos la Landon Oz, br uligante kaj

detruante dum ni marŝos.”

“Bone!” kriis la Unua kaj Plejantaŭa. “Kiam ni finos

pri Oz ĝi estos dezerto. Ozma estos mia sklavo.”

“Ŝi estos mia sklavo!” kriis la Granda Galiputo kolere.

“Ni decidos pri tio poste,” diris Reĝo Rokato haste.

266

Ĉapitro Dudek Ses

“Ni ne kverelu nun, amikoj. Unue ni konkeru Ozon, kaj

poste ni interdividos la rabaĵojn kontentige.”

La Unua kaj Plejanataŭa ridetis fie; sed li diris nur:

“Mi kaj miaj Fanfasmoj iros la unuaj, ĉar nenio sur la

tero povas rezisti nian forton.”

Ili ĉiuj konsentis pri tio, sciante ke la Fanfasmoj estas

la plej potencaj el la kombinitaj fortoj. Reĝo Rokato nun

invitis ilin partopreni en bankedo kiun li preparis, kie ili

povos okupi sin per manĝado kaj trinkado ĝis la

noktomezo.

Ĉar ili jam vidis kaj aŭdis tiom de la komploto kiom

ili volis aŭdi, Ozma lasis sian Magian Bildon forfadi. Post

tio ŝi turnis sin al siaj amikoj kaj diris:

“Niaj malamikoj estos ĉi tie pli baldaŭ ol mi anticipis.

Kion laŭ via konsilo mi faru?”

“Nun estas tro malfrue kunvenigi nian popolon,” diris

la Stana Lignohakisto malgaje. “Se vi estus permesinta ke

mi armu kaj trejnu miajn Palpbrumojn eble ni farus

bonan batalon kaj detruus multajn el niaj malamikoj

antaŭ ol ili konkerus nin.”

“Ankaŭ la Manĝtuloj bone batalas,” diris Ombi Ambi;

“kaj ankaŭ la Gilikuloj.”

“Sed mi ne volas batali,” deklaris Ozma firme. “Neniu

rajtas detrui ian vivanton, negrave kiom fia ĝi estas, nek

damaĝi ĝin nek malfeliĉigi ĝin. Mi rifuzas batali—eĉ por

267

La Smeralda Urbo de Oz

savi mian regnon.”

“La Reĝo de la Knomoj malpli etikas,” komentis la

Birdotimigilo. “Li intencas detrui nin ĉiujn kaj ruinigi

nian belan landon.”

“Ke la Reĝo de la Knomoj intencas fiagi ne pravigas

ke mi simile agu,” respondis Ozma.

“Sinsavo estas la unua leĝo de la naturo,” citis la

Vilulo.

“Estas vere,” ŝi diris senhezite. “Mi preferus trovi

planon por savi nin sen batalado.”

Al ili tio ŝajnis senespera tasko, sed komprenante ke

Ozma firme decidis ne batali, ili penis elpensi ian

rimedon kiu ebligos eskapi.

“Ĉu ni ne povus subaĉeti niajn malamikojn, donante

al ili multajn smeraldojn kaj oron?” demandis Joĉjo

Kukurbokapo.

“Ne, ĉar ili kredas povi preni ĉion kion ni havas,”

respondis la Reganto.

“Mi elpensis ion,” diris Doroteo.

“Kion, kara?” demandis Ozma.

“Ni uzu la Magian Zonon por deziri nin ĉiujn en

Kansas. Ni metu kelkajn smeraldojn en niajn poŝojn, kaj

vendu ilin en Topeka tiel ke ni povos repagi la hipotekon

je la kampoj de Onklo Henriko. Post tio ni povos ĉiuj

kune vivi kaj esti feliĉaj.”

268

Ĉapitro Dudek Ses

“Lerta ideo!” kriis la Birdotimigilo.

“Kansas estas tre bona lando. Mi vizitis ĝin,” diris la

Vilulo.

“Tio ŝajnas al mi bonega plano,” aprobis la Stana

Lignohakisto.

“Ne!” diris Ozma firme. “Neniam mi dizertos mian

popolon kaj lasos al ĝi tiel kruelan sorton. Mi uzos la

Magian Zonon por sendi vin ceterajn al Kansas, se vi

volas, sed se mia amata lando estas detruenta kaj mia

popolo sklavigenda mi restos kaj partoprenos en ilia

sorto.”

“Tute ĝuste,” asertis la Birdotimigilo ĝemante. “Mi

restos kun vi.”

“Kaj ankaŭ mi,” deklaris la Stana Lignohakisto kaj la

Vilulo kaj Joĉjo Kukurbokapo siavice. Tiktoko la

mekanismulo ankaŭ diris ke li intencas apogi Ozman.

“Ĉar,” li diris, “mi tute ne utilus en Kansas.”

“Rilate al mi,” anoncis Doroteo serioze, “se la Reganto

de Oz devas ne dizerti sian popolon, ankaŭ Princino de

Oz ne rajtas forfuĝi. Mi akceptas fariĝi sklavo kun vi

ceteraj; do per la Magia Zono ni nur povos uzi ĝin por

resendi Onklon Henrikon kaj Onklinon Em al Kansas.”

“Jam dum mia tuta vivo mi estas sklavo,” respondis

Onklino Em rimarkinde gaje, “ankaŭ Henriko. Laŭ mi ni

certe ne reiros al Kansas. Mi preferas kunsorti kun vi.”

269

La Smeralda Urbo de Oz

Ozma ridetis al ili ĉiuj dankeme.

“Ne necesas jam malesperi,” ŝi diris. “Mi ellitiĝos frue

morgaŭ matene kaj estos ĉe la Malpermesita Fonto kiam

la ferocaj batalistoj trarompos la kruston de tero. Mi

parolos al ili afable kaj eble ili tamen ne estos vere

fiegaj.”

“ K i a l o n i n o m a s ĝ i n l a M a l p e r m e s i t a Fo n t o ? ”

demandis Doroteo penseme.

“Ĉu vi ne scias, kara?” respondis Ozma surprizite.

“Ne,” diris Doroteo. “Kompreneble mi vidas la fonton

en la palaca tereno ekde kiam mi unue venis al Oz; kaj

mi legis la afiŝon kiu diras: ‘Al Ĉiuj estas Malpermesate

Trinki ĉe ĉi tiu Fonto.’ Sed mi neniam sciis kial estas

malpermeso. La akvo aspektas klara kaj scintilanta kaj ĝi

bobelas en ora baseno konstante.”

“Tiu akvo,” deklaris Ozma serioze, “estas la plej

danĝera aĵo en la tuta Lando Oz. Ĝi estas la Forgesiga

Akvo.”

“Kion tio signifas?” demandis Doroteo.

“Kiu trinkas el la Malpermesita Fonto tuj forgesas ĉion

sciitan,” Ozma asertis.

“ N e e s t u s m a l f a c i l a r i m e d o p o r f o r g e s i n i a j n

problemojn,” sugestis Onko Henriko.

“Estas vere; sed vi forgesus ĉion alian kaj fariĝus

senscia kiel bebo,” respondis Ozma.

270

!(images/000075.png)

Ĉapitro Dudek Ses

“Ĉu ĝi frenezigas?” demandis Doroteo.

“Ne; ĝi nur forgesigas,” respondis la knabina Reganto.

“Laŭdire iam—antaŭ tre longe—fireĝo regis Ozon, kaj multe

mizerigis sin kaj sian tutan popolon. Do Glinda, la Bona

Sorĉistino, metis tiun fonton ĉi tien, kaj la Reĝo trinkis iom

de ĝia akvo kaj forgesis sian fiecon. Lia menso fariĝis

senkulpa kaj vaka, kaj kiam li relernis la vivoverojn li lernis

nur bonaĵojn. Sed la popolo memoris kiom fia antaŭe estis

ilia Reĝo kaj ankoraŭ timis lin. Tial li devigis ilin ĉiuj trinki

iom de la Forgesiga Akvo kaj forgesi ĉion sciitan, tiel ke ili

fariĝis simplaj kaj sensciaj kiel ilia Reĝo. Post tio ili ĉiuj

271

La Smeralda Urbo de Oz

kunsaĝiĝis kaj ilia saĝo estis bona, tiel ke paco kaj feliĉo

ekregis en la lando. Sed pro timo ke iu denove trinkos iom

de la akvo, kaj tuj forgesos ĉion lernitan, la Reĝo metis tiun

afiŝon sur la fonton, kie ĝi jam de multaj jarcentoj restas

ankoraŭ nun.”

Ili ĉiuj aŭskultis zorge la rakonton de Ozma, kaj kiam

ŝi ĉesis paroli sekvis longa periodo da silento dum ĉiuj

pripensis la kuriozan magian forton de la Forgesiga akvo.

Fine la pentrita vizaĝo de la Birdotimigilo ekridetis tiel

ke la ŝtofo etendiĝis laŭeble plej larĝe.

“Kiom dankema mi estas,” li diris, “ke mi havas tiel

bone preparitan cerbon!”

“Mi donis al vi la plej bonan cerbon kiun iam mi

preparis,” deklaris la Sorĉiesto fiere.

“Vere jes!” akordis la Birdotimigilo, “kaj ĝi funkcias tiel

bonege ke ĝi trovis rimedon por savi Ozon—por savi nin

ĉiujn!”

“Min ĝojigas aŭdi tion,” diris la Sorĉisto. “Neniam ni

bezonos saviĝon pli ol ĝuste nun.”

“Ĉu vi volas diri ke vi povas savi nin de tiuj fiaj

Fanfasmoj kaj Grumblemloj kaj Kapricloj?” demandis

Doroteo fervore.

“Mi certas pri tio, kara,” asertis la Birdotimigilo,

ankoraŭ afable ridetante.

“Diru al ni la kielon!” kriis la Stana Lignohakisto.

272

!(images/000116.png)

Ĉapitro Dudek Ses

“Ne nun,” diris la Birdotimigilo. “Vi ĉiuj enlitiĝu nun,

kaj mi konsilas ke vi forgesu viajn problemojn same

komplete kiel se vi trinkus la Forgesigan Akvon de la

Malpermesita Fonto. Mi restos ĉi tie kaj parolos nur al

O z m a p r i m i a p l a n o , s e d s e v i ĉ i u j e s t o s ĉ e l a Malpermesita Fonto je la mateniĝo, vi vidos kiel facile ni

savos la regnon kiam niaj malamikoj trarompos la kruston

de tero kaj venos el la tunelo.”

Do ili foriris kaj lasis la Birdotimigilon sola kun

Ozma; sed Doroteo tute ne povis dormi dum la tuta

nokto.

273

!(images/000102.png)

La Smeralda Urbo de Oz

“Li estas nur Birdotimigilo,” ŝi diris al si, “kaj mi ne

estas certa ke lia preparita cerbo estas tiel lerta kiel li

kredas.”

Sed ŝi sciis ke se la plano de la Birdotimigilo fiaskos

ili ĉiuj pereos; do ŝi penis fidi lin.

274

!(images/000110.png)

LA Reĝo de la Knomoj kaj liaj teruraj alianculoj sidis

ĉe la bankedotablo ĝis la noktomezo. Okazis multa

kverelado inter la Grumblemloj kaj Fanfasmoj, kaj unu

el la etkapaj Kapricloj ekkoleris je Generalo Guf kaj

sufokis lin ĝis li preskaŭ ĉesis spiradi. Tamen neniu estis

grave vundita, kaj la Reĝo de la Knomoj sentis multan

plileĝerecon de la koro kiam la horloĝo sonigis la

dekduan horon kaj ili ĉiuj eksaltis kaj prenis siajn

armilojn.

“Aha!” kriis la Unua kaj Plejantaŭa. “Nun ni konkeru

la Landon Oz!”

Li starigis siajn Fanfasmojn laŭ batalordo kaj je lia

ordono ili ekmarŝis en la tunelon kaj komencis la longan

marŝon tra ĝi al la Smeralda Urbo. La Unua kaj

Plejantaŭa intencis preni por si ĉiujn trezorojn de Oz;

275

La Smeralda Urbo de Oz

mortigi ĉiujn mortigeblajn kaj sklavigi la ceteron; detrui

kaj dezertigi la tutan landon, kaj poste konkeri kaj

sklavigi la Knomojn, la Grumblemlojn kaj la Kapriclojn.

Kaj li sciis ke lia forto sufiĉas por kapabligi lin fari ĉion

ĉi facile.

Poste marŝis en la tunelon la armeo de gigantaj

Grumblemloj, kun sia Granda Galiputo ĉe sia kapo. Ili

estis teruruloj, vere, kaj volegis atingi Ozon por komenci

rabi kaj detrui. La Granda Galiputo iomete timis la

Unuan kaj Plejantaŭan, sed havis lertan planon murdi aŭ

detrui tiun potenculon kaj akiri la riĉojn de Oz por si.

Malmultege de la rabaĵoj ricevos la Reĝo de la Knomoj,

pensis la Granda Galiputo.

La Ĉefo de la Kapricloj nun marŝigis siajn falskapajn

soldatojn en la tunelon. En lia fikapeto estis komploto

detrui kaj la Unuan kaj Plejantaŭan kaj la Grandan

Galiputon. Li intencis lasi ke ili konkeru Ozon, ĉar ili

insistis iri la unuaj; sed li poste perfide detruos ilin,

ankaŭ Reĝon Rokaton, kaj retenos ĉiujn sklavojn kaj

trezoron de la regno de Ozma por si.

Post la marŝado de ĉiuj liaj danĝeraj aliancanoj en la

tunelon la Reĝo de la Knomoj kaj Generalo Guf

komencis sekvi ilin, ĉe la kapo de kvindek mil Knomoj,

ĉiuj plene armitaj.

“Guf,” diris la Reĝo, “tiuj uloj antaŭ ni intencas fion.

276

!(images/000053.png)

Ĉapitro Dudek Sep

Ili intencas akiri ĉion por si kaj lasi nenion por ni.”

“Mi scias,” respondis la Generalo; “sed ili ne estas

tiom lertaj kiom ili kredas. Kiam vi havos la Magian

Zonon vi devos tuj deziri la Kapriclojn kaj Grumblemlojn

kaj Fanfasmojn denove en siaj landoj—kaj la Zono nepre

portos ilin tien.”

“Bone!” kriis la Reĝo. “Bonega plano, Guf. Mi faros

tion. Dum ili konkeros Ozon mi prenos la Magian

Zonon, kaj poste nur la Knomoj restos por rabi la

landon.”

Do komprenu ke pri nur unu afero ili ĉiuj konsentis—

277

La Smeralda Urbo de Oz

ke Oz estas detruenda.

Plu kaj plu kaj plu la vastaj vicoj de invadantoj

marŝis, plenigante la tunelon de flank’-al-flanko. Per

regula tramp, tramp, ili antaŭeniris, kaj ĉiu paŝo

pliproksimigis ilin al la bela Smeralda Urbo.

“Nenio povos savi la Landon Oz!” pensis la Unua kaj

Plejantaŭa, sulkante sian frunton ĝis lia ursa vizaĝo estis

nigra kiel la tunelo.

“La Smeralda Urbo estas preskaŭ jam detr uita!”

murmuris la Granda Galiputo, gestante feroce per sia

militoklabo.

“Post kelkaj horoj Oz estos dezerto!” diris la Ĉefo de

la Kapricloj, firidante.

“Mia kara Guf,” komentis la Reĝo de la Knomoj al sia

Generalo, “fine mia venĝo kontraŭ Ozma de Oz kaj ŝia

popolo plenumiĝos.”

“Vi pravas!” deklaris la Generalo. “Ozma nepre

pereos.”

K aj nun la Unua kaj Plejantaŭa, kiu estis en la

antaŭo kaj proksima al la Smeralda Urbo, komencis

tusadi kaj ternadi.

“Ĉi tiu tunelo estas ege polva,” li grumblis kolere. “Mi

punos tiun Reĝon de la Knomoj ĉar li ne balaigis ĝin.

Miaj gorĝo kaj okuloj pleniĝas per polvo kaj mi soifas

kiel fiŝo!”

278

Ĉapitro Dudek Sep

Ankaŭ la Granda Galiputo tusadis, kaj lia gorĝo estis

sekega.

“Kia polvoplena loko!” li kriis. “Mi ĝojos kiam ni

atingos Ozon kie ni povos trinki.”

“Kiu havas akvon?” demandis la K apricla Ĉefo,

anhelegante kaj sufokiĝante. Sed neniu el liaj sekvantoj

portis eĉ guton da akvo, do li hastis trairi la polvoplenan

tunelon al la Lando Oz.

“El kie venis ĉi tiom da polvo?” demandis Generalo

Guf, penegante gluti sed trovante ke lia gorĝo estas tiom

seka ke li ne povas.

“Mi ne scias,” respondis la Reĝo de la Knomoj. “Mi

estas en la tunelo ĉiutage dum ĝia konstruiĝo, sed ĝis

nun mi neniam rimarkis polvon.”

“Ni rapidu!” kriis la Generalo. “Mi donus duonon de

la oro en Oz por trinko da akvo.”

La polvo pli kaj pli dikiĝis, kaj la gorĝoj kaj okuloj

kaj nazoj de la invadantoj estis plenaj de ĝi. Sed ne eĉ

unu el ili haltis aŭ retroiris. Ili hastis antaŭen pli feroce

kaj venĝeme ol antaŭe.

279

!(images/000062.png)

LA Birdotimigilo ne bezonis dormon; nek la Stana

Lignohakisto nek Tiktoko nek Joĉjo Kukurbokapo. Do ili

ĉiuj vagis en la palacajn ĝardenojn kaj ekstaris apud la

scintilanta akvo de la Malpermesita Fonto ĝis la tagiĝo.

D u m t i u t e m p o i l i i n d u l g i s s i n p e r s p o r a d a

konversaciado.

“Nenio forgesigus al mi kion mi scias,” komentis la

Birdotimigilo, gapante la fonton, “ĉar mi ne povas trinki

la Akvon de Forgeso nek ian ajn akvon. Kaj min ĝojigas

tiu fakto, ĉar mi opinias mian saĝecon nesuperebla.”

“Vi cer-te es-tas tre sa-ĝa,” konsentis Tiktoto. “Ri-la-te

al mi, mi nu-re ka-pab-las pen-si per me-ka-nis-mo, do

mi ne pre-ten-das sci-i ti-o-m ki-om vi.”

“Mia stana cerbo estas tre brila, sed nenion pli mi

280

Ĉapitro Dudek Ok

pretendas pri ĝi,” diris Noĉjo Hakisto modeste. “Tamen

mi ne sopiras esti tre saĝa, ĉar mi rimarkis ke la plej

feliĉaj homoj estas tiuj kiuj ne lasas ke iliaj cerboj

subpremu ilin.”

“Mia neniam ĝenas min,” Joĉjo Kukurbokapo agnoskis.

“Estas multaj semoj de pensado en mia kapo, sed ili ne

facile ŝoŝas. Mi ĝojas pro tio, ĉar se mi okupus miajn

tagojn per pensado mi havus neniom da tempo por io

alia.”

Havante tian gajan humoron ili pasigis la horojn ĝis la

unuaj oraj streketoj de krespusko ekaperis en la ĉielo.

Tiam Ozma venis al ili, freŝa kaj bela kiel ĉiam kaj

surhavanta unu el siaj plej belaj roboj.

“ N i a j m a l a m i k o j a n k o r a ŭ n e a l v e n i s , ” d i r i s l a

Birdotimigilo, salutinte ame la dolĉan knabinecan

Reganton.

“Ili baldaŭ estos ĉi tie,” ŝi diris, “ĉar mi ĵus rigardetis

mian Magian Bildon, kaj mi vidis ilin tusadi kaj sufokiĝi

pro la polvo en la tunelo.”

“Ho, ĉu estas polvo en la tunelo?” demandis la Stana

Lignohakisto.

“Jes; Ozma metis ĝin tien per la Magia Zono,” klarigis

la Birdotimigilo, havante unu el siaj larĝaj ridetoj.

Post tio Doroteo venis al ili, kaj Onklo Henriko kaj

Onklino Em tuj sekvis ŝin. La okuloj de la knabino estis

281

La Smeralda Urbo de Oz

pezaj ĉar ŝi spertis sendorman maltrankvilan nokton. Toto

paŝadis apud ŝi, sed la humoro de la hundeto estis multe

nealta. Vilĉinjo, kiu ĉiam leviĝis je la tagiĝo, ne prokrastis

veni en la grupon apud la fonto.

La Sorĉisto kaj la Vilulo alvenis post tio, kaj baldaŭ

poste aperis Ombi Ambi, vestita per sia plej bona

uniformo.

“Tie kuŝas la tunelo,” diris Ozma, indikante parton de

la tero tuj antaŭ la Malpermesita Fonto, “kaj post kelkaj

m o m e n t o j l a fi i n v a d a n t o j t r a r o m p o s l a t e r o n k a j eksvarmos en la lando. Ni ĉiuj staru aliflanke de la Fonto

kaj rigardu kio okazos.”

Tuj ili obeis ŝian proponon kaj movis sin ĉirkaŭ la

fonton de la Forgesiga Akvo. Tie ili staris silente kaj

anticipante ĝis la pretera tero ekcedis per subita bruo kaj

elsaltis la potenca formo de la Unua kaj Plejantaŭa,

sekvate de ĉiuj siaj teruraj batalistoj.

Dum la estro antaŭensaltis liaj brilantaj okuloj ekvidis

la fonton kaj li kuris al ĝi kaj trinkis fer vore la

scintilantan akvon. Ankaŭ multaj el la aliaj Fanfasmoj

trinkis, por klarigi siajn sekajn polvoplenajn gorĝojn. Post

tio ili ĉirkaŭstaris kaj rigardis unu la alian per simplaj

mirantaj ridetoj.

La Unua kaj Plejantaŭa vidis Ozman kaj ŝiajn

kunulojn preter la fonto, sed anstataŭ peni kapti ŝin li

282

!(images/000067.jpg)

Ĉapitro Dudek Ok

nur gapis ŝin per plaĉita admirado je ŝia beleco—ĉar li

forgesis kie li estas kaj kial li venis tien.

Jam la Granda Galiputo alvenis, kurante el la tunelo

kun raŭka krio de kunmiksitaj kolero kaj soifo. Ankaŭ li

vidis la fonton kaj rapidis trinki ĝian malpermesitan

akvon. La aliaj Grumblemloj ne malrapidis imiti lin, kaj

eĉ antaŭ ol ili finis sian trinkadon la Ĉefo de la Kapricloj

kaj lia sekvantaro venis forpuŝi ilin, dum ili ĉiuj

senescepte deĵetis siajn falskapojn por nuligi sian soifon

per la fonto.

Kiam la Reĝo de la Knomoj kaj Generalo Guf alvenis

ambaŭ ekkuris trinki, sed la Generalo estis tiom freneza

pro soifo ke li fraprenversis sian Reĝon, kaj dum Rokato

kuŝis sternite sur la tero la Generalo trinkegis la

Forgesigan Akvon.

Tiu malĝentila ago de lia Generalo tiom kolerigis la

Reĝon de la Knomoj ke dummomente li forgesis sian

soifon kaj stariĝis por figapi la grupon de teruraj batalistoj

kiujn li kunvenigis por helpi lin. Li vidis ankaŭ Ozman

kaj ŝiajn kunulojn kaj elkriis:

“Kial vi ne kaptas ilin? Kial vi ne konkeras Ozon,

idiotoj? Kial vi staras tie kvazaŭ stultularo?”

Sed la grandaj batalistoj jam fariĝis kvazaŭ infanoj. Ili

jam forgesis sian malamikecon kontraŭ Ozma kaj kontraŭ

Oz. Ili eĉ forgesis kiuj ili mem estas, kaj kial ili estas en

283

La Smeralda Urbo de Oz

ĉi tiu nekonata bela lando. Rilate al la Reĝo de la

Knomoj, ili ne rekonis lin, kaj demandis al si kiu li estas.

La suno leviĝis kaj sendis sian inundon da arĝentaj

radioj por lumigi la vizaĝojn de la invadantoj. La

fruntosulkoj kaj firigardoj jam mankis. Eĉ la plej monstraj

uloj starantaj tie ridetis senkulpe kaj aspektis leĝerkoraj

kaj kontentaj esti simple vivaj.

Ne tia estis Rokato, la Reĝo de la Knomoj. Li ne

trinkis akvon el la Malpermesita Fonto kaj lia tuta antaŭa

kolerego kontraŭ Ozma kaj Doroteo nun ardigis lin feroce

kiel antaŭe. La vido de Generalo Guf babilanta kvazaŭ

feliĉa infano kaj ludanta per siaj manoj en la fridetaj

akvoj de la fonto mirigis kaj furiozigis Ruĝan Rokaton.

Vidante ke liaj teruraj aliancanoj kaj lia propra Generalo

rifuzas agi, la Reĝo de la Knomoj turnis sin por ordoni

sian grandan armeon de Knomoj antaŭeniri el la tunelo

kaj kapti la senhelpajn Ozanojn.

Sed la Birdotimigilo suspektis ke tio estas en la menso

de la Reĝo kaj li parolis al la Stana Lignohakisto. Kune

ili kuris kontraŭ Rokaton kaj ekkaptis lin kaj ĵetis lin en

la grandan basenon de la fonto.

La korpo de la Reĝo de la Knomoj estis ronda kiel

pilko, kaj ĝi balancetis en la Forgesiga Akvo dum li

elŝprucis akvon kaj kriegis pro timo ke li dronos. Kaj

dum li elkriis lia buŝo pleniĝis per akvo, kiu fluis en lian

284

!(images/000071.png)

Ĉapitro Dudek Ok

gorĝon, tiel ke tuj li forgesis ĉion kion li antaŭe sciis

samkomplete kiel ĉiuj aliaj invadintoj.

Ozma kaj Doroteo ne povis ne ridi vidante siajn

timegatajn malamikojn fariĝi sendanĝeraj kiel beboj. Nun

ne estis danĝero ke Oz detr uiĝos. La sola restanta

demando estis kiel forigi la aregon da invadintoj.

La Vilulo afable eltiris la Reĝon de la Knomoj el la

fonto kaj metis lin sur liajn maldikajn krurojn. Rokato

gutadis akvon, sed li babilis kaj ridis kaj volis pli trinki la

akvon. Nenia penso pri damaĝado estis nun en lia menso.

Antaŭ ol foriri el la tunelo li ordonis al siaj kvindek

mil Knomoj resti tie ĝis li ordonos ke ili antaŭeniru, ĉar

285

La Smeralda Urbo de Oz

li volis ke liaj aliancanoj havu oportunon konkeri Ozon

antaŭ ol li aperos kun sia propra armeo. Ozma ne volis

ke ĉiuj tiuj Knomoj superkur u ŝian landon, do ŝi

antaŭeniris al Reĝo Rokato kaj preninte lian manon per

sia mano ŝi diris mildamaniere:

“Kiu vi estas? Kiel vi nomiĝas?”

“Mi ne scias,” li respondis, ridetante al ŝi. “Kiu vi

estas, mia kara?”

“Mi nomiĝas Ozma,” ŝi diris; “kaj vi nomiĝas Rokato.”

“Ho, ĉu?” li respondis, aspektante plaĉita.

“Jes; vi estas Reĝo de la Knomoj,” ŝi diris.

“Ha; kaj kio estas la Knomoj?” respondis la Reĝo,

kvazaŭ perpleksa.

“Ili estas subteraj koboldoj, kaj tiu tunelo tie estas

plena de ili,” ŝi respondis. “Vi posedas belan kavernon ĉe

la alia ekstremo de la tunelo, do vi devos iri al viaj

Knomoj kaj diri ‘Marŝu hejmen!’ Poste sekvu ilin kaj post

iom da tempo vi atingos la belan kavernon kie vi loĝas.”

La Reĝo de la Knomoj multe ĝojis aŭdante tion, ĉar li

ja forgesis ke li posedas kavernon. Do li iris al la tunelo

kaj diris al sia armeo: “Marŝu hejmen!” Tuj la Knomoj

turnis sin kaj remarŝis tra la tunelo, kaj la Reĝo sekvis

ilin, ĝoje ridante pro sia trovo ke ili tiel volonte obeas

liajn ordonojn.

La Sorĉisto iris al Generalo Guf, kiu penis kalkuli

286

!(images/000049.png)

Ĉapitro Dudek Ok

siajn fingrojn, kaj ordonis ke li sekvu la Reĝon de la

Knomoj, kiu estas lia mastro. Guf humile obeis, kaj tiel

ĉiuj Knomoj forlasis la Landon Oz por ĉiam.

Sed restis ankoraŭ la Fanfasmoj kaj Kapricloj kaj

Grumblemloj ĉirkaŭstarantaj en grupoj, kaj tiom multaj ili

estis ke ili plenigis la ĝardenojn kaj tretis la florojn ĉar ili

ne sciis ke la malfortikaj plantoj estos damaĝataj de iliaj

mallertaj piedoj. Sed ĉiualirilate ili estis plene sendanĝeraj

kaj kune ludis kvazaŭ infanoj aŭ rigardadis plezuroplene

la belajn vidaĵojn de la reĝaj ĝardenoj.

Konsultinte la Birdotimigilon Ozma sendis Ombin

287

La Smeralda Urbo de Oz

Ambin al la palaco por alporti la Magian Zonon, kaj

kiam la Kapitana Generalo revenis kun ĝi la Reganto de

Oz tuj ligis la valoregan Zonon ĉirkaŭ sian talion.

“Mi deziras ke ĉiuj tiuj stranguloj—la Kapricloj kaj la

Grumblemloj kaj la Fanfasmoj—denove estu sekuraj en

siaj propraj hejmoj!” ŝi diris.

Ĉio okazos dum momenteto, ĉar kompreneble la deziro

dirita tuj plenumiĝis.

La tuta arego de invadintoj nun forestis, kaj nur la

tretita herbo indikis ke iam ili estis en la Lando Oz.

288

!(images/000086.png)

“TIO estis pli bona ol batalado,” diris Ozma, kiam ĉiuj

niaj amikoj kunestis en la palaco post la ekscitaj eventoj

de la mateno; kaj ĉiu el ili akordis kun ŝi.

“Neniu suferis,” diris la Sorĉisto gaje.

“Kaj neniu damaĝis nin,” aldonis Onklino Em.

“Sed, plej bone estas,” diris Doroteo, “ke la fiuloj ĉiuj

forgesis sian fiecon, kaj neniam denove volos damaĝi iun

ajn.”

“Estas vere, Princino,” deklaris la Vilulo. “Ŝajnas al mi

ke la reformo de ĉiuj tiuj fiuloj estas pli grava ol la

saviĝo de Oz.”

“Tamen,” komentis la Birdotimigilo, “mi ĝojas pro la

saviĝo de Oz. Nun mi povos reiri al mia nova domego

kaj vivi ĝojoplene.”

“ K a j m i n ĝ o j i g a s k a j d a n k e m i g a s k e m i a

289

La Smeralda Urbo de Oz

kukurbokultivejo estas sekura,” diris Joĉjo.

“Rilate al mi,” pludiris la Stana Lignohakisto, “mi ne

povas esprimi sufiĉe mian ĝojon ke mia bela stana kastelo

ne estas detruota de fimalamikoj.”

“Ta-men,” diris Tiktoko, “a-li-aj mal-ami-koj eb-le ve-

nos al Oz i-u-n ta-go-n.”

“Kial vi permesas ke via mekanisma cerbo interrompu

nian ĝojon?” demandis Ombi Ambi, sulkante la frunton

kontraŭ la mekanismulo.

“Mi di-ras ti-o-n por ki-o es-tas stre-ĉi-ta mi-aj ri-sor-

toj,” respondis Tiktoko.

“Kaj vi pravas,” deklaris Ozma. “Mi pripensadis tiun

ideon mem, kaj ŝajnas al mi ke estas vere tro multaj

metodoj uzataj de homoj por atingi la Landon Oz. Iam

ni supozis ke la mortiga dezerto kiu ĉirkaŭas nin sufiĉe

protektas; sed ne plu estas tiel. La Sorĉisto kaj Doroteo

ambaŭ venis ĉi tien tra la aero, kaj oni diris al mi ke la

teruloj inventis aerŝipojn kapablajn flugi kien ajn ili

volas.”

“Nu, kelkfoje sukcese kaj kelkfoje ne,” asertis Doroteo.

“Sed povas esti ke iam la aerŝipoj fariĝos problemoj

por ni,” pludiris Ozma, “ĉar se la teruloj lernos manipuli

ilin, sur nin ŝutiĝos vizitantoj kiuj ruinigos nian belan

foran felandon.”

“Estas tute vere,” akordis la Sorĉisto.

290

Ĉapitro Dudek Naŭ

“K aj la dezerto ankaŭ malsukcesas protekti nin

alimaniere,” Ozma daŭrigis pensoplene. “Joĉjo Faru foje

faris sabloboaton kiu velis trans ĝin, kaj la Reĝo de la

Knomoj faris tunelon sub ĝi. Do mi opinias ke io estas

farenda por detranĉi nin plene de la cetera mondo, tiel ke

neniu estonte povos trudi sin al ni.”

“Kiel vi faros tion?” demandis la Birdotimigilo.

“Mi ne scias; sed mi estas certa ke iel eblos. Morgaŭ

mi veturos al la kastelo de Glinda la Bona por peti ŝian

konsilon.”

“Ĉu mi rajtos kuniri?” demandis Doroteo fervore.

“Kompreneble, mia kara Princino; kaj ankaŭ mi invitas

ĉiun el niaj amikoj ĉi tie kiu volos entrepreni la veturon.”

Ili ĉiuj deklaris ke ili volas akompani sian knabinan

Reganton, ĉar ĉi tiu vere estos grava misio, ĉar la

estonteco de la Lando Oz multrilate dependos de ĝi. Do

Ozma ordonis al siaj servistoj ke ili preparu la veturon

morgaŭan.

Tiun tagon ŝi rigardis sian Magian Bildon, kaj kiam ĝi

montris al ŝi ke ĉiuj Knomoj jam revenis al siaj subteraj

kavernoj, Ozma uzis la Magian Zonon por plenigi la

tunelon, tiel ke la tero sub la dezertosablo fariĝis solida

kiel antaŭ ol la Knomoj komencis fosi.

Frue la sekvan matenon gaja kavalkado ekiris viziti la

faman Sorĉistinon Glinda la Bona. Ozma kaj Doroteo

291

La Smeralda Urbo de Oz

veturis en ĉarego tirata de la Malkuraĝa Leono kaj la

Malsata Tigro, dum la Segĉevalo tiris la ruĝan ĉaregon en

kiu veturis la ceteraj grupanoj.

Kun leĝeraj koroj kaj sen zorgoj ili veturis gaje tra la

bela kaj fascina Lando Oz, kaj bontempe ili atingis la

imponan kastelon en kiu loĝas la Sorĉistino.

Glinda sciis ke ili venas.

“Mi legis pri vi en mia Magia Libro,” ŝi diris,

salutante ilin gracie.

“Kia estas via Magia Libro?” demandis Onklino Em

scivole.

“Ĝi estas kroniko pri ĉio okazanta,” respondis la

Sorĉistino. “Tuj kiam okazas evento, ie ajn en la mondo,

ĝi tuj troviĝas presita en mia Magia Libro. Do kiam mi

legas ĝiajn paĝojn mi bone informiĝas.”

“Ĉu ĝi informis vin ke niaj malamikoj trinkis la

Forges’gan Akvon?” demandis Doroteo.

“Jes, mia kara; ĝi plene rakontis pri tio. Ankaŭ ĝi diris

al mi ke vi ĉiuj venas al mia kastelo, kaj la kialon.”

“Do,” diris Ozma, “mi supozas ke vi scias kio estas en

mia menso, kaj ke mi serĉas rimedon por neebligi ke iu

en la estonteco trovos la Landon Oz.”

“Jes; mi scias tion. Kaj dum vi veturis mi elpensis

metodon plenumi vian deziron. Ĉar ŝajnas al mi esti

nesaĝe permesi ke tro da eksteruloj venu ĉi tien. Doroteo,

292

!(images/000107.jpg)

Ĉapitro Dudek Naŭ

kun siaj onklo kaj onklino, nun revenis por loĝi en Oz

por ĉiam, kaj ne ekzistas kialo por ke ni lasu malferman

vojon por ke aliaj uzu ĝin por veturi neinvitite al nia

felando. Ni neebligu ke iu ajn iam komunikos iumaniere

kun ni, ekde nun. Tiel ni povos vivi pace kaj kontente.”

“Via konsilo estas saĝa,” respondis Ozma. “Mi dankas

vin, Glinda, pro via promeso helpi min.”

“Sed kiel vi faros tion?” demandis Doroteo. “Kiel vi

malebligos ke iu iam trovos Ozon?”

“Kaŭzante ke nia lando estu nevidebla por ĉiuj okuloj

escepte de niaj,” respondis la Sorĉistino ridetante. “Mi

scias sorĉon sufiĉe potencan por plenumi tiu mirindan

agon, kaj nun, avertite pri nia danĝero fare de la

invadinta Reĝo de la Knomoj, mi opinias ke ni nepre ne

hezitu apartigi nin por ĉiam de la tuta cetera mondo.”

“Mi akordas kun vi,” diris la Reganto de Oz.

“Ĉu ni ne spertos diferencon?” demandis Doroteo

dubeme.

“Ne, mia kara,” Glinda respondis kuraĝige. “Ni

ankoraŭ povos vidi unu la alian kaj ĉion en la Lando Oz.

Tute ne efikos al ni; sed homoj flugantaj tra la aero super

nia lando malsupren rigardos kaj tute nenion vidos.

Homoj venintaj al la rando de la dezerto, aŭ penantaj

transiri ĝin, tute ne ekvidos Ozon, nek scios kiudirekte ĝi

estas. Neniu denove provos tuneli al ni ĉar ni ne estos

293

!(images/000013.png)

La Smeralda Urbo de Oz

videblaj do ne troveblaj. Alivorte, la Lando Oz plene

malaperos el la scio de la cetera mondo.”

“Estos bone,” diris Doroteo feliĉe. “Nevidebligu Ozon

tuj kiam vi volos, laŭ mi.”

“Ĝi jam estas nevidebla,” Glinda deklaris. “Mi sciis la

volon de Ozma, kaj faris la Magian Sorĉon antaŭ ol vi

alvenis.”

Ozma ekprenis manon de la Sorĉistino kaj premis ĝin

danke.

“Dankon!” ŝi diris.

294

!(images/000099.png)

L A v e r k i n t o d e ĉ i t i u j r a k o n t o j p r i O z r i c e v i s malgrandan noton de Princino Doroteo de Oz kiu,

kelkatempe, iom malkontentigis lin. La noto estis skribita

sur larĝa blanka plumo de cikonio kaj ĝi diris:

“Vi neniam aŭdos pli pri Oz, ĉar nun ni estas

fortranĉitaj por ĉiam disde la cetera mondo. Sed Toto

kaj mi ĉiam amos vin kaj ĉiujn aliajn infanojn kiuj

*nin amas. *

“DOROTEO GALE.”

Ŝajnis domaĝe al mi, unue, ĉar Oz estas tre interesa

felando. Tamen ni ne rajtas lamenti, ĉar ni ekkonis sufiĉe

de la historio de la Lando Oz por plenigi ses librojn, kaj

de ĝiaj kuriozaj uloj kaj strangaj aventuroj ni povis lerni

295

!(images/000036.png)

La Smeralda Urbo de Oz

multajn utilajn kaj distrajn aferojn.

Do bonan sorton al malgranda Doroteo kaj ŝiaj

kompanoj. Ili vivu longe en sia nevidebla lando kaj estu

tre feliĉaj!

!(images/000061.jpg)

!(images/000098.jpg)

Document Outline

• Kovrilo
• 1. Kiel la Regho de la Knomoj Kolerighis
• 2. Kiel Onklo Henriko Embarasighis
• 3. Kiel Ozma Plenumis la Peton de Doroteo
• 4. Kiel la Regho de la Knomoj Planis Venghon
• 5. Kiel Doroteo Farighis Princino
• 6. Kiel Guf Vizitis Kapriclojn
• 7. Kiel Onklino Em Konkeris la Leonon
• 8. Kiel la Granda Galiputo Aliancighis kun la Knomoj
• 9. Kiel la Shancelinsekto Instruis Atletikon
• 10. Kiel Vivis la Tranchtondoj
• 11. Kiel la Generalo Renkontis la Unuan kaj Plejantauan
• 12. Kiel ili Kunmetis la Peclojn
• 13. Kiel la Generalo Parolis al la Regho
• 14. Kiel la Sorchisto Sorchis
• 15. Kiel Doroteo Hazarde Perdighis
• 16. Kiel Doroteo Vizitis Manghilion
• 17. Kiel ili Venis al Bulkio
• 18. Kiel Ozma Rigardis per la Magia Bildo
• 19. Kiel Kuniklio Bonvenigis la Fremdulojn
• 20. Kiel Doroteo Lunchis kun Regho
• 21. Kiel la Regho Shanghis sian Decidon
• 22. Kiel la Sorchisto Trovis Doroteon
• 23. Kiel ili Renkontis la Antautimulojn
• 24. Kiel la Stana Lignohakisto Malghoje Informis
• 25. Kiel la Birdotimigilo Montris sian Saghecon
• 26. Kiel Ozma Rifuzis Batali por sia Regno
• 27. Kiel la Ferocaj Batalistoj Invadis Ozon
• 28. Kiel ili Trinkis che la Malpermisita Fonto
• 29. Kiel Glinda Faris Magian Sorchon
• 30. Kiel la Kroniko de Oz Finighis